«200 χρόνια δημοτικό τραγούδι»: O Σταύρος Ξαρχάκος στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού

«Οι ίδιες αρχές που καθόριζαν τον ελληνικό έντεχνο ρητορικό λόγο στην αρχαιότητα, καθορίζουν και τη μορφή  της νέας λαϊκής δημιουργίας» έγραφε ο Κ. Θ. Δημαράς, με τη διαφορά πως «η κληρονομιά δεν πέρασε μέσα από το βιβλίο αλλά μέσα από την ψυχή», αναφερόμενος στη μεγάλη παράδοση του δημοτικού τραγουδιού, μια παράδοση που άρχισε την περίοδο μετά την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας εμπεριέχοντας στοιχεία από τον αρχαίο ελληνικό και τον βυζαντινό κόσμο και συνεχίστηκε ως τα τέλη του 19ου αιώνα.

Μ’ αυτή τη μεγάλη παράδοση των λαϊκών τραγουδισμάτων ο Ελληνισμός, μετά την Άλωση, εξέφραζε τις δυσκολίες της ζωής του αλλά και την αγάπη του για τη ζωή, μιλούσε για χαρές και λύπες, για καημούς και έρωτες, μα και για τη θρησκευτικότητά του, το θαυμασμό του για ήρωες και την προσδοκία της απελευθέρωσης.

«Στη Lidl Ελλάς πιστεύουμε πως η εθνική πολιτισμική κληρονομιά είναι κομμάτι και του δικού μας δρόμου, γι’ αυτό αποφασίσαμε να τιμήσουμε τη σημαντική επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 με την πρωτοβουλία «200 χρόνια δημοτικό τραγούδι». Μια πρωτοβουλία η οποία, αντλώντας από την πολύτιμη και ανεξάντλητη δεξαμενή του δημοτικού τραγουδιού, επιδιώκει την ανάδειξη και προβολή της σημαντικότητας και της διαχρονικότητας της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.

Στόχος μας είναι να ενώσουμε όλες τις Ελληνίδες και τους Έλληνες, τονώνοντας το εθνικό φρόνημα και την εθνική μας ενότητα. Να ενισχύσουμε τις προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν να ανακάμψουμε ηθικά αλλά και αναπτυξιακά και να απλώσουμε το νήμα των ιδεών και των αξιών που συνδέουν το παρελθόν, με το παρόν και το μέλλον».

Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, ο συνθέτης και μαέστρος Σταύρος Ξαρχάκος σε συνεργασία με τον καθηγητή εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Λάμπρο Λιάβα, προσεγγίζουν και επικαιροποιούν με τρόπο τολμηρό και καινοτόμο το δημοτικό τραγούδι.

Ο πρώτος κύκλος/συλλογή περιλαμβάνει τη σύνθεση και ηχογράφηση 21 νέων τραγουδιών που έχουν ανατεθεί από τον Σταύρο Ξαρχάκο σε 7 σύγχρονους Έλληνες δημιουργούς οι οποίοι εκπροσωπούν διαφορετικά μουσικά ιδιώματα. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σ’ αυτόν τον κύκλο είναι οι: Δήμητρα Γαλάνη και Θωμάς Κωνσταντίνου, Νεοκλής Νεοφυτίδης, Παύλος Παυλίδης, Κατερίνα Πολέμη, Ταφ Λάθος, Palov & Mishkin, New York Gypsy All Stars.

Τη Δευτέρα 28 Ιουνίου 2021 και ώρα 21.00, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης θα παρουσιαστεί ο δεύτερος μουσικός κύκλος του προγράμματος δράσεων, με τίτλο «21 τραγούδια για το 1821», υπό την επιμέλεια του Λάμπρου Λιάβα.
Αποτελεί μια επιλογή από κοσμαγάπητα δημοτικά τραγούδια πολλά από τα οποία εξακολουθούν ώς τις μέρες μας να είναι λειτουργικά ενταγμένα στην καθημερινή ζωή, σε γλέντια και πανηγύρια, αποτελώντας σταθερά σύμβολα για την ιστορική μνήμη και την εθνική ταυτότητα των Νεοελλήνων. Συμμετέχει το μουσικό συγκροτήμα «POLIS Ensemble», παρέα με τους Κατερίνα Παπαδοπούλου και Παναγιώτη Αγγελακόπουλο, υπό την επιμέλεια – ενορχήστρωση του Αλέξανδρου Καψοκαβάδη.

Στον τρίτο μουσικό κύκλο, στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στην Αθήνα, την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021, ο Σταύρος Ξαρχάκος θα παρουσιάσει και θα διευθύνει ένα καινούργιο έργο του. Πρόκειται για μια σουίτα για ορχηστρικό σύνολο, χορωδία και τραγουδίστρια την Ηρώ Σαϊα με πηγή έμπνευσης 21 επίλεκτα δημοτικά τραγούδια. Η δημιουργική «ανασύνθεση» και επεξεργασία του πρωτογενούς υλικού, μέσα από τη σύγχρονη αρμονική και ενορχηστρωτική ματιά του συνθέτη και μαέστρου, γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν κι επιβεβαιώνει ότι το βαθύτερο ύφος και ήθος αυτών των τραγουδιών εξακολουθεί διαχρονικά να μας αφορά και να μας εμπνέει!

Πρόθεση δεν είναι η αντιμετώπιση των λαϊκών τραγουδισμάτων ως έμμετρου είδους του παρελθόντος αλλά ως είδους διαχρονικού και εξελισσόμενου που μπορεί και σήμερα – όπως τότε – να εκφράσει τη γνήσια, ειλικρινή και ανόθευτη έκφραση της λαϊκής ψυχής του σύγχρονου Ελληνισμού.
Το δημοτικό τραγούδι είναι μέσα μας. Κουβαλά και μεταφέρει από γενιά σε γενιά τις αξίες μας, τη συλλογική μας μνήμη. Είναι κομμάτι της ιστορίας και του DNA μας και «ζει» στα ακούσματά μας.