Αγαπημένα βιβλία: «Χώρα από Χαλκό» Μιχάλης Σπέγγος

«Χώρα από Χαλκό» Μιχάλης Σπέγγος 
Το εξώφυλλο του βιβλίου δύσκολα διακρίνεται κι αυτό σε προδιαθέτει για το επίσης σκοτεινό περιεχόμενό του. Είναι η εικόνα ενός πολεμιστή των μέσων χρόνων που φοράει σιδερένιο πουκάμισο και κρατάει ένα σπαθί. Ο τρόπος που το σφίγγει με τα δυο του χέρια (τα οποία φαίνονται να είναι σημαδεμένα από πληγές πρότερων μαχών;) μας παραπέμπει ότι βρίσκεται σε θέση άμυνας. Είναι η πρώτη εντύπωση που πήρα από το βιβλίο.

Η δεύτερη ήταν ο τίτλος: «Χώρα από Χαλκό». Ποια είναι, όμως, η Χώρα από Χαλκό; Δεν κατονομάζεται ρητώς, αλλά εύκολα μπορεί να μαντέψει κανείς, από τους τόπους που εκτυλίσσεται η ιστορία: Κωνσταντινούπολη/ Βασιλεύουσα, το Αιγαίο και τα νησιά του, Ανατολική Μεσόγειος, ότι εννοεί τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Σε χρόνο που, επίσης δεν προσδιορίζεται επακριβώς, βρίσκουμε τη χώρα σε κατάπτωση. Έχει περάσει η εποχή της ανόδου και η χώρα βρίσκεται σε παρακμή. Χώρα από Χαλκό, που όπως και το μέταλλο ο χαλκός, είναι εύπλαστη και μαλακή, αδύναμη να προβάλει αντίσταση σε εχθρούς, που την έχουν περικυκλώσει, οπλισμένους με Σίδερο. Το βιβλίο είναι η ιστορία αυτής της παρακμής και η απόπειρα κάποιων αξιωματούχων της να την σταματήσουν. Αντίθετα, κάποιες κεφαλές της εξουσίας συμβάλλουν στη φθορά και κάποιοι άλλοι είναι απλοί θεατές με αδύναμη θέληση και ανίκανοι να οργανώσουν την όποια άμυνα. Με το πέρασμα του χρόνου, η χώρα όλο και περισσότερο ολισθαίνει στην καταστροφή  και το γεγονός αυτό είναι ο πυκνωτής ενός τεράστιου σημασιολογικού φορτίου για την εξέλιξη του μυθιστορήματος. 

 

Η «Χώρα από Χαλκό» δεν είναι ένα ευχάριστο βιβλίο. Την αγάπησα, όμως, γιατί περιέχει ισόποση και επιτυχημένη μίξη της ιστορικότητας και φαντασίας. Στα τρία αδέρφια που μάχονται για την εξουσία μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει (ή και να μη μπει καθόλου σε αυτή τη διαδικασία, αν δεν το θέλει), γνωστές μορφές όχι μόνο της εποχής του Βυζαντίου, αλλά και από άλλες στιγμές της παγκόσμιας ιστορίας, άλλες χώρες και άλλους πολιτισμούς, ακόμα και σύγχρονους ηγέτες ή επαναστάτες. Δε συγκρούονται μόνο οι τρεις πρωταγωνιστικοί χαρακτήρες του βιβλίου,  αλλά η ίδια τους η κοσμοθεωρία για τη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας σε μία εποχή που είναι έτοιμη να καταρρεύσει και το μέλλον της είναι αβέβαιο.  Ένιωσα να συμπάσχω, να ζω και να ερωτεύομαι μαζί τους, ένιωσα δέος και φόβο για το επερχόμενο, αν και η μοίρα της χώρας μοιάζει προδιαγεγραμμένη και αναπόφευκτη. Επιβεβαίωσα αυτό που συνείδητα γνωρίζουμε όλοι μας, ότι για χάρη της εξουσίας ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στα άκρα. Έζησα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου προδοσίες και ανέντιμες πράξεις, αλλά και τις αγαθές, ηρωικές και φιλοπάτριδες ενέργειες κάποιων άλλων χαρακτήρων. Όλα μέσα από ρεαλιστικές περιγραφές που με έβαλαν πολύ γρήγορα στο κλίμα του βιβλίου και με απορρόφησαν. Ένιωσα να είμαι παρούσα.

«Χώρα από Χαλκό»  – Σε ποιους προτείνω να το διαβάσουν

– Σ αυτούς που αγαπάνε τα ιστορικά μυθιστορήματα και ιδιαίτερα τις μεσαιωνικές ιστορίες. 

– Σ αυτούς που αγαπάνε, ιδιαίτερα, τις αλληγορίες.

– Σ αυτούς που πιστεύουν ότι η ιστορία έχει κάτι να μας διδάξει και να μας προξυλάξει από μελλοντικά λάθη.

 

Είμαστε καταδικασμένοι να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη. Και ο συγγραφέας δεν θεωρώ ότι μιλάει μόνο για τη χώρα, αλλά για τον ίδιο μας τον εαυτό. Ο εχθρός είναι προ των πυλών…