Την παράσταση «Πέρσες», του τραγικού ποιητή Αισχύλου, παρακολουθήσαμε στο θέατρο Δάσους, παράσταση ενταγμένη στο πρόγραμμα του ομώνυμου φεστιβάλ, το οποίο διοργανώνεται υπό την αιγίδα του ΚθβΕ.
Στην παράσταση που είδαμε δόθηκε έμφαση στο κείμενο. Τα λόγια ακούστηκαν καθαρά και στον αντίλαλό τους ως επαναλαμβανόμενα μοτίβα, τόσο από τους πρωταγωνιστές όσο και από το πλήθος των ανθρώπων που συμμετείχαν ως «Χορός», κοινότητα, κοινωνία, πλήθος ανθρώπων, εκφραστές του θρήνου των ηττημένων Περσών.
Αυτή ήταν και η ιδιοτυπία της παράστασης: οι αντιθέσεις, το άτομο και το πλήθος, το φως και το σκοτάδι, η ανθρώπινη μάζα μέσα στην οποία γεννιέται και χάνεται η ατομική υπόσταση της ύπαρξης, των ανθρώπων, των ονομάτων… και όλα γίνονται ηχώ και αντήχηση.
Η δράση διαδραματίστηκε σε άχρονο τόπο. Εκτέθηκε σχηματικά σε ένα επικλινές μισοφέγγαρο πεδίο, αφήνοντας χώρο να κινηθούν ελεύθερα, σε διάσπαρτες συσπειρώσεις και σε πολυμέτωπες απευθύνσεις, πρωταγωνιστές και πλήθος. Αξιοποιήθηκε το βάθος της σκηνής και το κοίλον των θεατών σε ένα δημιουργικό τέχνασμα εικόνων, της γέννησης του θεάτρου από ένα σύνολο συμμετεχόντων σε μια συνθήκη συνύπαρξης σε κοινοτική διαδικασία, γιορτής, λατρείας, θρήνου κλπ.
Αυτή η ανάπτυξη και η σύμπτυξη των μεγεθών, άτομο-ομάδα, έγινε σταδιακά. Η παράσταση ξεκίνησε με την εμφάνιση στην σκηνή κάποιων ανθρώπων του Χορού και με υπόκωφους ηλεκτρονικούς ήχους, που σηματοδότησαν την επικείμενη θρηνητική μαρμαρυγή.
Ο θρήνος των ηττημένων Περσών, όπως τον γέννησαν φωνές και όργανα, ήταν δυστοπικός και ηλεκτρισμένος. Αντιπαρατέθηκε, σε όλες τις αριθμητικές πράξεις, αυτή η παραμορφωτική δυσπλασία των ήχων, συνοδεύοντας τις ανθρώπινες φωνές των πρωταγωνιστών στην καθησυχαστική ηρεμία ή στην ανήσυχη έντασή τους (Δαρείος-Άτοσσα- Ξέρξης-Αγγελιοφόρος- φωνές του Χορού).
Σε αυτήν την συνθήκη των αντιθέσεων κινήθηκε η παράσταση. Αφού παρουσιάστηκε με αναμμένα φώτα στο πρώτο μέρος και ύστερα παίχτηκε στο σκοτάδι, στο δεύτερο μέρος, με κάποιους υποβλητικούς φωτισμούς, κατά την διάρκεια της επίκλησης με την συμμετοχή του πλήθους στο ανακάλεμα του Βασιλιά Δαρείου και στην κορύφωση, με την επιστροφή του αρχηγού της εκστρατείας, του ηττημένου Ξέρξη, όταν ολοκληρώνεται η εικόνα της συντελεσμένης καταστροφής εξ αιτίας της Ύβρεως, της αλαζονείας της άφρονης νιότης, της παράτολμης γνώσης, ανθρώπων που τα βάζουν με τις υπέρτερες δυνάμεις των Θεών και της Μοίρας, προκαλώντας την τιμωρία, την Τίσιν και την καταστροφή…
Σ’ αυτήν την μοντέρνα ανάγνωση της τραγωδίας των Περσών, εμφανή από εξωτερικά και εσωτερικά συμφραζόμενα, κινήσεις και τύπους, από τον σύγχρονο τρόπο ένδυσης των ηθοποιών ως και την συμμετοχή του πλήθους σε μια παράσταση, σε μια τελετουργία πολιτισμικής υπόστασης όπως το θέατρο (αντανάκλαση απήχησης του -θρησκευτικού-κοινωνικού- πολιτικού χαρακτήρα του αρχαίου θεάτρου, στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος και των θεσμών της πόλης-κράτους, στο θαύμα του αρχαίου ελληνικού κόσμου), πήραμε μέρος ως θεατές προσλαμβάνοντας, στην έμμεση παρότρυνση, την εικόνα ενός κινούμενου πλήθους που συσπειρώνεται συμμετέχοντας σε ένα μοίρασμα (χαράς ή λύπης) σε ένα γεγονός κοινωνικοπολιτικής διάστασης.
Αυτό το πλήθος των φωνών και των ανθρώπων προέταξε με χαρακτηριστικές μορφές εικόνων η παράσταση των Περσών, προβάλλοντας έναν κατάλογο ονομάτων που διεκδικούν μια αχτίδα μνήμης και ένα ίχνος αθανασίας στην προοπτική της μελλοντικής ανάμνησής τους, ερώτημα που θέτουν οι ποιητές των τραγωδιών και οι μεγάλοι συγγραφείς στα έργα τους.
[Θυμίζοντας, σαφώς από άλλη οπτική, το έπος «Εκατό χρόνια μοναξιά» του νομπελίστα συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, που οραματίστηκε την ανθρώπινη μοναξιά μέσα στο πλήθος των ονομάτων μιας Ηπείρου, ενός λαού, ενός χωριού.
Και όπως εύστοχα υπογραμμίζει ο Μίλαν Κούντερα «Με τα Εκατό χρόνια μοναξιά του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες η τέχνη του μυθιστορήματος μοιάζει να βγαίνει από αυτό το όνειρο· κέντρο της προσοχής δεν είναι πια το άτομο, αλλά μια πομπή ατόμων· είναι όλα τους πρωτότυπα, μοναδικά, και παραταύτα το καθένα τους είναι απλώς η φευγαλέα λάμψη μιας αχτίδας του ήλιου στο κυμάτισμα του ποταμού· το καθένα κουβαλάει μαζί του τη μελλοντική του λήθη και το καθένα έχει επίγνωση αυτού του γεγονότος· κανένα δεν μένει στη σκηνή του μυθιστορήματος απ’ την αρχή ως το τέλος· (…) Προφανέστατα, η εποχή της ευρωπαϊκής ατομοκρατίας δεν είναι πλέον η δική τους εποχή.
Αλλά ποια είναι τότε η εποχή τους; Κάποια εποχή που φτάνει πίσω στο ινδιάνικο παρελθόν της Αμερικής; Ή κάποια μελλοντική εποχή όπου ο άνθρωπος –άτομο θα διαλυθεί και θα εξαφανιστεί μέσα στην ανθρώπινη μυρμηγκιά; Έχω την αίσθηση ότι αυτό το μυθιστόρημα, που είναι η αποθέωση της τέχνης του μυθιστορήματος, είναι μαζί και ένας αποχαιρετισμός στην εποχή του μυθιστορήματος». Σελ.54 ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ / ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ / Μετάφραση ΓΙΑΝΝΗΣ Η. ΧΑΡΗΣ / ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ]
Αισχύλου Πέρσες
Μετάφραση Παναγιώτης Μουλλάς
Αισχύλου Πέρσες Συντελεστές
• Σκηνοθεσία Δημήτρης Καραντζάς
• Συνεργάτις στη δραματουργία Γκέλυ Καλαμπάκα
• Σκηνικό Κλειώ Μπομπότη
• Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη
• Κίνηση Τάσος Καραχάλιος
• Μουσική σύνθεση – Ζωντανή εκτέλεση Γιώργος Πούλιος
• Φωνητική προετοιμασία – σύνθεση Ανρί Κεργκομάρ
• Φωτισμοί Δημήτρης Κασιμάτης
• Βοηθός σκηνοθέτη Μαρίσσα Φαρμάκη
• Βοηθός σκηνογράφου Φιλάνθη Μπουγάτσου
• Βοηθός ενδυματολόγου Ιφιγένεια Νταουντάκη
• Παίζουν Ρένη Πιττακή, Χρήστος Λούλης, Γιώργος Γάλλος, Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Κλίνης, Αλεξία Καλτσίκη, Θεοδώρα Τζήμου, Αινείας Τσαμάτης, Ηλίας Μουλάς, Μάνος Πετράκης, Τάσος Καραχάλιος, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Γιώργος Πούλιος
• Με τη συμμετοχή 40 εθελοντών
• Οργάνωση παραγωγής Κατερίνα Λιάτσου
Συμπαραγωγή Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου – Εταιρεία «Το Θέατρο» – 2023 ΕΛΕVΣΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Αισχύλου Πέρσες | Σκηνοθεσία Δημήτρης Καραντζάς | κριτική Άγγελα Μάντζιου
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
