«Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς» κριτική

Επιτέλους, το είδα. Διαδικτυακά, έστω. Το επετειακό αφιέρωμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, δια χειρός Κώστα Χαλκιά, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και βασίζεται σε κείμενα του Κ. Πορφύρη για τον Ανδρέα Κάλβο. Πρόκειται για μια παρουσίαση των Ωδών που έγραψε για την Ελευθερία.

«Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς» Η παράσταση

Σ’ ένα σκηνικό αφαιρετικό μεν, επιβλητικό δε, με τους εξαίρετους φωτισμούς του Στέλιου Τζολόπουλου και την εικαστική ματιά του σκηνοθέτη, ο θίασος του ΚΘΒΕ ξεκινά και καταθέτει την Καλβική ιεροτελεστία της Επανάστασης, με μια επίκληση στις Μούσες (5η ωδή), όπως οι αρχαίοι ποιητές. Εν χορώ. Ο δε Χορός, από την εποχή του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, είναι μια ομοιογενής ομάδα καλλιτεχνών, αφηγητών, που παίρνουν ομαδικά τον λόγο για να σχολιάσουν τη δράση, στην οποία εντάσσονται με διάφορους τρόπους. Εδώ είναι δρώντα πρόσωπα, όχι εξατομικευμένες δυνάμεις, συνήθως, αφηρημένες, αλλά Χορός που εκφράζει ιδέες και συναισθήματα, άλλοτε με επική υπόσταση, άλλοτε με λυρική ορμή. Η δε χορεία, πραγματοποιεί, στην παρούσα παράσταση, μια σύνθεση μεταξύ ποίησης, μουσικής και απαγγελίας.

Πέρα από την αισθητική και ρεαλιστική λειτουργία της ομάδας- Χορού, κυριαρχεί ο ιδεαλισμός του Κάλβου. Οι ηθοποιοί- μέλη του, υποκαθιστούν τον βαθύτερο λόγο του Κάλβου, εξασφαλίζουν το πέρασμά του από το ειδικό στο γενικό. Το λυρικό ύφος ανυψώνει τον ρεαλιστικό λόγο των προσώπων σ’ ένα ανυπέρβλητο επίπεδο, πολλαπλασιάζοντας τη δυνατότητα της τέχνης για την ανακάλυψη νοημάτων από το κοινό.

Έτσι, η σκηνοθετική μπαγκέτα του Κώστα Χαλκιά εξαλείφει τα σύνορα αναμεσά στο ομιλούν θέατρο, τη μιμική, το χορωδιακό τραγούδι κι εμείς από το σαλόνι μας δείχνουμε την πρέπουσα σημασία σ΄όλη τη διάρκεια της παράστασης στη μελωδία της εκφοράς και στη χορογραφική κίνηση των ηθοποιών, στον συγχρονισμό του λόγου και της χειρονομίας, αλλά και στη διευθέτηση των ηθοποιών επί σκηνής.

Στις ωδές του Ανδρέα Κάλβου, ο σκηνοθέτης αξιοποίησε με τέτοιον τρόπο τη σύνθεση κειμένων του Ακαταίωνα Χαλκιά, ώστε η Επανάσταση του Γένους να μοιάζει πως είχε ήδη βρει τον αοιδό της στην Ευρώπη. Άλλωστε, επρόκειτο για έναν πολυταξιδεμένο ποιητή, ο οποίος ως Έλληνας της Διασποράς, αριστοκρατικής προέλευσης και γλωσσομαθής (ιταλικά, ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά), με αρχαιομάθεια δεδομένη και πολύπλευρο πρίσμα, αναδύθηκε σε ηγετική μορφή του Ελληνισμού για την Ποίηση, όπως προκύπτει από τη σύγχρονη θεώρηση της ιστορικής συνθήκης.

Ο Ανδρέας Κάλβος, βαθύτατα επηρεασμένος από τον ιταλικό νεοκλασικισμό και τις φιλελεύθερες ιδέες της γαλλικής επανάστασης, γράφει τα λυρικά ποιήματά του, τις ωδές, στη λόγια γλώσσα, με θεματικό κέντρο την ελληνική Επανάσταση αλλά και απώτερο στόχο την έκφραση της προσωπικής του ιδεολογίας. Το μαχητικό φρόνημα των επαναστατημένων Ελλήνων, το οποίο υμνεί αποτελεί τον πυρήνα του έργου του, ενώ παράλληλα προσπαθεί να εκφράσει τη συλλογικότητα του αγώνα προσβλέποντας στην εμψύχωση του λαού, την ενδυνάμωση της αγωνιστικής διάθεσης και παράλληλα στην αναγνώριση των κατορθωμάτων και τη δόξα των ηρώων.

Αυτή τη λόγια γλώσσα άφησε στην παράστασή του ο Κώστας Χαλκάς να μας συνεπάρει και να μας διδάξει έννοιες, όπως η αρετή, η ανδρεία, η δόξα, η φιλοπατρία, η δικαιοσύνη, η ελευθερία. Η δικαιοσύνη για την τιμωρία των τυράννων και η επικράτηση της δικαιοσύνης έναντι της αδικίας θα επιτευχθεί μέσω της κατάκτησης της πολυπόθητης ελευθερίας για τους Έλληνες. Στο έργο του, η Ελευθερία ταυτίζεται με την Αρετή.

Εξαιρετικοί όλοι οι καλλίφωνοι ηθοποιοί του Κ.Θ.Β.Ε. ευρισκόμενοι διαρκώς επί σκηνής, συμπληρώνει ο ένας τον άλλον ή άδουν ομοθυμαδόν και από την ωδή Εις Σάμον συγκινεί το «θέλει αρετή και τόλμη η Ελευθερία». Μαγικό το φινάλε με τον εθνικό μας ύμνο από το σόλο βιολί της Αναστασίας- Ραφαέλας Κονίδη.

Ο Ανδρέας Κάλβος γονιμοποίησε τη θάλασσα ως διάσταση του χώρου στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, χωρίς να μιμηθεί κανένα προηγούμενο ποιητή. Ο Κάλβος παραμένει πηγαίος και ακόμα ανατροφοδοτεί με φράσεις και μοτίβα σύγχρονους συνθέτες και στιχουργούς.

Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς | κριτική: Παύλος Λεμοντζής | cityportal.gr

Ανδρέας Κάλβος- Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς | Διαδικτυακά από το ΚΘΒΕ