Αντιμετώπιση κρίσεων πανικού

Αντιμετώπιση κρίσεων πανικού
 
Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται απότομα ως απάντηση σε υπερβολικό ή παρατεταμένο άγχος κυρίως λόγω παρερμηνείας εσωτερικών ή εξωτερικών ερεθισμάτων. Η διαστρεβλωμένη και δυσλειτουργική ερμηνεία κάποιων συμπτωμάτων όπως ναυτία, μυϊκός πόνος, ταχυπαλμία αλλά και του θορύβου ή του πλήθους ως απειλητική μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις πανικού.
 
Ο οργανισμός βρίσκεται σε επαγρύπνηση προσπαθώντας να αντιδράσει σε έναν επικείμενο κίνδυνο και το άτομο βιώνει ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως δύσπνοια, εφίδρωση, ναυτία, ρίγος, τρέμουλο, τάση για λιποθυμία, ξηροστομία, μουδιάσματα, σφίξιμο και ταχυπαλμία.

Τα συμπτώματα αυτά αν και στην πλειοψηφία τους δεν είναι απειλητικά προκαλούν έντονη ανησυχία, φόβο θανάτου ή τρέλας, αίσθηση απώλειας ελέγχου με αποτέλεσμα το άτομο να μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο. Η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού είναι η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή σε περιπτώσεις όπου η συχνότητα και η χρονιότητα παρεμβαίνουν στην λειτουργικότητα του ατόμου.

Οι κρίσεις πανικού δεν διαρκούν παρά μόνο 5-10 λεπτά αν και το άτομο λόγω της έντονης ανησυχίας βιώνει αργά και βασανιστικά το χρόνο. Μετά τη λήξη του επεισοδίου της κρίσης πανικού το άτομο είναι πιθανό να νιώσει εξάντληση και κόπωση και ανησυχεί για την εμφάνιση της επόμενης. Προκειμένου το άτομο να μειώσει την έντονη ανησυχία που πηγάζει από τα ψυχοσωματικά συμπτώματα πρέπει να αντιληφθεί ότι κατά τη διάρκεια του πανικού δεν διατρέχει κίνδυνο παρά μόνο βιώνει σωματοποιημένες εκδηλώσεις άγχους χωρίς να υπάρχει καμία απειλή από εσωτερικά ή εξωτερικά ερεθίσματα.
 
Ο φόβος αντιμετωπίζεται αποτελεσματικότερα αν το άτομο την ώρα της εκδήλωσης των συμπτωμάτων πανικού μείνει στο σημείο όπου βρίσκεται και προσπαθήσει να αφήσει την ανησυχία να υποχωρήσει. Μετά το πέρας του επεισοδίου το άτομο είναι χρήσιμο να καταγράψει τα συμπτώματα, τις σκέψεις και την βαρύτητα όπως και κάποιους τρόπους αντιμετώπισης σε ένα ημερολόγιο.

Με αυτόν τον τρόπο το άτομο παρακολουθεί κάτω από ποιες συνθήκες συμβαίνουν τα επεισόδια και σημειώνει την ενδεχόμενη πρόοδο ή υποτροπές που έχει αναζητώντας αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης.

Η Γνωστική Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία είναι μιας βραχείας διάρκειας παρέμβαση που με τη χρήση δομημένων και μεθοδευμένων τεχνικών και στρατηγικών το άτομο αντιλαμβάνεται τον διαστρεβλωμένο και δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης με βάση τις παρερμηνείες των συμπτωμάτων του.

Κάποια τυπικά παραδείγματα διαστρεβλωμένης σκέψης που εμφανίζονται σε άτομα με συχνές κρίσεις πανικού είναι μια ενδεχόμενη λιποθυμία μπροστά σε κόσμο. Μια τέτοια σκέψη μπορεί να πηγάζει από μία απλή ζαλάδα λόγω υπερβολικής ζέστης, κόπωσης ή κακής διατροφής αλλά λόγω της παρερμηνείας πλημμυρίζει το άτομο με άγχος και έντονη ανησυχία οδηγώντας σε περαιτέρω συμπτώματα όπως ταχυπαλμία, κρύο ιδρώτα και δύσπνοια. Αν το άτομο αρχίζει να αποφεύγει καταστάσεις ή μέρη που σχετίζονται με τα συμπτώματα του πανικού προσφέρει μεν μία προσωρινή ανακούφιση αλλά συντηρεί τον φαύλο κύκλο και μπορεί να οδηγηθεί σε αγοραφοβία.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά τα άτομα να ελέγξουν τις κρίσεις πανικού και τα ανησυχητικά συμπτώματα που σχετίζονται με αυτές αντικαθιστώντας με πιο υγιείς τις δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής.

Δρ Τέσσα Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, MBPsS
Κλινική Ψυχολόγος- Νευροψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια
Διδάκτωρ Ινστιτούτου Ψυχιατρικής, King’s College, University of London
Τηλέφωνο επικοινωνίας 2310286919
Τσιμισκή 100, Θεσσαλονίκη, Τ.Κ.54622