Θεσσαλονίκη 20.2.2024: Ακολουθεί η τοποθέτηση της παράταξης “ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας” στη συνεδρίαση της Μητροπολιτικής Επιτροπής.
Η παράταξη «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας» καταψήφισε σε έντονους τόνους το θέμα με τίτλο «Γνωμοδότηση επί της Μ.Π.Ε. σχετικά με το έργο ‘’Αποκατάσταση των εκβολών του Αξιού Ποταμού στο Νομό Θεσσαλονίκης’’ της Δ/νσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας», το οποίο συζητήθηκε στη 2η συνεδρίαση της Μητροπολιτικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης, τη Δευτέρα 19-2-2024.
Η παράταξη θεωρεί ότι το προτεινόμενο έργο δεν αποτελεί έργο “αποκατάστασης εκβολών”, αλλά μια αδικαιολόγητη εκτροπή κοίτης, χωρίς την απαραίτητη επιστημονική τεκμηρίωση. Οι εκβολές, ένα πολύτιμο φυσικό οικοσύστημα που προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες, δεν πρόκειται να αποκατασταθούν, αλλά να καταστραφούν εντελώς. Νησίδες με αποικίες σπάνιων ειδών πουλιών πρόκειται να εξαφανιστούν από τις εργασίες εκσκαφής και πολύτιμες περιοχές αναπαραγωγής ψαριών από όλο το ΒΔ Αιγαίο, και μάλιστα με αξιόλογη εμπορική σημασία, θα πέσουν θύμα εκβαθύνσεων. Εντωμεταξύ, οι προσχώσεις του ποταμού έχουν ελαττωθεί θεαματικά από τότε που κατασκευάστηκαν φράγματα στη Δημοκρατία της Β. Μακεδονίας, ενώ με τα προτεινόμενα υποέργα δεν αντιμετωπίζεται ούτε η στερεομεταφορά λεπτόκοκκων υλικών.
Τότε “γιατί προτάθηκε αυτό το έργο;” είναι η εύλογη ερώτηση, που δεν απαντήθηκε πειστικά, ενώ υπάρχει πιθανότητα καταδίκης της χώρας μας σε πιθανή προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Ζητήσαμε μάταια την αναβολή της συζήτησης του θέματος, ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις, η επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά και οι προειδοποιήσεις, καθώς πρόκειται για πολυδιάστατο ζήτημα που δεν άπτεται μόνο τοπικού ενδιαφέροντος.
Αντίθετα, απόψεις ειδικών επιστημόνων, όπως του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ κ. Κρεστενίτη, ενώ υποβλήθηκαν στην ηλεκτρονική διαβούλευση, δεν εντάχθηκαν στα σχετικά συνοδευτικά ενημερωτικά έγγραφα. Τοποθετήσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, αγνοήθηκαν πλήρως. Και η τεκμηριωμένη γνώμη του αρμοδιότερου φορέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, δηλαδή της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κ. Μακεδονίας του ΟΦΥΠΕΚΑ, δεν λήφθηκε υπόψη επειδή κρίθηκε ότι δεν ήταν απαραίτητο! Μετά την άρνηση της κυρίας Πατουλίδου να ληφθούν υπόψη όλα αυτά και να διεξαχθεί μια ολοκληρωμένη συζήτηση επί του θέματος, δεν είχαμε άλλη επιλογή παρά να καταψηφίσουμε το θέμα.
Η παράταξη “ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας”, πιστή στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, θεωρεί ότι κάθε προτεινόμενο τεχνικό έργο θα πρέπει να λαμβάνει σοβαρά την περιβαλλοντική διάσταση, ως συνυφασμένη με την οικονομική και κοινωνική ευημερία.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της γραπτής τοποθέτησης που κατέθεσε η παράταξη για τα πρακτικά:
Θεσσαλονίκη 20.2.2024
Γραπτή τοποθέτηση για το 11ο θέμα, με τίτλο «Γνωμοδότηση επί της Μ.Π.Ε. σχετικά με το έργο ‘’Αποκατάσταση των εκβολών του Αξιού Ποταμού στο Νομό Θεσσαλονίκης’’ της Δ/νσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας», το οποίο συζητήθηκε στη 2η συνεδρίαση της Μητροπολιτικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης, τη Δευτέρα 19-2-2024.
Σύμφωνα με το κείμενο παρέμβασης στη δημόσια διαβούλευση του Ομ. Καθηγητή του ΑΠΘ, με μακρά εμπειρία σε αντίστοιχα θέματα, κ. Ιωάννη Κρεστενίτη, το οποίο και επισυνάπτουμε για να περιληφθεί στα πρακτικά:
Απουσιάζει από την εισήγηση της υπηρεσίας η άποψη της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κ. Μακεδονίας του ΟΦΥΠΕΚΑ, φορέας που εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και έχει απόλυτη εξειδίκευση, αφού η παρέμβαση αφορά στην εκβολή του Αξιού, που εμπίπτει στην περιοχή απόλυτης προστασίας του Εθνικού Πάρκου Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα.
Απουσιάζει από την εισήγηση της υπηρεσίας ο σχολιασμός τριών αντίθετων απόψεων που εμπρόθεσμα έχουν κατατεθεί στον επίσημο δικτυακό τόπο του ΥΠΕΝ (ΗΠΜ: Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο, https://eprm.ypen.gr), με την αιτιολογία ότι δεν έχουν κατατεθεί στην υπηρεσία της ΠΚΜ.
Όπως προκύπτει τόσο από τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη ΜΠΕ, όσο και στο «Τεύχος Τεχνικών Δεδομένων», που συνοδεύει τα τεύχη της σχετικής προκήρυξης, η «ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΒΟΛΩΝ ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ», προγραμματίστηκε και στηρίχθηκε στις δύο παρακάτω βασικές παραδοχές, που ταυτόχρονα θεωρήθηκαν και ως κύρια προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν:
(1) τη συνεχή και σημαντική προώθηση προς τη θάλασσα του χερσαίου τμήματος του Δέλτα του ποταμού Αξιού, και
(2) τη συνεχή και σημαντική μείωση του βάθους του Θερμαϊκού Κόλπου, και ιδιαίτερα στην περιοχή μεταξύ Δέλτα και Μεγάλου Εμβόλου, που προκαλείται από τις ποσότητες των φερτών υλικών που μεταφέρονται από τον Αξιό στη θαλάσσια περιοχή, που εκτός των παραπάνω έχουν μειώσει και την παροχετευτικότητα του ποταμού.
Η αποδοχή των δύο παραπάνω παραδοχών οδήγησε στην πρόταση για την υλοποίηση εργασιών διάνοιξης/εκβάθυνσης και απομάκρυνσης νησίδων σε διάφορα τμήματα του ποταμού αλλά και στην διάνοιξη/εκβάθυνση του δυτικού βραχίονα του Δέλτα του Αξιού. Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις στον δυτικό βραχίονα του Δέλτα είναι αυτές, που αν υλοποιηθούν, θα δημιουργήσουν και την μεγαλύτερη ποσότητα λεπτόκοκκων προϊόντων εκσκαφής, τα οποία προτείνεται να μεταφερθούν από την περιοχή του Δέλτα και να απορριφθούν στη γειτονική θαλάσσια περιοχή (σε απόσταση 30Km από το Δέλτα, ώστε να εξασφαλίζεται το βάθος των 50mm, που επιβάλλεται από τη νομοθεσία).
Από τα όσα παρουσιάζονται στην ΜΠΕ δεν προκύπτει ότι διερευνήθηκαν οι δύο παραπάνω βασικές παραδοχές και ότι διαπιστώθηκε η ορθότητά τους. Επίσης, στην ΜΠΕ δεν συμπεριλαμβάνονται/παρουσιάζονται υπολογισμοί ή/και εκτιμήσεις αναφορικά με τη σημερινή παροχή και στερεομεταφορά του Αξιού, τις εποχιακές τους διακυμάνσεις και τις προβλεπόμενες μεταβολές τους, λόγω της κλιματικής αλλαγής (προφανώς με χρήση μελλοντικών σεναρίων εξέλιξης του φαινομένου αυτού).
Αντίθετα, οι υπάρχουσες βιβλιογραφικές πηγές δεν τεκμηριώνουν την ορθότητα των δύο παραπάνω παραδοχών. Αλλά, παρουσιάζουν στοιχεία και τεκμηρίωση για μείωση τόσο της παροχής του ποταμού όσο και της στερεοπαροχής του, αναφέροντας επίσης διαβρωτικές διεργασίες στην παράκτια περιοχή του Δέλτα και σημαντικά μικρότερους ρυθμούς απόθεσης φερτών υλικών στην γειτονική των εκβολών παράκτια περιοχή.
Ειδικότερα, όσον αφορά τις προτεινόμενες παρεμβάσεις εντός της περιοχής του Δέλτα (διάνοιξη/εκβάθυνση του Δυτικού κλάδου):
Ι. Δεν τεκμηριώνεται αν αυτές συμβαδίζουν με τις απαγορεύσεις και τις επιτρεπόμενες διεργασίες που αναφέρονται στην Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/47695/2669 (ΦΕΚ Δ’ 294/21-8-2018), όπως αυτή ισχύει έως σήμερα.
II. Δεν γίνεται αναφορά στη διαδικασία μεταφοράς των βυθοκορημάτων που θα προκύψουν κατά την εκσκαφή/διάνοιξη του Δυτικού βραχίονα της εκβολής του Αξιού, με τη χρήση πλωτής βυθοκόρου, από το Δέλτα έως το θαλάσσιο χώρο διάθεσης. Είναι προφανές (αλλά δεν αναφέρεται ρητά στη ΜΠΕ) ότι η μεταφορά αυτή θα γίνει με πλωτές φορτηγίδες, για τις οποίες δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία (διαστάσεις, χρόνοι φόρτωσης, συχνότητα κίνησης προς και από την πλωτή βυθοκόρο). Αλλά, και δεν αποτιμώνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση και κίνηση των φορτηγίδων, αφενός εντός του Δέλτα και αφετέρου στον γειτονικό θαλάσσιο χώρο.
III. Δεν αποτιμώνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της θαλάσσιας διάθεσης των βυθοκορημάτων στο θαλάσσιο χώρο του Θερμαϊκού. Η επιλεγείσα θέση απόθεσης βρίσκεται σε απόσταση 30kmkm περίπου νότια του Δέλτα, σε περιοχή στην οποία αναπτύσσεται έντονη αλιευτική δραστηριότητα (π.χ. αλίευση με τράτες το διάστημα Οκτωβρίου – Μαΐου.
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, στη δική της παρέμβασή της στην ηλεκτρονική διαβούλευση, αναφέρει ότι η στερεομεταφορά του ποταμού είναι πλέον μικρή. Ωκεανογραφικές και γεωγραφικές μελέτες για την εξέλιξη του Δέλτα του Αξιού δείχνουν ότι η εναπόθεση έχει σταματήσει εδώ και δεκαετίες και μάλιστα εμφανίζεται αποδιάταξη των νησίδων στο Δέλτα (Kapsimali et al. 2005, Griffiths et al 2013). Αυτό αποδίδεται σε υδροηλεκτρικά φράγματα στην Βόρεια Μακεδονία, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο τμήμα της λεκάνης απορροής του Αξιού αλλά και σε ταμιευτήρες άρδευσης, με τελευταίο το φράγμα Έλλης (στο ύψος του οικισμού Ελεούσα – ακριβώς ανάντη του εξεταζόμενου τμήματος του ποταμού). Επιπλέον πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ανάντη στον Αξιό, στην περιοχή του Κιλκίς, υπάρχουν μονάδες απόληψης άμμου για την διάθεσή της στον κατασκευαστικό τομέα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των παραπάνω επιστημονικών άρθρων, φαίνεται ότι μόνο λεπτόκοκκο υλικό καταλήγει στον Θερμαϊκό κόλπο και για τον λόγο αυτόν έχει σταθεροποιηθεί ή διαβρώνεται η ακτή στο Δέλτα. Δεν υπάρχει συνεπώς μεγάλος κίνδυνος παρεμπόδισης της ναυσιπλοΐας αλλά αυτό πρέπει να εξεταστεί διεξοδικά και να εξεταστούν μέτρα συγκράτησης αυτών, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί με την επιδιωκόμενη αύξηση της ροής.
Σύμφωνα με το ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας (GR10), ο κίνδυνος πλημμυρών υφίσταται σε ζώνες ανάντη του φράγματος της Έλλης και όχι κατάντη. Οι εκτάσεις κατάντη, στις οποίες αποκλειστικά αναφέρεται η μελέτη, δεν έχουν κίνδυνο. Επίσης, στα μεταβατικά υδατικά συστήματα των Δέλτα των ποταμών οι πλημμύρες είναι φυσικό και αναγκαίο φαινόμενο για την διατήρηση των οικολογικών λειτουργιών.
Η Δέουσα Εκτίμηση στην μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης είναι ανεπαρκής. Η μελέτη περιλαμβάνει στην μισή έκτασή της χάρτες εξάπλωσης ειδών που έχει ήδη συντάξει η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κ. Μακεδονίας, αλλά:
δεν περιλαμβάνει εργασίες πεδίου, όπως ορίζει ο νόμος για τις μελέτες ΕΟΑ.
δεν περιλαμβάνει και δεν αναλύει τους στόχους διατήρησης για τις δύο επικαλυπτόμενες περιοχές NATURA στο Δέλτα του Αξιού.
δεν προβαίνει σε πραγματική αξιολόγηση των αλλαγών που θα επισυμβούν και δεν προβαίνει στην Δέουσα Εκτίμηση ως προς την επίδραση του έργου στην βιοποικιλότητα και την ακεραιότητα του δικτύου των τόπων NATURA.
οι συντάκτες δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται ότι το έργο με τις αποθέσεις υλικών και με τις αλλαγές στην υδρολογία θα επηρεάσει πολύ σημαντικούς τύπους οικοτόπων και μια από τις σημαντικότερες θέσεις για την ορνιθοπανίδα στην Ελλάδα και διεθνώς.
Από τα παραπάνω, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, στην παρέμβασή της στη διαβούλευση, συμπεραίνει ότι:
- Η ΜΠΕ και η μελέτη ΕΟΑ θα πρέπει να μην εγκριθούν, ως ανεπαρκείς ως προς τα περιεχόμενα και τα πραγματικά δεδομένα για τους τύπους οικοτόπων και τα είδη και ανεπαρκείς ως προς την ανάλυση.
- Να εξεταστεί η σκοπιμότητα του έργου και να επανασχεδιαστεί με βάση πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές ανάγκες και την σημασία της περιοχής για το φυσικό περιβάλλον της χώρας και διεθνώς.
Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω, η παράταξή μας θεωρεί ότι το προτεινόμενο έργο δεν αποτελεί έργο “αποκατάστασης εκβολών”, αλλά για μια παρωχημένης και αντιεπιστημονικής αντίληψης παρέμβαση για να συντηρηθούν αυθαιρεσίες και αστοχίες δεκαετιών, εις βάρος του περιβάλλοντος, της αντιπλημμυρικής προστασίας και παραγωγικών διαδικασιών, όπως η αλιεία, καθώς απειλούνται με καταστροφή περιοχές αναπαραγωγής ψαριών από όλο το ΒΔ Αιγαίο, και μάλιστα με αξιόλογη εμπορική σημασία. Παρά την περί του αντιθέτου επιχειρηματολογία, δεν αντιμετωπίζεται η στερεομεταφορά λεπτόκοκκων υλικών, ούτε και το πρόβλημα της άστοχης μετατροπής εκτάσεων εντός της πλημμυρικής ζώνης του Αξιού σε καλλιεργούμενες. Υπάρχει πιθανότητα καταδίκης της χώρας μας σε πιθανή προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς καταστρέφεται μια από τις αξιολογότερες περιοχές της φυσικής κληρονομιάς της χώρας, υπό αυστηρή προστασία, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία.
Ζητήσαμε μάταια την αναβολή της συζήτησης του θέματος, ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις, η επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά και οι προειδοποιήσεις, καθώς πρόκειται για πολυδιάστατο ζήτημα που δεν άπτεται μόνο τοπικού ενδιαφέροντος. Θεωρήσαμε αυτονόητο να συνυπολογιστούν οι απόψεις ειδικών επιστημόνων, όπως ο κ. Κρεστενίτης, περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και του αρμοδιότερου φορέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, δηλαδή η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κ. Μακεδονίας του ΟΦΥΠΕΚΑ. Μετά την άρνηση της κυρίας Πατουλίδου, δεν μπορούμε παρά να καταψηφίσουμε το θέμα.
Εκ μέρους της παράταξης
Ο επικεφαλής
Γιάννης Μυλόπουλος
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
