-Σκάσε… που έχεις μούτρα να διαμαρτυρηθείς (Θυμάμαι τον εαυτό μου να κλαίει σε μια γωνιά έξω από το δημοτικό. Ήταν Απρίλιος του 1970, δεν θυμάμαι ακριβή ημερομηνία, μόνο πως ετοιμαζόμασταν να γιορτάσουμε την <Εθνική> εορτή της 21ης Απριλίου. Εποχή δικτατορίας. Είχε προηγηθεί ένα επεισόδιο στη τάξη και ένα χαστούκι που δεν το ξέχασα ποτέ)
-Θρασύτατε νομίζεις δεν πρόσεξα ποιο χέρι σήκωσες; και στο πίνακα ΤΟΛΜΗΣΕΣ να γράψεις με το αριστερό;
-Μα δεν μπορώ, σας ορκίζομαι! (Τότε το χέρι κατέβηκε με άχτι στο μάγουλο με ένα βαρύ χαστούκι…Σημερα μετά από τόσα χρόνια σκέφτομαι πόσο ανομολόγητα ηδονικά πρέπει να ήταν για αυτόν εκείνη η φάση. Για τον οποιοδήποτε που έχει εξουσία πάνω σου και λόγω θέσης επιβάλει τις «θέσεις του»).
-Θα μάθεις να γράφεις με το δεξί αλλιώς θα σε πατάξω. Στην Ελλάδα δεν θέλουμε τους αριστερούς! (Έκλαιγα… δεν καταλάβαινα τι σημαίνει αριστερός, έκλαιγα από τη ντροπή μου για τη δημόσια διαπόμπευση).
-Με το κηδεμόνα σου αύριο, αλλιώς δεν θα ξαναπατήσεις ποτέ σ αυτό το σχολείο! Επειδή ήμουν αριστερόχειρας ο πάνσοφος διδάσκαλος έπαθε παράκρουση. Και τον έπιασε σχεδόν λύσσα όταν κράτησα και την κιμωλία με το αριστερό χέρι. Ήμουν ετών οκτώ και αυτό που ευχόμουν με όλη τη δύναμη που είχα ήταν να μπορέσω γρήγορα να μάθω να γράφω «κανονικά», να τελειώνει η ντροπή μου.
Κάποτε τα κατάφερα, έμαθα (κάπως άτσαλα βέβαια) να κρατώ το στυλό στο δεξί. Είπα αυτό ήταν, πάει τελείωσε. Όμως αυτό το «σκάσε» από τότε το άκουσα πολλές φορές να επαναλαμβάνεται έμμεσα ή άμεσα από πολλούς. Βλέπετε οι ιδεολογίες που μαζί τους μεγάλωσε η γενιά μου, ήταν «μην ανακατεύεσαι», «κοίτα τη δουλειά σου», «δεν σ’ αφορά», «δεν ξέρεις», «δεν μπορείς να καταλάβεις»… Υπάκουσε εκών άκων τους μεγάλους, στους δασκάλους, στους γονείς σου, στην κάθε λογής εξουσία. Δεν χρειάζεται να καταλαβαίνεις γιατί. Αυτοί ξέρουν.
Μόνο αργότερα όταν μεγάλωσα ξεκίνησε στο μυαλό να μουρμουρίζει ένα παράπονο… Ούτε ένας από αυτούς, τους δασκάλους (που έπρεπε να υπακούω και να σέβομαι), του 3ου δημοτικού σχολείου Θεσσαλονίκης της εποχής εκείνης, δεν έβγαλε άχνα μπροστά σ αυτόν τον παραλογισμό που κράτησε πολλές βδομάδες. Ούτε ένας δεν αντέδρασε.
Δεν μας μίλησαν ποτέ οι δάσκαλοι μας τότε για τίποτε… Μόνο παρελάσεις και εθνικές εορτές μας βάζανε να κάνουμε. Μόνο συνθήματα κούφια παπαγαλίζανε. (Μετά την δικτατορία βέβαια όλα άλλαξαν ως δια μαγείας… πήξαμε στο αντιστασιακό πνεύμα… Μετά εορτής…)
Από τότε ίσως ξεκίνησε η απέχθεια μου για την οποιαδήποτε μορφή εξουσίας και αυτούς που την εκπροσωπούν. Για όλους αυτούς που προσπαθούν να σε αλλάξουν δια της βίας. Δεν θελω να πω κάτι άλλο γιατι δεν θα τελειώσω ποτέ αυτό το κείμενο… Καλώς ή κακώς στην παιδική ηλικία διαμορφώνονται οι πεποιθήσεις που κρατάν δια βίου…
………………………………………………………………………………..
Για τη δικτατορία των Συνταγματαρχών και τις τραγικές της συνέπειες πολύ αντιπροσωπευτικό είναι το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ. Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Ο Στόχος (1970). Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Δεκαοχτώ Κείμενα, που η έκδοσή τους αποτέλεσε την πρώτη πράξη ομαδικής δημόσιας αντίστασης των πνευματικών ανθρώπων κατά της δικτατορίας. Είναι ποίημα πολιτικό, όπως εξάλλου και πολλά άλλα ποιήματα του Αναγνωστάκη, και απηχεί την πολιτική και κοινωνική κατάσταση από τη μετακατοχική περίοδο και τη στρατιωτική δικτατορία.
Στην οδό Αιγύπτου -πρώτη πάροδος δεξιά!
Τώρα υψώνεται το μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως.
Και τα παιδάκια δεν μπορούνε πια να παίξουνε από τα τόσα τροχοφόρα που περνούνε.
Άλλωστε τα παιδιά μεγάλωσαν, ο καιρός εκείνος πέρασε που ξέρατε
Τώρα πια δε γελούν, δεν ψιθυρίζουν μυστικά, δεν εμπιστεύονται
Όσα επιζήσαν, εννοείται, γιατί ήρθανε βαριές αρρώστιες από τότε
Πλημμύρες, καταποντισμοί, σεισμοί, θωρακισμένοι στρατιώτες,
Θυμούνται τα λόγια του πατέρα:
εσύ θα γνωρίσεις καλύτερες μέρες
Δεν έχει σημασία τελικά αν δεν τις γνώρισαν, λένε το μάθημα οι ίδιοι στα παιδιά τους
Ελπίζοντας πάντοτε πως κάποτε θα σταματήσει η αλυσίδα
Ίσως στα παιδιά των παιδιών τους ή στα παιδιά των παιδιών των παιδιών τους.
Προς το παρόν, στον παλιό δρόμο που λέγαμε, υψώνεται η Τράπεζα Συναλλαγών
– εγώ συναλλάσσομαι, εσύ συναλλάσσεσαι αυτός συναλλάσσεται-
Τουριστικά γραφεία και πρακτορεία μεταναστεύσεως
-εμείς μεταναστεύουμε, εσείς μεταναστεύετε, αυτοί μεταναστεύουν-
Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει, έλεγε κι ο Ποιητής
Η Ελλάδα με τα ωραία νησιά,
τα ωραία γραφεία,
τις ωραίες εκκλησιές
Η Ελλάς των Ελλήνων.
ss@cityportal.gr