Αστέρης Πελτέκης (ηθοποιός στο «Κορίτσι με τα μαύρα»)

Ερμηνεύει τον Παύλο, το ρόλο που ερμήνευσε ο Δημήτρης Χορν στο πλευρό της Έλλης Λαμπέτη στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Το κορίτσι με τα μαύρα», στη θεατρική εκδοχή του έργου που ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή από το ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία του Γρηγόρη Καραντινάκη. Ο Αστέρης Πελτέκης έδωσε συνέντευξη στη Νατάσα Χολιβάτου και το περιοδικό CITY.

Είπατε ότι το έργο μεταφέρεται με ένα τρόπο δωρικό που προσεγγίζει τα αρχέτυπα της αρχαίας τραγωδίας. Μιλήστε μας αναλυτικότερα γι’ αυτό.
Επειδή έτσι και αλλιώς το έργο του Κακογιάννη, η θεματική του δηλαδή, είναι προσαρμοσμένη σε μια εποχή του ’50, ή του σήμερα, ή δεν έχει σημασία που ασχολείται πάρα πολύ με μορφές που θυμίζουν την Ηλέκτρα, την Αντιγόνη, δηλαδή όλη η θεματική του, όπως συμβαίνει και σε όλους τους μεγάλους δημιουργούς του κινηματογράφου, όπως και στον Αγγελόπουλο, ασχολούνται πάρα πολύ με αρχετυπικές μορφές, δηλαδή με μορφές που είναι καθολικές και συμπαντικές, δεν αφορούν επικαιρικά φαινόμενα, αφορούν καθολικές καταστάσεις οι οποίες μπορούν να συμβούν οποτεδήποτε και οπουδήποτε. Γι’ αυτό και η προσπάθεια ήταν να γίνει άχρονο και άχωρο το έργο, με κάποια στοιχεία βέβαια που ίσως θυμίζουν την εποχή αλλά που μπορεί να θυμίζουν και μια οποιαδήποτε εποχή.

Γι’ αυτό και η σκηνοθεσία ακολουθεί μια αφαιρετική γραμμή;
Ναι, γι’ αυτό ακριβώς και ο τρόπος της προσέγγισης προσπάθησε να μην είναι νατουραλιστικός για να μην παραπέμπει τόσο πολύ στο κινηματογραφικό κομμάτι. Αλλά να είναι ρεαλιστικός. Η διαφορά τους είναι ότι ο νατουραλισμός είναι η «πιστή αντιγραφή της ζωής» ενώ ο ρεαλισμός εμπεριέχει και μια ποιητική διάσταση η οποία του προσδίδει μια πιο καθολική οντότητα.

Το ποιητικό στοιχείο τονίζεται λοιπόν στην παράσταση σας;
Ναι, το τραγικά ποιητικό όμως. Ποιητικό με την έννοια της δομής και της γλώσσας της αρχαίας τραγωδίας. Με πιο απλή γλώσσα, όχι τόσο σύνθετη όσο της τραγωδίας. Αλλά κάτι το απλό είναι και πολύ πιο βαθύ πολλές φορές, οπότε είναι και πολύ πιο δύσκολο να αποδώσεις απλές λέξεις, απλές φράσεις, προσδίδοντας τους μια τραγική, δωρική διάσταση, τραγική με την καλώς εννοούμενη έννοια γιατί υπάρχει μια παρεξήγηση με την έννοια τραγωδία, όπως και με το δράμα… -δράμα είναι οποιαδήποτε δράση, δεν είναι το μελόδραμα. Πολλές φορές κατανοούνται λάθος ή χρησιμοποιούνται λάθος ή έχουν παραφθαρεί αυτές οι έννοιες με τον χρόνο…

Πρόκειται τελικά για μια μοντέρνα θεατρική εκδοχή της ταινίας του Κακογιάννη που εμπεριέχει αρκετά πρωτοποριακά στοιχεία;
Νομίζω πως είναι αρκετά πρωτοποριακή η μορφή της παράστασης, ουσιαστικά πρωτοποριακή, όχι με μοντερνισμούς, με πραγματικά μοντέρνα και ρηξικέλευθα στοιχεία. Ούτως ή άλλως σπάει ένα κέλυφος, δηλαδή μια ταινία γίνεται θέατρο, οπότε από μόνο του, εξ’ ορισμού, είναι ρηξικέλευθο σαν εγχείρημα. Νομίζω ότι με πολύ απλά μέσα, με πολύ λίγα πράγματα, επιτυγχάνεται αυτό μέσω της χρήσης της φαντασίας, όπως ακριβώς είπε και ο σκηνοθέτης, σαν να διαβάζεις ένα μυθιστόρημα και να γεννάς μόνος σου τις εικόνες με πολύ απλά μέσα και λιτά, με αφαιρετικό τρόπο.

Πώς απεικονίσατε θεατρικά το τοπίο, για παράδειγμα τον ήλιο και τη θάλασσα, που αποτελούν συστατικά στοιχεία της ταινίας;
Αυτό νομίζω ότι το κάνουμε μέσω του λόγου και μέσω της εισχώρησης στη φαντασία και στο κεφάλι και στη ψυχή των θεατών, ελπίζω να τα καταφέρουμε βέβαια να τους ταξιδέψουμε, όπως ταξιδεύει ένα παγκάρι που έχουμε και γίνεται βάρκα, και γίνεται σπίτι και γίνεται γέφυρα, και γίνεται σημείο συνάντησης, σημείο αναμονής και κάποιες κουρτίνες που μπορεί να είναι δέντρα, μπορεί να είναι οτιδήποτε…

Οι χαρακτήρες και ο πυρήνας της ιστορίας έχουν αλλάξει καθόλου σε σχέση με την κινηματογραφική ταινία;
Όχι, δεν έχουν αλλάξει. Έχουν αλλάξει κάποια πράγματα, όπως κάποιες σκηνές γιατί δεν γινόταν αλλιώς, για λόγους δυσκολίας δηλαδή… για παράδειγμα υπάρχει μια σκηνή που την ώρα που κάνουν μπάνιο, επιτίθενται στον Παύλο -τον ήρωα που παίζω εγώ- οι υπόλοιποι και την έχουμε μεταφέρει σε μια σκηνή ποδοσφαίρου, γιατί πρακτικά δεν γινόταν αλλά νομίζω ότι έχει αρκετό ενδιαφέρον, αν και στην αρχή μας φαινόταν λίγο περίεργο, τελικά λειτουργεί καλά απ’ ότι φαίνεται…

H ερμηνεία του Χορν σας επηρέασε στη δική σας απόδοση του ρόλου του Παύλου;
Όχι. Εγώ προσπάθησα να κάνω κάτι εντελώς διαφορετικό. Σαφώς θυμόμουν την ταινία, βέβαια δεν την ξαναείδα πριν ξεκινήσουμε πρόβες, επίτηδες, για να μην την έχω πρόσφατη, ξαναείδα την ταινία τώρα στο τέλος των προβών και δεν μπορώ να κρίνω βέβαια αν υπάρχουν στοιχεία επηρεασμένα από τον Χορν, αλλά νομίζω πως είναι τελείως διαφορετικό πράγμα, έτσι και αλλιώς ο καθένας μας είμαστε σαν το δακτυλικό αποτύπωμα, ο καθένας μας είναι μοναδικός και δεν μπορεί να αντιγράψει και να αντιγραφεί τόσο εύκολα και ούτε ήταν αυτός ο στόχος βέβαια, ούτε στόχος είναι η σύγκριση με τον Χορν. Βέβαια ένα θετικό είναι, ότι έχοντας στο μυαλό σου ότι τόσο σπουδαίοι ηθοποιοί έχουν ασχοληθεί με αυτά τα κείμενα, αμέσως βάζεις υψηλότερους στόχους, και αυτό ίσως τελικά να λειτουργεί θετικά γιατί προσπαθείς ακόμη περισσότερο, να ξεπεράσεις για άλλη μια φορά τον εαυτό σου.

Θεωρείς την ταινία «Το κορίτσι με τα μαύρα» διαχρονική;
Βλέποντας την ταινία καταλαβαίνεις τη διαχρονικότητα της, γι’ αυτό και όχι μόνο επιβίωσε στις Κάνες αλλά κέρδισε και τις καλύτερες εντυπώσεις, γιατί βλέποντας μια ταινία της δεκαετίας του 1950, αν τη συγκρίνεις με τα υπόλοιπα κινηματογραφικά έργα που έχουμε και με τον υπόλοιπο Ευρωπαϊκό κινηματογράφο, ήταν μια ταινία η οποία είχε μια διαφορετική κινηματογραφική γλώσσα μακράν απ’ ό,τι συνέβαινε εκείνη την περίοδο, υπάρχουν πλάνα και τεχνικές, μέσα και η φωτογραφία που ακόμα και σήμερα δεν τα βλέπουμε σε μοντέρνες, σε σύγχρονες ταινίες.

Ήταν πράγματι αρκετά πρωτοποριακή για την εποχή της…
Ήταν πολύ πρωτοποριακή και σαν θεματική, ενώ είναι φαινομενικά μια πολύ απλή ιστορία, μιλάει για κάτι πολύ δύσκολο και σημαντικό. Μιλάει γι’ αυτό που ζούμε συνεχώς και μάλιστα εμείς εδώ στη Θεσσαλονίκη ακόμη περισσότερο, έναν Βυζαντινισμό γεμάτο μυστικά που όλα γίνονται υποδόρια, υποχθόνια και αν και εξωτερικά, φαινομενικά είμαστε όλοι πάρα πολύ καλά, από πίσω όμως δουλεύουνε πράγματα… είναι αυτή η γοητεία αυτής της ιστορίας που είναι πολύ ενδιαφέρουσα…

Οπότε θεωρείς ότι στην παράσταση θεματικά υπάρχει ανταπόκριση και στο σήμερα, όσον αφορά την κοινωνία του τότε και τη σημερινή;
Νομίζω ναι. Δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά τίποτε. Υπάρχουν αναφορές και σε παρά πολλά θέματα, δηλαδή δεν είναι ανάγκη να δεις την παράσταση μόνο για το θέμα της ερωτικής καταπίεσης με τον τρόπο που υπάρχει στο έργο. Μπορείς να το δεις σε οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης που βιώνουμε. Δηλαδή αυτή τη στιγμή θεωρητικά είμαστε ελεύθεροι και έχουμε φτάσει σε ένα σημείο -με τα οικονομικά, ας πούμε, που είναι και επίκαιρα-, να προσπαθούμε να ζήσουμε ελεύθεροι χωρίς να έχουμε τα μέσα για να ζήσουμε ελεύθεροι και καταπιεζόμενοι από αυτούς που δεν μας αφήνουν να τα έχουμε -κι ενώ φαινομενικά είμαστε ελεύθεροι ουσιαστικά δεν έχουμε τον τρόπο, τα μέσα για να είμαστε ελεύθεροι.

Καταπιεζόμαστε από τα πρότυπα που μας επιβάλλονται…
Ούτως η άλλως η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα και αυτό το έργο μιλάει για μια κλειστή μικρή κοινωνία. Σαφώς και μπορείς να το δεις πολύ πιο καθαρά σε ένα μικρό χωριό και σε μια κωμόπολη, που έχοντας κάποιες προσλαμβάνουσες, βλέπω ότι αυτή η ιστορία υπάρχει άνετα και σήμερα σε μικρότερες πόλεις, όχι τόσο πολύ στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Μεταφορικά όμως, υπάρχει σε πάρα πολλές στιγμές της καθημερινότητας μας…

Στη δική σας παράσταση ποιο στοιχείο τονίζεται περισσότερο; Η ερωτική ιστορία, οι συγκρούσεις που κρύβονται από πίσω;
Υπάρχει σε ένα έργο ισπανικό η απορία για το ποιος έκανε το φόνο. Η Φουέντε Οβεχούνα απαντάνε, που η Φουέντε Οβε