Αχιλλέας Ψαλτόπουλος («Herr(ο Κος) Κόλπερτ»)

Σκηνοθετεί την παράσταση του έργου «Herr(ο Κος) Κόλπερτ» του Νταβίντ Γκίζελμαν που ανεβαίνει από το Θέατρο Αναζήτησης στο θέατρο Αθήναιον. O Αχιλλέας Ψαλτόπουλος έδωσε συνέντευξη στον Σωτήρη Ζήκο, αρχισυντάκτη του περιοδικού CITY.

Πώς έγινε και ανέλαβες το έργο «Herr(ο Κος) Κόλπερτ»;
Τον Ιούλιο που μας πέρασε είχα παρουσιάσει, πάλι στο θέατρο «Αθήναιον», το δεύτερο σχεδίασμα ανεβάσματος του έργου, με τους μαθητές του Θεατρικού μου Εργαστηριού. Το πρώτο ανέβασμα είχε γίνει από τους έφηβους μαθητές μου, το 2009. Όταν το «Αθήναιον» μου πρότεινε ένα νέο ανέβασμα, σε επαγγελματική βάση, δέχτηκα, παρ’ όλο ότι σπάνια καταπιάνομαι ξανά με έργα που έχω ήδη ανεβάσει. Ο λόγος: το «Herr(ο Κος) Κόλπερτ» είναι ένα τόσο πλούσιο έργο που επιδέχεται ποικίλες ματιές κι επί πλέον είχα την αίσθηση ότι δεν είχα ρίξει πλέριο φως, ως τώρα, πάνω του, αναδεικνύοντας το μέγιστο της προβληματικής του, καλά κρυμμένης πίσω από την επίφαση της μαύρης κωμωδίας. Φυσικά, αυτή η εκδοχή είναι και η οριστική και συναντάει 5 ηθοποιούς που ανταποκρίθηκαν πλήρως στις απαιτήσεις της νέας μου σκηνοθεσίας.

Πες μας ποιο είναι το στόρι του έργου.
Ο Ραλφ και η Σάρα είναι ένα ερωτευμένο, ανύπαντρο ζευγάρι και μένουν μαζί. Καλούν τον Μπάστιαν και την Έντιτ, συνάδελφο της Σάρας, σε μια ήσυχη βραδιά, μετά δείπνου, που μόνον ήσυχη δεν θα αποδειχθεί. Ποιος, όμως, είναι ο μυστηριώδης Κος Κόλπερτ; Βρίσκεται πράγματι νεκρός κάπου μέσα στο στιλάτο διαμέρισμα τους ; Ή πρόκειται για ένα σαχλό αστείο; Τα πράγματα θα περιπλακούν και θα οδηγηθούν στα άκρα, όταν εισβάλλει στο διαμέρισμα και ένας pizza boy που κάνει λάθος delivery στις πίτσες. Δυστυχώς δεν μπορώ ν’ αποκαλύψω περισσότερα, γιατί τα έργο είναι γεμάτο εκπλήξεις και ανατροπές.

Ποια είναι η ιδιαιτερότητα αυτού του είδους που λέγεται «μαύρη κωμωδία»;
Κατά τη γνώμη μου, η «Μαύρη Κωμωδία» συνάδει με την «Θεία Κωμωδία», με την ιδέα του θανάτου και το παράλογο της ύπαρξής μας. Άλλωστε ο μεγαλύτερος όγκος του «Θεάτρου του Παραλόγου» είναι, κατά βάση, κωμωδίες. Σύμφωνα με τον σουρεαλιστή Αντρέ Μπρετόν το γέλιο εδώ πηγάζει από τον κυνισμό και τον σκεπτικισμό και οι καταστάσεις συχνά φλερτάρουν με το γκροτέσκο. Οι θεατές, συνήθως, συμπαθούν τους θύτες και πολύ λιγότερο τα θύματα, που τα «παθήματά»τους γελοιοποιούνται ή σατιρίζονται ανελέητα. Έτσι ασκείται ανατρεπτική κριτική στους κοινωνικά επιβεβλημένους ηθικούς κανόνες και τα «πιστεύω», και ο θεατής από τη μια γεύεται το απελευθερωτικό χιούμορ από την άλλη, όμως, παγώνει όταν αναλογίζεται με το τι γελάει.

Ποια είναι η δική σου σκηνοθετική προσέγγιση;
Πάτησα πολύ γερά στον ρεαλισμό, ιδιαίτερα στο πρώτο μέρος, και στον ψυχολογισμό των πέντε χαρακτήρων, έτσι ώστε η αποφλοίωση που συμβαίνει τμηματικά να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο πάνω στους θεατές. Το ανύπαντρο ζευγάρι Σάρα – Ραλφ κινείται και είναι ντυμένο πιο αντισυμβατικά, και λόγω επαγγέλματος του Ραλφ – είναι ερευνητής της Θεωρίας του Χάους -, και γιατί «παίζει» στο δικό του τερέν, το σπίτι του. Επί πλέον γίνεται σαφές ότι το ζεύγος ακόμα λειτουργεί και σεξουαλικά και ερωτικά. Εμφανίζει, λοιπόν, μια ελευθεριότητα στην συμπεριφορά του, που παραπέμπει στους σημερινούς «κουλτουριάρηδες». Ό,τι κι αν σημαίνει ο όρος αυτός. Αντίθετα το ζευγάρι Έντιτ-Μπάστιαν εμφανίζεται και είναι ντυμένο πιο συμβατικά, και λόγω επαγγέλματος του Μπάστιαν, είναι Αρχιτέκτονας, εκπρόσωπος του ορθολογισμού και των κοινωνικών συμβάσεων. Η σύγκρουση των δυο ανδρών είναι αναπόφευκτη, πόσο μάλλον όταν ο Μπάστιαν εμφανίζει φασιστοειδή συμπεριφορά, αρκετά γνώριμη πια και στην Ελληνική κοινωνία. Η Έντιτ, αποδέκτης της συζυγικής βίας, τμηματικά θα αποκαλύψει τη σύμβαση του γάμου τους, και θα δείξει προς το τέλος το απελευθερωμένο, όσο και οργανωτικό της πρόσωπο. Ο Κος Κόλπερτ, καθώς και ο Pizza Boy είναι οι βασικοί καταλύτες για να συμβούν όλα τα ανωτέρω. Παρ’ όλα αυτά, έστω και έμμεσα, συνεισφέρουν κι αυτοί τα μέγιστα στο παιχνίδι της βίας.

Ποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις έχει ένα τέτοιο έργο από τους ηθοποιούς; Το έργο, λόγω του πλούτου του, μπορεί να γίνει ιδιαίτερα απαιτητικό για τους ηθοποιούς, που καλούνται να παίξουν αστραπιαίες εναλλαγές διάθεσης, και να φέρουν στο προσκήνιο όλα τα κωμικά του στοιχεία, χωρίς να χάσουν τον κατά βάση δραματικό του τόνο, που γίνεται ακόμα πιο έντονος στο τελευταίο εικοσάλεπτο του έργου. Ο Γκίζελμαν, στο «Herr(ο Κος) Κόλπερτ», επισημαίνει πανούργα το τέλος, ή μάλλον την χρεοκοπία και το κενό του Δυτικού τρόπου ζωής. Όσο, λοιπόν κι αν έχει γελάσει ο θεατής βλέποντας τα χάλια μας, θα πρέπει στο τέλος να φύγει από την παράσταση με σκεπτικισμό. Κι αυτό πρέπει να του το μεταδώσουν οι ηθοποιοί, καθότι, για άλλη μια φορά προτίμησα η σκηνοθεσία μου να είναι αόρατη, με μοναδική εξαίρεση την εμφάνιση του Χιτσκοκικού «πτώματος από το πουθενά».

Τελικά είμαστε όλοι εν δυνάμει δολοφόνοι;
Πιστεύω πως ναι. Ο Κλώντ Σαμπρόλ το τόνιζε αυτό σε όλες του τις ταινίες. Η Δυτική κοινωνία έχει εξοικειωθεί τόσο πολύ με την καθημερινή βία, είτε σωματική, λεκτική και φαντασιακή είναι αυτή, είτε εικονική μέσω των video games, της τηλεόρασης και των χολιγουντιανών ταινιών, που τα όρια ανάμεσα στο επιτρεπτό και το ανεπίτρεπτο, στο ανθρώπινο και το απάνθρωπο, το έννομο και την αυτοδικία, έχουν γίνει δυσδιάκριτα σε μεγάλη μερίδα των πολιτών. Για να μην αναφερθώ στις πολεμικές συρράξεις που προσπαθούν να μας τις πλασάρουν σαν απολύτως δικαιολογημένες. Αυτά τα θέματα υποβόσκουν και πίσω από την καυστική σάτιρα και το μαύρο χιούμορ του έργου του Γκίζελμαν. Στο τέλος, πάντως, μένει η μελαγχολία.

Info:
«Herr(ο Κος) Κόλπερτ» του David Gieselman από το Θέατρο Αναζήτηση Θεσσαλονίκης στο Θέατρο «Αθήναιον»,
Πρεμιέρα Τρίτη 23 Οκτωβρίου, στις 21.15