Βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης

ΑΤΖΕΝΤΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΔΩΡΕΑΝ

ΤΑΙΝΙΕΣ ΣΤΗΝ TV

CINE ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

από Πέτρος Γραμμενίδης 08/09/2020 - 12:01

Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Η χιλιόχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκη έχει αφήσει το ανεξίτητο αποτύπωμα της πάνω στα τείχη της, αυτά που σήμερα ονομάζουμε Βυζαντινά. Μέσα από επιγραφές που σώζονται σε διάφορα σημεία, από τις ανακατασκευές αλλά και τη τεχνοτροπία τους, αποκαλύπτεται μια μακρά περίοδος 2.300 ετών.Τα σημερινά τείχη που βλέπουμε, είναι το αποτέλεσμα που προέκυψε μέσα από μια πορεία αιώνων: η πρώτη οχύρωση ξεκίνησε την ελληνιστική περίοδο, ακολούθησε η ρωμαϊκή και η βυζαντινή εποχή και τέλος φτάσαμε στη σημερινή μορφή τους μετά και από τις επεμβάσεις των Οθωμανών. Σήμερα αποτελούν ένα απο τα πιο σημαντικά και αξιόλογα μνημεία της Θεσσαλονίκης και έχουν χαρακτηριστεί επίσημα ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ.

Βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης – Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Η πρώτη οχύρωση της Θεσσαλονίκης που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωσή της πόλης ξεκινά από τον 3ο αιώνα π.Χ. Κάπου τετρακόσια χρόνια μετά, η κατάκτηση απο τους Ρωμαίους (167 π.Χ.) έφερε τη ρωμαϊκή ειρήνη. Τα τείχη ήταν πλέον περιττά, η πόλη δεν κινδύνευε, οπότε περί τα μέσα του 1ου π.Χ. αιώνα ήταν ήδη αχρείαστα και ερειπωμένα

Έπρεπε να περάσουν άλλα 300 χρόνια για να χτιστούν εκ νέου οχυρώσεις (πάνω στις παλιές) για την προστασία της πόλης που τώρα κινδύνευε απο τους Γότθους. Το τείχος που χτίστηκε ήταν μονό, πλάτους 1,65 μ., με τετράγωνους πύργους. Το νότιο τείχος εκτεινόταν κατά τι νοτιότερα της σημερινής λεωφόρου Τσιμισκή.

Στις αρχές του 4ου αιώνα περνούν από τη Θεσσαλονίκη ο Γαλέριος και ο Μέγας Κωνσταντίνος και ενισχύουν τα τείχη. Σχετικά με αυτούς που έχτισαν διάφορα σημεία του τείχους μας πληροφορούν επιγραφές που έχουν βρεθεί κατά καιρούς. Ανεγείρεται δεύτερο τείχος εξωτερικά του προηγούμενου με τριγωνικές προεξοχές. Το σήμερα ορατό τείχος χτίστηκε από το τέλος του 4ου ως τα μέσα του 5ου αιώνα και ήταν παρόμοιας οχύρωσης αλλά και τεχνοτροπίας με τα βυζαντινά τείχη που σώζονται αντίστοιχα στην Κωνσταντινούπολη (αυτή είναι ακόμη μια ομοιότητα που έχουν οι δύο πόλεις). Σε πολλά σημεία πάνω στα τείχη θα δείτε επαναλαμβανόμενες σειρές τούβλων και πετρωμάτων διακοσμημένες με χριστιανικά (σταυρούς) και αρχαιοελληνικά σύμβολα (απεικονίσεις του ήλιου, ρόμβους).

Τα όρια των βυζαντινών τειχών της Θεσσαλονίκης που ανεγέρθηκαν εκείνη την εποχή συνέπιπταν με εκείνα των ρωμαϊκών. Η αρχική περίμετρος που κάλυπταν ήταν 8 χιλιόμετρα και το ύψος ήταν 10-12 μέτρα. Σήμερα από αυτά έχουν μείνει σχεδόν 4 χιλιόμετρα τείχους.

Το 1430 η πόλη αλώθηκε από τους Οθωμανούς, οι οποίοι σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της άμυνας της πόλης Ανατολικά έχτισαν σε συνέχεια απο τα Βυζαντινά τείχη, το Επταπύργιο στο ψηλότερο σημείο της πόλης, τον Λευκό Πύργο στη θάλασσα και τον πύργο του Τριγωνίου (Πύργο της Αλύσεως) στην Άνω Πόλη

Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ)

Tο 14ο μΧ αιώνα στο Βορειοδυτικό τμήμα των Βυζαντινών τειχών, εντός της Ακρόπολης χτίστηκε το Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ) από τους Βυζαντινούς πάνω σε θεμέλια αρχαιότερου κτισματος (πιθανόν του 9ου μΧ αιώνα). Σκοπός ήταν η στρατοπέδευση της φρουράς της πόλης. Παράλληλα αποτέλεσε το καταφύγιο του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης στις περιπτώσεις που η πόλη δεχόταν κάποια επίθεση ή επιδρομή…. διαβάστε περισσότερα Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ)

Πύργος Τριγωνίου (πύργος της Αλύσεως)

σήμερα δεν είναι ακριβώς γνωστό πότε χτίστηκε. Υπολογίζεται πως η ανέγερσή του έγινε κάπου μετά την κατάληψη του 1430 και έως τις αρχές του 16ου αιώνα. Σκοπός των Τούρκων ήταν να ενισχύσουν τα οχυρωματικά έργα της πόλης με έναν πύργο του πυροβολικού….διαβάστε περισσότερα Πύργος Τριγωνίου (πύργος της Αλύσεως)

Λευκός Πύργος

Στην αρχή ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος, Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς χτίστηκε (πιθανόν μεταξύ 1450-70), στη θέση προϋπάρχοντος βυζαντινού πύργου. Η σημερινή μορφή του πύργου που αντικατέστησε τη βυζαντινή οχύρωση του 12ου αιώνα, χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως κατάλυμα φρουράς Γενιτσάρων και ως φυλακή θανατοποινιτών. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και υπάγεται στο Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Μουσείο Βυζαντινού πολιτισμού)Το Επταπύργιο, ο Λευκός Πύργος στη θάλασσα και ο πύργος του Τριγωνίου (Πύργο της Αλύσεως) στην Άνω Πόλη αποτελούσαν τα ισχυρότερα οχυρά της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Κατεδαφίζεται απο τους Οθωμανούς το θαλάσσιο τείχος

Το 1874 κατεδαφίσθηκε το θαλάσσιο τείχος κι ένα μέρος του ανατολικού τείχους επειδή θεωρήθηκε ότι εμποδίζουν την ανάπτυξη της πόλης.Η απόφαση να γκρεμιστούν τα τείχη δημιούργησε αναστάτωση. Διαβάστε εδώ μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία τι έκαναν οι Τούρκοι για να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να κάμψουν τις διαμαρτυρίες

Οι Οθωμανοί έμειναν στη Θεσσαλονίκη ως το 1912. (Διαβάστε εδώ 26 Οκτωβρίου 1912: η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον Οθωμανικό ζυγό)

Ακριβώς απέναντι απο το Ανατολικό τείχος (σε μια απόσταση μόλις 15 λεπτά με τα πόδια από τη Καμάρα) βρίσκονται «Οι κήποι του πασά». Ένας μοναδικός χώρος που όμοιος του δεν υπάρχει από όσο γνωρίζουμε, πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Είναι ένα περιφραγμένο πάρκο που καταλαμβάνει ένα χώρο περίπου 1000 τμ. Χτίστηκαν μετα από εντολή του Πασά της Θεσσαλονίκης…. Διαβάστε περισσότερα Κήποι του Πασά

Κείμενο Πέτρος Γραμμενίδης
Φωτογραφία George Papanas Photography