«ΧΑΟΣ» του Λουίτζι Πιραντέλλο στο «Τ» από την ομάδα «Male di Luna» | Κριτική της παράστασης Παύλος Λεμοντζής
Πρόλογος
Ο Πιραντέλλο, είναι σήμερα ένας κλασσικός του νεότερου κόσμου,οικουμενικής ακτινοβολίας και εγνωσμένης αξίας, με πλούσιο και πολυσύνθετο έργο. Δεν ήθελε να θεωρείται μόνον θεατρικός συγγραφέας. Τον ενοχλούσε το γεγονός -και δεν έκρυβε γι’ αυτό την πικρία του- ότι δεν είχαν βρεθεί εκδότες και μεταφραστές πρόθυμοι να αναδείξουν, στον βαθμό που το άξιζε, την αφηγηματική του τέχνη.
Ο ίδιος, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, δεν είχε σε υψηλή εκτίμηση το θέατρο. Προτιμούσε τον πεζογράφο Πιραντέλλο από τον θεατρικό συγγραφέα. Είχε γράψει ένα πλήθος διηγημάτων και είχε κλείσει εκεί μέσα – αυτό πίστευε ο ίδιος- το καλύτερο κομμάτι του εαυτού του. Έτσι, η ομάδα «Male di Luna» συνέδεσε μέρη από έξι διηγήματα του νομπελίστα ( «Το κοράκι του Μίτσαρο», «Η καμπούρα»,« Η νυχτερίδα», «Το πιθάρι», «Πολύ – πολύ φίλοι», «Μale di luna» ) κι έχτισε μια σύγχρονη, έξυπνη και διασκεδαστική παράσταση.
Υπόθεση
Στόχος του ευφυούς Σωτήρη Ρουμελιώτη που διασκεύασε και σκηνοθέτησε τα κείμενα, είναι η ανάδειξη του Πιραντελλισμού σε σύστημα, μέθοδο και κώδικα θεατρικών αξιών, αλλά και σε φιλοσοφικό θεώρημα, που τονίζει τη σχέση τραγικού, λογικού παράδοξου και παράλογου, μέσω των αντικειμένων που χρησιμοποιεί (κορνίζες, έπιπλα, λωτούς, τούλια, άχυρα) και της τελετουργίας επί σκηνής.
Τέσσερις – συν τον Ρουμελιώτη πέντε – ακούραστοι ηθοποιοί με αξιοθαύμαστη ενέργεια, δραματοποιούν ετερόκλητες ιστορίες του Πιραντέλλο, καταστάσεις απλών ανθρώπων που προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε σκηνικό καθημερινού παραλογισμού. Αντιμέτωποι με συνθήκες, όπου το πραγματικό σμίγει με το παράλογο, καθώς η ηθική συγκρούεται με τη λογική και με το απρόβλεπτο της ανθρώπινης συμπεριφοράς, οι ήρωες της σύνθεσης έξι ιστοριών σε ένα έργο, αγωνίζονται να ταξιθετήσουν το μικρό τους σύμπαν, να δώσουν σχήμα και μορφή στο χάος που περιβάλλει τη ζωή τους, με «δια ταύτα» τη χαρμολύπη.
Η παράσταση
«Male di Luna»σημαίνει «ασθένεια του φεγγαριού». Το φεγγάρι, λοιπόν, λαμπρό ή μαγικό, χάρτινο, αργυρό,έλκυε πάντα την προσοχή των κατοίκων του πλανήτη μας. Γιατί μπορεί ο ήλιος να είναι ο πανεπόπτης του πλανητικού μας συστήματος και η πηγή της ζωής στη γη, η σελήνη, όμως, επηρεάζει τις ισορροπίες στην επιβίωση των όντων στο ζωικό και φυτικό βασίλειο.
Ο Σωτήρης Ρουμελιώτης μελέτησε σε βάθος το πιραντελλικό τραγικό του παραλόγου και διαπίστωσε την ύπαρξη ενός υλικού αιτίου, που είναι ο λόγος. Ο τρόποςμε τον οποίο χειρίζεται την πρώτη ύλη, διακρίνοντας το λεκτικό από το παραλεκτικό στοιχείο, εκφράζει και τη ρευστή ουσία των πραγμάτων, ενώ ο λόγος αποπνέει την ειρωνεία σε μη σταθερό πεδίο, δηλαδή σ’ αυτό όπου πρυτανεύουν οι μεταβλητές.
Στην παράσταση αυτή της πιραντελλικής ανθοδέσμης, η αισθητική αποτίμηση οδηγεί σε μια δράση, καθόλου κωδικοποιημένη, εντούτοις, βρίθει χαρακτηριστικών στοιχειών της πρώτης ουσίας, όπως προείπα, η οποία κινεί το μικροσύμπαν των ηρώων. Η αλήθεια είναι υποκειμενική, διαφεύγει διαρκώς και το περιβάλλον που δημιουργεί ο Πιραντέλλο μέσω της συγκεκριμένης διασκευής και σκηνοθεσίας, μόνο με κινούμενη άμμο μπορεί να παρομοιαστεί.
Πάνος Κεφαλούρος, Γιάννης Μονοκρούσος, Ανδρομάχη Μπάρδη, ΄Άννα Ρίζου και Σωτήρης Ρουμελώτης ( ο Μπατά του MalediLuna ), πέντε ισάξιοι ερμηνευτές, οργώνουν τη σκηνή, αυτοσχεδιάζουν, κινούνται με ταχύτητα, πλέκουν τη μια ιστορία με την άλλη, κρατάνε σε εγρήγορση το κοινό, το παρασύρουν στους ρυθμούς τους και στην προσήλωσή τους στο διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, όπως ορίζει ο μικρόκοσμος των χαρακτήρων που υποδύονται. Τίποτα δεν αποτελεί σταθερό σ’ αυτή την ερμηνευτική ακροβασία ανάμεσα στο χιούμορ, στο δραματικό, στο αλόγιστο, στο αληθινό και στο υπερβολικό.
Επαινούμε την ερμηνευτική διαδικασία ( καθοδήγηση – υπόκριση), η οποία φωτίζει πτυχές που δεν εμφανίζει ο συγγραφέας στα κείμενά του, αλλά η παράσταση καθ΄ ολοκληρίαν. Ο συγγραφέας, βεβαίως, εμφορείται από σχετικές προθέσεις, αλλά ο Σωτήρης Ρουμελώτης ακολουθώντας την κοσμοαντίληψη του Πιραντέλλο μεταλλάσσει το μήνυμα σε επιπλέον παραμέτρους.
Έξοχα ευρήματα, όπως το σεντόνι – ουρανός μ’ αστέρια, η σύνδεση όλων των ιστοριών με τον λωτό – φρούτο του έρωτα, το γυμνασμένο «κοράκι» που ακροβατεί σε μια γραμμή από κολλητική ταινία, το εικαστικό χάρτινο ζωγραφιστό πιθάρι, οι κραυγές του «Μπατά» που προαναγγέλλουν ένα αυριανό θέαμα- ακρόαμα, το νερό –στοιχείο κάθαρσης, εξαγνισμού κι όλα αυτά – και πολλά ακόμη – στεφανωμένα από την υποβλητική μουσική του Γιώργου Χρυσικού, συνθέτουν επί σκηνής ένα «Χάος» γοητευτικό, διασκεδαστικό και διδακτικό. Ένα «Χάος» που, όπως λέγει ο Ησίοδος στην Κοσμογονία του, πρώτο γεννήθηκε στους θρησκευτικούς ελληνικούς μύθους.
Τα απλά, όμως άκρως λειτουργικά σκηνικά και τα κοστούμια της Νίκης Αγγελίδου, στιγματίζουν εύστοχα χώρο και χρόνο (σικελικό χωριό 19ου αιώνα), αν και δε νομίζω ότι θα ήταν λάθος να τα χαρακτηρίσω «σύγχρονα», λόγω της απλότητας και της τάσης των σημερινών ανθρώπων να συνδυάζουν παράταιρα χρώματα και κοστούμια, από άποψη.
Για τους θεατές η παράσταση είναι μια μαγική στιγμή, εφόσον αποκαλύπτεται τόσο περίτεχνα η διπλή διάσταση της συνείδησης, η ικανότητά μας δηλαδή, να είμαστε ταυτόχρονα εμείς αλλά και «άλλοι», αληθινοί ή και φανταστικοί, πιθανές εκδοχές του εγώ που κατοικούν μέσα μας και περιμένουν να αναδυθούν στην επιφάνεια την κατάλληλη στιγμή, με την κατάλληλη ώθηση.
Επίλογος
Ο σκηνοθέτης πρόσφατα δήλωσε σε συνέντευξή του τα εξής: « Αισθάνομαι ότι το θέατρο είναι ο φυσικός μου χώρος ύπαρξης. Δεν μπορώ να εξηγήσω πώς συμβαίνει αυτό, απλά έτσι αισθάνομαι. Λατρεύω τη πύκνωση που ενέχει η ενασχόληση με το θέατρο. Πύκνωση συναισθημάτων, συνεργασιών, οραματισμών, αντιφάσεων… Τη μια στιγμή μπορεί να τσακώνεσαι για το πού “πρέπει” να τοποθετηθεί μια καρέκλα και το αμέσως επόμενο λεπτό αυτή η καρέκλα έχει μεταμορφωθεί μαγικά σε κτίριο, ζώο, άνθρωπο και τόσα άλλα. Στο μυαλό μου, τουλάχιστον, το θέατρο συνδέεται με έννοιες πολύ κρίσιμες για την (συν)ύπαρξή μου: συνεργασία, φαντασία, παρόν, ένταση, μεταμόρφωση, συγκίνηση…»
Τη δήλωση διαπιστώσαμε με ευκολία, όσοι είδαμε το «Χάος».
Συντελεστές
Κείμενα: Λουίτζι Πιραντέλλο
Σκηνοθεσία / Δραματουργική επεξεργασία: Σωτήρης Ρουμελιώτης
Σκηνικά / Κοστούμια: Νίκη Αγγελίδου
Μουσική / Ηχητικά εφέ: Γιώργος Χρυσικός
Σχεδιασμός φωτισμών: Σωτήρης Ρουμελιώτης
Γραφιστικός σχεδιασμός: Χριστίνα Ελευθεριάδου
Φωτογραφίες: Κυριάκος Παπαστεργίου
Υπεύθυνη προβολής: Λία Κεσοπούλου
Οργάνωση παραγωγής: ΝικολίναΤσιμίνου
Παραγωγή: MalediLuna
Εκτέλεση παραγωγής: Θέατρο Τ
ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ: Πάνος Κεφαλούρος, Γιάννης Μονοκρούσος, Ανδρομάχη Μπάρδη, Άννα Ρίζου, Σωτήρης Ρουμελιώτης
«ΧΑΟΣ» του Λουίτζι Πιραντέλλο στο «Τ» από την ομάδα «Male di Luna» | Κριτική της παράστασης Παύλος Λεμοντζής
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
