*του ορθοπαιδικού χειρουργού, Λάζαρου Ν. Ταγκαλίδη
Ένα διάστρεμμα αστραγάλου συμβαίνει, όταν οι ισχυροί σύνδεσμοι που τον στηρίζουν τεντώνονται πέρα από τα όριά τους και σχίζονται. Τα διαστρέμματα αστραγάλου αποτελούν συνηθισμένους τραυματισμούς σε άτομα όλων των ηλικιών και μπορεί να είναι από ήπιοι έως σοβαροί, ανάλογα με την έκταση της βλάβης στους συνδέσμους.
Τα περισσότερα διαστρέμματα είναι μικροτραυματισμοί που επουλώνονται με θεραπείες στο σπίτι, όπως ξεκούραση και εφαρμογή πάγου. Ωστόσο, αν ο αστράγαλος είναι πολύ πρησμένος και αποτελεί πηγή πόνου κατά το περπάτημα, απαιτείται ιατρική συμβουλή. Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία και αποκατάσταση ένα πιο σοβαρό διάστρεμμα μπορεί να αποδυναμώσει τον αστράγαλο, αυξάνοντας την πιθανότητα να τραυματιστεί ξανά. Τα επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα αστραγάλου μπορούν να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως χρόνιο πόνο στον αστράγαλο, αρθρίτιδα και συνεχή αστάθεια.
Περιγραφή
Οι σύνδεσμοι στον αστράγαλο είναι ισχυροί, ινώδεις ιστοί που βοηθούν στη διατήρηση των οστών στη σωστή θέση και στη σταθεροποίηση της άρθρωσης. Τα περισσότερα διαστρέμματα αστραγάλου εμφανίζονται στους πλάγιους συνδέσμους και κυμαίνονται από μικροσκοπικές ρήξεις στις ίνες που συνθέτουν τον σύνδεσμο έως πλήρη ρήξη των συνδέσμων. Αν υπάρχει πλήρης ρήξη των συνδέσμων, ο αστράγαλος μπορεί να γίνει ασταθής. Με την πάροδο του χρόνου αυτή η αστάθεια ενδέχεται να οδηγήσει σε βλάβη των οστών και του χόνδρου της άρθρωσης του αστραγάλου.
Αίτια και Συμπτώματα
Τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής συμβαίνουν, όταν το πόδι γυρίσει, περιστραφεί (έσω ή έξω) ή αναδιπλώσει πέρα από τα φυσιολογικά όρια της κίνησης και σε τέτοιο βαθμό που οι σύνδεσμοι αναγκάζονται να διαταθούν πέρα από το όριο της ελαστικότητάς τους. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων, όπως:
- Περπάτημα ή άσκηση σε ανώμαλη επιφάνεια
- Πτώσεις στο έδαφος
- Συμμετοχή σε αθλήματα που απαιτούν την αιφνίδια αλλαγή κατεύθυνσης του σώματος, όπως το τένις και το μπάσκετ.
Ένα διάστρεμμα στον αστράγαλο είναι επώδυνο. Πέραν του πόνου, άλλα συμπτώματά του είναι:
- Οίδημα (Πρήξιμο)
- Εκχυμώσεις (Μώλωπες)
- Ευαισθησία στην πίεση
- Αστάθεια του αστραγάλου. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν έχει υπάρξει πλήρης ρήξη του συνδέσμου ή πλήρες εξάρθρημα του αστραγάλου.
Ταξινόμηση
Τα διαστρέμματα ταξινομούνται με βάση την έκταση της βλάβης που προκαλούν στους συνδέσμους.
- Διάστρεμμα 1ου βαθμού (ήπιο). Διάταση των συνδέσμων. Ήπια ευαισθησία και πρήξιμο γύρω από τον αστράγαλο.
- Διάστρεμμα 2ου βαθμού (μέτριο). Μερική ρήξη των συνδέσμων. Μέτρια ευαισθησία και πρήξιμο γύρω από τον αστράγαλο.
- Διάστρεμμα 3ου βαθμού (σοβαρό). Πλήρης ρήξη του συνδέσμου. Σημαντική ευαισθησία και πρήξιμο γύρω από τον αστράγαλο.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση, ενώ απαιτούνται πάντα ακτινογραφίες ποδοκνημικής για αποκλεισμό κατάγματος που μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα πόνου και οιδήματος. Μαγνητική τομογραφία (MRI) διενεργείται, όταν υπάρχει υποψία πολύ σοβαρού τραυματισμού των συνδέσμων, βλάβη του χόνδρου ή μικρό οστεοχόνδρινο κάταγμα.
Θεραπεία
Σχεδόν όλα τα διαστρέμματα αστραγάλου μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς χειρουργική επέμβαση. Ακόμη και μια πλήρης ρήξη συνδέσμου μπορεί να επουλωθεί χωρίς χειρουργική αποκατάσταση, αν ακινητοποιηθεί κατάλληλα. Επίσης, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο του πόνου και του οιδήματος.
Ένα πρόγραμμα τριών φάσεων καθοδηγεί τη θεραπεία για όλα τα διαστρέμματα αστραγάλου, από ήπια έως σοβαρά:
- Φάση 1: Περιλαμβάνει αποφόρτιση του σκέλους (βάδιση με βακτηρίες), παγοθεραπεία, ελαστική περίδεση ή ακινητοποίηση του αστραγάλου με ειδικούς νάρθηκες για διαστρέμματα 2ου και 3ου βαθμού και ανάρροπη θέση του σκέλους.
- Φάση 2: Περιλαμβάνει την αποκατάσταση του εύρους κίνησης, της δύναμης και της ευελιξίας.
- Φάση 3: Περιλαμβάνει ασκήσεις συντήρησης και τη σταδιακή επιστροφή σε δραστηριότητες που δεν απαιτούν στροφή ή στρίψιμο του αστραγάλου.
Αυτό το πρόγραμμα θεραπείας τριών φάσεων μπορεί να χρειαστεί μόλις 2 εβδομάδες για να ολοκληρωθεί για μικρά διαστρέμματα ή από 6 έως 12 εβδομάδες για πιο σοβαρούς τραυματισμούς.
Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία για διαστρέμματα αστραγάλου είναι σπάνια και ενδείκνυται για τραυματισμούς που αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στη συντηρητική θεραπεία, αλλά και για ασθενείς που παρουσιάζουν επίμονη αστάθεια στον αστράγαλο μετά από μήνες αποκατάστασης και μη χειρουργικής θεραπείας.
Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα για τα διαστρέμματα αστραγάλου είναι γενικά αρκετά καλά. Με την κατάλληλη θεραπεία οι περισσότεροι ασθενείς είναι σε θέση να συνεχίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
Πρόληψη
Ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή διαστρεμμάτων του αστραγάλου είναι η διατήρηση καλής μυϊκής δύναμης και ισορροπίας. Οι ακόλουθες προφυλάξεις θα βοηθήσουν στην αποφυγή διαστρέμματος:
- Καλό ζέσταμα πριν από την άσκηση και τη σωματική δραστηριότητα
- Ιδιαίτερη προσοχή κατά τη βάδιση ή το τρέξιμο σε ανώμαλη επιφάνεια
- Κατάλληλα υποδήματα για κάθε δραστηριότητα
- Διακοπή δραστηριότητας μετά από πόνο ή κόπωση.
INFO!
Λάζαρος Ν. Ταγκαλίδης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Πανεπιστημιακός Υπότροφος Α.Π.Θ.