Εξωστρέφεια και ευγενής άμιλλα στο Α.Π.Θ. - Αρχιτεκτονικές προτάσεις για τη στοά Μοδιάνο

Η  Κεντρική Αγορά Τροφίμων, γνωστή ως ΣΤΟΑ ΜΟΔΙΑΝΟ κατασκευάστηκε την περίοδο 1923-25  στο εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, είναι χαρακτηριστικό δείγμα της ανοικοδόμησης της πόλης μετά από την πυρκαγιά του 1917 και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια της εποχής του μεσοπολέμου στη Θεσσαλονίκη. Διασώζεται ως η μεγαλύτερη αγορά τροφίμων του ιστορικού κέντρου και σηματοδοτεί ένα κτίριο κλειστής στοάς ευρωπαϊκού τύπου, σαφέστατα επηρεασμένο από τον εκλεκτισμό, με νεοκλασικές αναφορές και ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τυπολογικά, μορφολογικά, αλλά και κατασκευαστικά γνωρίσματα. Δημιουργός της ο Ελί Μοδιάνο, αρχιτέκτονας και μηχανικός, ο οποίος επέλεξε ένα επίμηκες ορθογώνιο κτίριο, με υπόγειο και εσωτερικούς εξώστες, με νεοκλασικές προσόψεις, κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα, σίδηρο και φέρουσα τοιχοποιία.
 

Η Κεντρικής Στοά Τροφίμων χρήζει άμεσης προστασίας και συντήρησης , λόγω της πολύ κακής κατάστασης διατήρησης του φέροντα οργανισμού, αλλά και την ανάγκη “εκσυγχρονισμού” της λειτουργίας της και των χρήσεων που θα στεγάσει.
 

Το ενδιαφέρον αυτό πρόβλημα του ανασχεδιασμού και της αναζωογόνησης του ιστορικού εμβληματικού αυτού κτιρίου εντάχθηκε στη θεματολογία του μαθήματος Αποκατάσταση και Επανάχρηση Ιστορικών Κτιρίων του 8ου εξαμήνου του Τμήματος Αρχιτεκτόνων από τη διδακτική ομάδα που αποτελείται από την επικ. καθηγήτρια Μ. Δούση, με τη διδακτική συνδρομή του ομ. καθηγητή Α.Π.Θ. Μ. Νομικού, του διδάκτορα Σ. Κωτσόπουλου και των μεταπτυχιακών φοιτητών, Σ. Αλεξιάδου και Σ. Απότσου.
 

Την Τετάρτη 6 Ιουλίου 2016 στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ οι φοιτητές του μαθήματος παρουσίασαν 10 αρχιτεκτονικές προτάσεις για τον επανασχεδιασμό της ΣΤΟΑΣ ΜΟΔΙΑΝΟ, συμμετέχοντας σε φοιτητικό διαγωνισμό. Μέσω της εκδήλωσης αυτής δόθηκε η ευκαιρία στους φοιτητές να παρουσιάσουν τη δουλειά τους και να διαγωνιστούν κρινόμενοι από εξωτερικούς κριτές.
 

Η εκδήλωση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της εξωστρέφειας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Π. Σ. του ΑΠΘ, και έχει ως στόχο την επαφή των φοιτητών με τους επαγγελματικούς φορείς της πόλης ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην επαφή τους, μέσω της ευγενούς άμιλλας με το περιβάλλον του επαγγέλματος.
 

Μέλη της κριτικής επιτροπής του φοιτητικού διαγωνισμού απετέλεσαν οι διακεκριμένοι αρχιτέκτονες: Γιώργος Χορόζογλου, εκπρόσωπος του Τ.Ε.Ε./Τ.Κ.Μ, Δημήτρης Χατζόπουλος, πρόεδρο Σ.Α.Θ, Ανδρέας Κουράκης, από το Δήμο Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Ζυγομαλάς, από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ, Bernard Cuomo, ελεύθερος επαγγελματίας και Νίκος Καλογήρου, πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Α.Π.Θ.
 

Η Επιτροπή απένειμε 3 ισότιμα βραβεία καθώς και 3 επαίνους. Οι βραβευμένες εργασίες παρουσιάζονται συνοπτικά στη δημοσίευση αυτή. Τα κείμενα και οι εικόνες επελέγησαν από τις φοιτητικές ομάδες.
 

ΒΡΑΒΕΙΑ

• ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΗΚΑΝΤΗΣ

Οι νέες επεμβάσεις που προτείνονται στοχεύουν να εξυπηρετήσουν τις ποικίλες απαιτήσεις του προτεινόμενου κοινόχρηστου πολυλειτουργικού χώρου, διασφαλίζοντας την προσαρμοστικότητά του σε μελλοντικές χρήσεις. Σκοπός της μελέτης είναι η στοά να αποκτήσει και πάλι την χαμένη της αίγλη και να αποτελέσει ένα νέο ΘΕΣΣ.ΜΟ στην πόλη.

    

• ΕΥΔΟΞΙΑ – ΗΡΩ ΓΚΟΛΟΜΠΙΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΥΚΑΣ, ΜΑΤΡΩΝΑ ΜΗΛΩΣΗ

Στο στρατηγικό σχέδιο προτείνεται η διεύρυνση του πεζοδρομίου γύρω από τη Στοά, η διαμόρφωση διαβάσεων με στόχο την περεταίρω ενίσχυση του χώρου για τους πεζούς καθώς και ενιαία υλικότητα μεταξύ του πεζοδρομίου και του εσωτερικού της Στοάς. Βασικός στόχος είναι η δημιουργία πολιτισμικών διαδρομών και δικτύου αγορών και μνημείων στην περιοχή. Η στοά Μοδιάνο ?ελευθερώνεται? από την οπτική όχληση και αναδεικνύεται. Θεωρείται και αξιοποιείται ως συνέχεια του αστικού ιστού της πόλης.

   

• ΣΟΦΙΑ ΒΗΝΑ, ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ, ΜΑΡΙΑ ΚΡΥΟΥ

Η κεντρική ιδέα του σχεδιασμού είναι η δημιουργία σκελετών υποδοχής στη θέση των υπαρχουσών κεντρικών νησίδων, οι οποίοι θα παραλαμβάνουν επιφάνειες, δημιουργώντας μονάδες καταστημάτων στο ισόγειο και οριοθετώντας χώρους στο υπόγειο. Οι χώροι αυτοί ορίζονται όταν υπάρχει ανάγκη και αναιρούνται όταν χρειαστεί, δημιουργώντας έτσι μια δυναμικά μεταβαλλόμενη κατάσταση σε 3 επίπεδα . Όταν οι επιφάνειες αποκολλώνται από τον σκελετό ο χώρος, ελεύθερος πια, δίνεται στη στοά, στην πόλη, στους ανθρώπους παραμένοντας διαρκώς ζωντανός.

    

 

ΕΠΑΙΝΟΙ

• ΕΛΕΝΗ ΑΡΛΕΤΟΥ, ΠΑΓΩΝΑ – ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΡΑΣΧΟΥ

Η αξιολόγηση της ανάλυσης του κτιρίου οδηγεί σε χειρισμούς, οι οποίοι διατηρούνε το κέλυφος του κτιρίου, αφαιρώντας όλες τις μεταγενέστερες επεμβάσεις, σημειακά τυπολογικά και μορφολογικά στοιχεία, τις αναλογίες και την κλίμακα του αρχικού σχεδιασμού και οι νέες επεμβάσεις βασίζονται στον ορθοκανονικό κάναβο του Μοδιάνο. Από την άλλη, η έντονη εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει αυτή τη στιγμή τη στοά σε συνδυασμό με  την παρακμάζουσα λειτουργία της ως αγορά, είναι στοιχεία που χρειάζεται να ανατραπούν, μέσα από τη συνομιλία της Στοάς με την ευρύτερη περιοχή.

    

• ΟΛΓΑ ΚΟΤΛΙΔΑ, ΑΝΝΑ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ, ΣΟΦΙΑ – ΝΕΦΕΛΗ ΡΟΖΑΚΟΥ

Η στοά Μοδιάνο αποτελεί έναν από τους κρίκους της αλυσίδας των ιστορικών αγορών του κέντρου της πόλης. Το σύνολο αυτό, στη συγκεκριμένη πρόταση αναδεικνύεται μέσω μιας πράσινης στρατηγικής που σε πρώτο στάδιο, ορίζεται μακροσκοπικά. Προτείνεται λοιπόν η ενίσχυση του γραμμικού αστικού πρασίνου και η βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης των οδικών δικτύων μέσω ενδεικτικών ποδηλατοδρομήσεων / πεζοδρομήσεων. Η μελέτη της κίνησης των χρηστών οδηγεί στην προσπάθεια της οργανικής της σύνδεσης με το κτιριακό κέλυφος κάτι που επιτεύχθηκε με την μετατροπή των εξωστών σε δημόσιους χώρους στάσης, εικοσιτετράωρης πρόσβασης. 

    

• ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΙΧΟΣ, ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ – ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ

Το κτίριο ανάμεσα στις οδούς Βασ.Ηρακλείου, Ερμού και Κομνηνών ξαναζωντανεύει έχοντας μια πολυποίκιλη ταυτότητα, με αφετηρία την ίδια την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Αρχιτεκτονικά, παίρνει τη μορφή μικρών μαγαζιών τροφίμων αλλά και μαγειρείων μέσα στη στοά. Το κέλυφος συντηρείται σε βαθμό που σέβεται τις τυπολογικές και μορφολογικές επιλογές του αρχιτέκτονα. Με κάθετη επικοινωνία, επιτυγχάνεται η κίνηση στα δώματα των κυψελών και τελικά στον όροφο της στοάς, όπου και συντηρείται η χρήση των καφέ-μπαρ-εστιατορίων. Ο δημόσιος χώρος μπλέκεται με τον ιδιωτικό σε όλα τα επίπεδα της στοάς και προσδίδει μια συνολική γαστρονομική εμπειρία εστιασμένη στο παρελθόν και το παρόν της πόλης.