Έκθεση ιστορικής φωτογραφίας: Πρόσωπα των Κυθήρων 1929-1938 – Παναγιώτης Φατσέας

Μία από τις πιο αξιόλογες μορφές της ελληνικής φωτογραφίας του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ο Παναγιώτης Φατσέας αναγνωρίστηκε παγκοσμίως όταν το αρχείο του -που παρέμεινε ανέπαφο από τον θάνατό του μέχρι του 2002- ανακαλύφθηκε από τον φωτογράφο και μελετητή της φωτογραφίας Γιάννη Σταθάτο, ο οποίος και φρόντισε για τη διάσωση και συντήρησή του.

Το αρχείο του Κυθήριου φωτογράφου αποτελείται από 2.200 περίπου γυάλινες αρνητικές πλάκες, τραβηγμένες από το 1920 μέχρι το 1938. Το μεγαλύτερο μέρος αποτελείται από επίσημα πορτρέτα, αλλά και από τοπία, εξωτερικές λήψεις, δεξιώσεις, πανηγύρια και άλλα χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της προπολεμικής ζωής του νησιού. Τον πυρήνα, όμως, του αρχείου, αριθμητικά όσο και αισθητικά, αποτελούν τα πορτρέτα, στη θέα των οποίων αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως πόσο διαφέρουν από τον μέσο όρο της επαγγελματικής φωτογραφίας της εποχής τους. Οι άνθρωποι που φωτογραφίζει ο Φατσέας δεν παρουσιάζονται στα μάτια μας σαν απρόσωπες φιγούρες, αλλά διατηρούν ο καθένας την ξεχωριστή προσωπικότητά του.

 

Βιογραφικό

Παναγιώτης Φατσέας

Ο Παναγιώτης Φατσέας γεννήθηκε στο Λιβάδι Κυθήρων το 1888. Το 1910 έφυγε για τις Ηνωμένες Πολιτείες, από όπου γύρισε δύο χρόνια αργότερα για να καταταγεί εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους. Επέστρεψε κάτοχος φωτογραφικής μηχανής, και ενώ αρχικά δεν είχε σκοπό να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη φωτογραφία, η ζήτηση για φωτογραφικά πορτρέτα ήταν τέτοια που τον έπεισε να ανοίξει φωτογραφείο στο Λιβάδι το 1920. Πέθανε το 1938, μόλις πενήντα ετών, αφήνοντας ένα πολύτιμο αρχείο 2.200 περίπου γυάλινων αρνητικών. Eκτός από πολλά επίσημα πορτρέτα, το αρχείο περιλαμβάνει τοπία, δεξιώσεις, εορτασμούς και πανηγύρια, σκηνές από την περιφορά της εικόνας της Μυρτιδιώτισσας και άλλα χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της προπολεμικής ζωής του νησιού. Την αξία του βαριά πληγωμένου από τον χρόνο αρχείου αντιλήφθηκε το 2002 ο φωτογράφος Γιάννης Σταθάτος ο οποίος και φρόντισε για τη διάσωσή του, με αποτέλεσμα τον Φεβρουάριο 2008 το έργο του Παναγιώτη Φατσέα να παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη. Σε κριτική της στην Καθημερινή, η Μαργαρίτα Πουρνάρα σημείωνε πως ο αυτοδίδακτος Κυθήριος «θα μπορούσε να συγκαταλεγεί στους πέντε κορυφαίους Έλληνες φωτογράφους του πρώτου μισού του περασμένου αιώνα».

 

Γιάννης Σταθάτος

Ο φωτογράφος, συγγραφέας και κριτικός Γιάννης Σταθάτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπούδασε και εργάστηκε στην Αγγλία από το 1967 μέχρι το 2002, ενώ προσωπική καλλιτεχνική του εργασία έχει παρουσιαστεί σε πολλούς ευρωπαϊκούς εκθεσιακούς χώρους. Χρημάτισε επίτροπος διεθνών διοργανώσεων όπως η Μπιενάλε Φωτογραφίας του Ισραήλ και η Φωτογραφική Συγκυρία Θεσσαλονίκης. Συνέβαλε στην εδραίωση της φωτογραφικής έρευνας και μελέτης στην Ελλάδα με τις εκθέσεις και αντίστοιχες εκδόσεις: Η επινόηση του τοπίου, Εικόνα και Είδωλο: Η Νέα Ελληνική Φωτογραφία -πρώτη σε βάθος κριτική προσέγγιση της σύγχρονης ελληνικής φωτογραφίας- και Επινοήσεις και Μαρτυρίες: Φωτογραφία & Αφήγηση, ενώ αποκάλυψε εκθεσιακά και συγγραφικά το φωτογραφικό έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου, της Μαρίας Χρουσάκη και του Παναγιώτη Φατσέα μεταξύ άλλων. Το 2002 ίδρυσε τις ετήσιες Φωτογραφικές Συναντήσεις Κυθήρων και το αντίστοιχο Συνέδριο για την Ιστορία της Ελληνικής Φωτογραφίας. Στις προσωπικές του δημοσιεύσεις συμπεριλαμβάνονται τα: The Book of Lost Cities (2005) και airs, waters, places (2009). Φωτογραφίες και κείμενα του Γιάννη Σταθάτου είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα www.stathatos.net.

 

Πρόσωπα των Κυθήρων 1929-1938

Διάρκεια: 26/09 – 20/10/2018, Εγκαίνια: 26/09/2018, 19:00

Χώρος: Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Ημέρες και ώρες: Καθημερινά 08:00-20:00

Συνδιοργάνωση: Φωτογραφικές Συναντήσεις Κυθήρων, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης