Ετοιμότητα προς εργασία υφίσταται όταν ο εργαζόμενος δέχεται να περιορίσει χρονικά την ελευθερία του για χάρη του εργοδότη με σκοπό να του προσφέρει εργασία κάθε φορά που θα του ζητηθεί. Δηλαδή, ο εργαζόμενος δεν προβαίνει μεν σε κάποια εξωτερική ενέργεια, αλλά διαθέτοντας τις πνευματικές ή ψυχικές του δυνάμεις και τη σωματική του παρουσία (συνήθως στον χώρο της εκμετάλλευσης), βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής για ορισμένη εξωτερική δραστηριότητα, για την οποία στην κανονική πορεία των πραγμάτων, υπάρχει περίπτωση, σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν στις συναλλαγές, να παρασχεθεί.
Κρίσιμο, επομένως, στοιχείο της ετοιμότητας προς εργασία αποτελεί η στο πλαίσιο της ελευθερίας των συμβάσεων βούληση των μερών να συμφωνηθεί ως κύρια υποχρέωση τόσο η δέσμευση του χρόνου του μισθωτού όσο και η δημιουργία συνθηκών παθητικής αναμονής αυτού (π.χ. ευχέρεια ειδοποίησης και ανεύρεσης, ευκολία πρόσβασης στο χώρο εργασίας), ώστε εφόσον συντρέξουν οι περιστάσεις που έχουν συμφωνηθεί η αναμονή αυτή να μπορεί να μετατραπεί σε θετική εκ μέρους του μισθωτού δράση.
Η ετοιμότητα προς εργασία ανάλογα με το βαθμό ετοιμότητας διακρίνεται σε δύο μορφές:
1.Τη γνήσια ετοιμότητα για εργασία
2.Την μη γνήσια (απλή) ετοιμότητα ή ετοιμότητα κλήσης για παροχή εργασίας
Γνήσια ετοιμότητα προς εργασία:
Η γνήσια ετοιμότητα προς εργασία τεκμαίρεται, όταν ο εργαζόμενος βρίσκεται σε πλήρη δέσμευση του ελεύθερου χρόνου του, με την έννοια ότι κατά τη διάρκεια του ωραρίου του δεν διαθέτει την παραμικρή δυνατότητα να αναπαύεται, ή να χρησιμοποιεί την εργασιακή του δύναμη διαφορετικά, αλλά πρέπει να διατηρεί τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις σε εγρήγορση, ώστε να είναι σε θέση να παρέχει την εργασία του στον εργοδότη σε κάθε στιγμή που θα του ζητείται. Σε αυτή την μορφή ετοιμότητας θεωρείται ότι υπάρχει πλήρης απασχόληση, ανεξάρτητα από το εάν θα ανακύψει παροχή εργασίας ή όχι. Η ιδιότυπη αυτή μορφή εργασίας δεν αποτελεί άλλο τι, παρά μορφή εξηρτημένης εργασίας στην ρύθμιση της οποίας εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις του εργατικού δικαίου, ειδικότερα για τα κατώτατα όρια αποδοχών, τα χρονικά όρια εργασίας, την αμοιβή και τις προσαυξήσεις για υπερεργασία, υπερωριακή απασχόληση και εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες κλπ.
Σε γνήσια ετοιμότητα προς εργασία έχει κριθεί από την ελληνική νομολογία ότι βρίσκεται:
Ο πυροσβέστης αεροδρομίου, ο νοσοκόμος αθλητικών εγκαταστάσεων, ο εν εφεδρεία εργάτης εργοστασίου σε σειρά παραγωγής, ο συνοδηγός πούλμαν, ο υπάλληλος γραφείου τελετών κλπ.
Μη γνήσια (απλή) ετοιμότητα προς εργασία:
Στη μη γνήσια ετοιμότητα προς εργασία ο εργαζόμενος αναλαμβάνει την υποχρέωση να περιορίσει μερικώς την ελευθερία των κινήσεων του υπέρ του εργοδότη του, χωρίς να υποχρεούται να διατηρεί σε εγρήγορση τις σωματικές ή πνευματικές του δυνάμεις, ώστε να είναι στην διάθεση του τελευταίου κάθε στιγμή, παραμένοντας απλώς, είτε στον τόπο εργασίας αναπαυόμενος, είτε στην οικία του αναμένοντας κλήση του εργοδότη. Δεν αποκλείεται η απλή ετοιμότητα να εμπεριέχει το στοιχείο της εγρήγορσης από την πλευρά του εργαζομένου, αλλά μόνο όταν προκύπτει κατάσταση ανάγκης. Ο εργαζόμενος που βρίσκεται σε απλή ετοιμότητα, δικαιούται αμοιβής για την δέσμευση της προσωπικής του ελευθερίας. Αν δεν έχει συμφωνηθεί αμοιβή, τεκμαίρεται ότι δικαιούται τον συνηθισμένο μισθό. Εφαρμόζονται οι διατάξεις για τα δώρα εορτών και την ετήσια άδεια με αποδοχές, καθώς και οι διατάξεις για την καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Δεν εφαρμόζονται, εκτός αν έχει συμφωνηθεί το αντίθετο, οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για τα ελάχιστα όρια αμοιβής και τις προσαυξήσεις για παροχή νυκτερινής, ή υπερωριακής εργασίας, ή εργασίας κατά τις Κυριακές και αργίες.
Παραδείγματα απλής ετοιμότητας προς εργασία στην ελληνική νομολογία αποτελούν
Ο νυχτοφύλακας, ο οποίος διανυκτέρευε στο εργοστάσιο, κατακλινόμενος σε κατάλληλο χώρο, έχοντας την υποχρέωση να ειδοποιεί το διαχειριστή, αν αντιληφθεί πυρκαγιά ή απόπειρα κλοπής, η νοσοκόμα ή ο ιατρός παθολογικού τμήματος, οι οποίοι κατά τις νύκτες της εφημερίας τους διέμεναν στο νοσοκομείο, κοιμώμενοι, για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μόνο όταν παρίστατο ανάγκη, ο οδηγός ασθενοφόρου, ο οποίος μετά τη λήξη του ωραρίου του, χωρίς να διατηρεί σε εγρήγορση τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις και μπορώντας να κοιμηθεί, βρισκόταν σε τηλεφωνική επαφή ή επιφυλακή με το ιατρείο για να καθίσταται δυνατή η ανεύρεσή του σε περίπτωση ανάγκης και ο οδηγός φορτηγού κατά την κατάσταση «αναμονής» από το χρονικό σημείο της αφίξεώς του στον τόπο προορισμού (εκτός έδρας) μέχρι την έναρξη της εκφορτώσεως κατά την επόμενη ημέρα κτλ.
Ετοιμότητα κλήσης (oncall)
Ετοιμότητα κλήσης υπάρχει, όταν ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται στην εργασία του ή σε άλλο τόπο ρητά καθορισμένο από τον εργοδότη, αλλά υποχρεούται να ανευρίσκεται σε οποιοδήποτε τόπο τον οποίο μπορεί να καθορίσει ελεύθερα ο ίδιος (ακόμα και στο σπίτι του), αρκεί να είναι διαθέσιμος για επικοινωνία, έτσι ώστε να ανευρίσκεται εγκαίρως και να προσφέρει την εργασία του μόλις του ζητηθεί.
Η διαφορά της ουσιαστικά με την απλή ετοιμότητα, έγκειται στην ελεύθερη επιλογή από τον εργαζόμενο του τόπου παραμονής του, κατά την διάρκεια της ετοιμότητας, με την προϋπόθεση βέβαια να διασφαλίζει τη δυνατότητα επικοινωνίας του με τον εργοδότη, κάτι που προβλέπεται μόνο στην ετοιμότητα κλήσης. Η νομολογία δεν διακρίνει την απλή ετοιμότητα από την ετοιμότητα κλήσης και εφαρμόζει τους ίδιους κανόνες ως προς τα χρονικά όρια εργασίας και τα όρια αμοιβών.
Παραδείγματα ετοιμότητας κλήσης αποτελούν:
Οι ηθοποιοί που προορίζονται να αντικαταστήσουν έναν συνάδελφο σε περίπτωση που αυτός ασθενήσει, οι τεχνικοί για επείγουσες επισκευές, οι οδηγοί ασθενοφόρων που παραμένουν στην οικία τους αναμένοντας να τους ειδοποιήσουν εάν παραστεί ανάγκη, οι εφημερεύοντας ιατροί και νοσοκόμοι όταν δεν είναι υποχρεωμένοι να ανευρίσκονται στο νοσοκομείο, οι αεροσυνοδοί όταν βρίσκονται στο σπίτι τους, αναμένοντας τυχόν κλήση προς αντικατάσταση συναδέλφου τους κτλ.
Συμπερασματικά και με βάση τα ανωτέρω, η ετοιμότητα για εργασία είναι μια μορφή αμειβόμενης παροχής υπηρεσιών χαμηλής έντασης, η οποία αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση ορισμένων αναγκών που δεν προϋποθέτουν διαρκή δραστηριότητα.
Συντάκτρια: Άννη Κάση
*Τομέας Μισθοδοσίας ΦΟΒΕΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Α.Ε.
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
