Η Φρειδερίκη του Αννοβέρου γεννήθηκε σαν σήμερα,στις 18 Απριλίου 1917 στο Μπλάνκενμπουργκ της Γερμανικής Αυτοκρατορίας και πέθανε στις 6 Φεβρουαρίου 1981. Ήταν σύζυγος του Παύλου Α΄ της Ελλάδας και βασίλισσα των Ελλήνων.
Κόρη του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β΄, βαπτίστηκε σύμφωνα με το προτεσταντικό δόγμα και έλαβε τα ονόματα Φρειδερίκη Λουίζα Θύρα Βικτώρια Μαργαρίτα Σοφία Όλγα Καικιλία Ισαβέλλα Χρίστα. Με τη γέννησή της έφερε τους τίτλους της Πριγκίπισσας του Αννοβέρου, της Δούκισσας του Μπράουνσβιγκ-Λύνεμπουργκ, ενώ, ως τρισέγγονη της Βικτωρίας του Ηνωμένου Βασιλείου και κατέχοντας την 34η θέση στη γραμμή διαδοχής του βρετανικού θρόνου, έφερε τον τίτλο της Πριγκίπισσας της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας.
Η Φρειδερίκη σε παιδική ακόμη ηλικία εντάχθηκε ως μέλος στην νεολαία του εθνικιστικού κόμματος του τότε καγκελαρίου Αδόλφου Χίτλερ και σύμφωνα με πηγές ήταν αρχηγός της ομάδας κοριτσιών της περιοχής της.
Σε αναμνηστική καρτ-ποστάλ εικονίζεται με στολή της Γιουνγκμάντελμπουντ, της εθνικιστικής οργανώσεως νεολαίας για κορίτσια ηλικίας 10-14 ετών, μαζί με τους αδερφούς της, Γουέλφο Ερρίκο και Χριστιανό Όσκαρ, οι οποίοι, αργότερα, στρατεύθηκαν στις δυνάμεις της Βέρμαχτ.
Η Ίσις Φάχμι, προσωπική φίλη της Φρειδερίκης, αναφέρει ότι η ένταξή της στη Νεολαία ήταν υποχρεωτική, ενώ η Φρειδερίκη φέρεται να έλεγε ότι, επειδή ήταν πολύ μοναχικό παιδί που έπαιζε μόνο με παιδιά υπηρετών, όταν είδε τα άλλα παιδιά με στολή, ζήτησε να έχει και αυτή και άρχισε να παρακολουθεί τις συγκεντρώσεις τους για χρονικό διάστημα που δεν ξεπέρασε τους οκτώ μήνες. Η Αμερικανική εφημερίδα «The New York Times», δημοσίευσε, μετά τον πόλεμο, ότι η Φρειδερίκη συμπαθούσε τις δυνάμεις του Άξονα και υπήρξε ένθερμη οπαδός τους.
Η Φρειδερίκη και ο Παύλος
Η Φρειδερίκη γνώριζε τον Παύλο από παιδί καθώς με τη μητέρα της ήταν πρώτα ξαδέρφια. Ο Παύλος τον Ιανουάριο του 1936 έστειλε επιστολή στους γονείς της Φρειδερίκης με την οποία τους πληροφορούσε για την πρόθεσή του να την παντρευτεί. Με τη σειρά της η Φρειδερίκη έπεισε τους γονείς της για τα αισθήματα που είχαν δημιουργηθεί μεταξύ της ίδιας και του Παύλου κι έδωσαν τη συγκατάθεση τους για την τέλεση των γάμων.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936, στο Βερολίνο, έκανε στη ”Φρέντι”, όπως ήταν το χαϊδευτικό της, πρόταση γάμου ο Παύλος. Στις 28 Σεπτεμβρίου 1936 αρραβωνιάστηκαν και στις 9 Ιανουαρίου 1938, η Φρειδερίκη και ο Παύλος, παντρεύτηκαν, στη Μητρόπολη Αθηνών.
Για την τέλεση των γάμων της Φρειδερίκης και του Παύλου ταξίδεψε στην Αθήνα ολόκληρη η βασιλική οικογένεια του Αννοβέρου σιδηροδρομικώς από τη Γερμανία στην Αθήνα μαζί με δύο Έλληνες υπουργούς, που είχαν οριστεί ως συνοδοί στο ταξίδι. Στα σύνορα με την Ελλάδα επιβιβάστηκε σε αυτό και ο Πρίγκιπας Παύλος. Η τελετή των γάμων έγινε παρουσία πλήθους προσκεκλημένων από όλη την Ευρώπη. Ως Διάδοχοι κατοικούσαν στην έπαυλη του Παλαιού Ψυχικού στην οδό Διαμαντίδου 18.
Απέκτησαν τρία παιδιά: τη Σοφία (1938, Παλαιό Ψυχικό), τον Κωνσταντίνο (1940, Παλαιό Ψυχικό) και την Ειρήνη της Ελλάδας (1942, Κέιπ Τάουν).
Βασίλισσα των Ελλήνων
Την 1η Απριλίου 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου Β΄, ο Παύλος έγινε βασιλιάς και η Φρειδερίκη βασίλισσα. Διαδραμάτισε αμφιλεγόμενο ρόλο στα πολιτικά πράγματα της χώρας ενώ μετά τον θάνατο του συζύγου της, Παύλου, στις 6 Μαρτίου 1964, πήρε τον τίτλο της Βασίλισσας Μητέρας (Βασιλομήτορος).
Κύριο χαρακτηριστικό της Φρειδερίκης ήταν ότι ως βασίλισσα και βασιλομήτωρ είχε συνεχή ανάμειξη και επιρροή στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας, αν και κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν από τον θεσμικό της ρόλο.Έφυγε από την Ελλάδα με την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια μετά το αποτυχημένο Αντικίνημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου, στις 13 Δεκεμβρίου του 1967, και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία.
Οι άνθρωποι που την αντιπαθούσαν λόγω της δράσης της την περίοδο της κομμουνιστικής ανταρσίας και της Αριστεράς στην Ελλάδα, της καταλογίζουν αμέτρητες πολιτικές κόντρες και ίντριγκες. Μάλιστα, οι αντίπαλοί της αποκαλούσαν “Φρίκη”, προσωνύμιο που έμεινε στην ιστορία. Την κατηγόρησαν για επιδειξιομανία, σπατάλες και αλόγιστα έξοδα για λογαριασμό της Βασιλικής οικογένειας.
Είχε επικριθεί για τα υπέρογκα βασιλικά έξοδα με επιβάρυνση του Δημοσίου, την ανάμειξή της στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, την προικοδότηση της κόρης της Σοφίας με κρατικά έξοδα, τα προπαγανδιστικά της ταξίδια, τις πολυτελείς διακοπές και κρουαζιέρες της, τις αντισυνταγματικές πεποιθήσεις της, κ.ά.
Ο έρανος και οι παιδοπόλεις της Φρειδερίκης
Στις 4 Ιουλίου 1947 αποφασίστηκε η σύσταση μιας επιτροπής που θα αναλάμβανε τη διενέργεια εράνου υπέρ των ανταρτόπληκτων πληθυσμών. Ο έρανος συνεργαζόταν με δημόσιες υπηρεσίες ενώ μια εκτελεστική επιτροπή που θα επέλεγε η Φρειδερίκη, θα αναλάμβανε την ευθύνη για τη διοίκηση και τη στελέχωσή τους. Έτσι, το βράδυ της 5ης Ιουλίου 1947, απηύθυνε ραδιοφωνικό διάγγελμα και γνωστοποίησε τη δημιουργία του Εράνου «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος», εξαγγελία που υλοποιήθηκε με Βασιλικό διάταγμα λίγες ημέρες αργότερα.
Επίσημα, ο έρανος ξεκίνησε στις 11 Ιουλίου 1947 και η πρώτη επιτροπή του, απαρτιζόταν από πολιτικούς, οικονομικούς και ακαδημαϊκούς. Τον Αύγουστο του 1947, δημοσιεύθηκε η απόφαση για την επιβολή φόρων, υπέρ του εράνου, όπως εισφορά 5% επί των εισιτηρίων δημοσίων θεαμάτων, 5% επί των λογαριασμών κέντρων πολυτελείας και πρώτης τάξεως και εισφορά 5% στα είδη πολυτελείας, ενώ θεσπίστηκε εθελοντικός φόρος 1% επί του κύκλου των εργασιών των επιχειρηματιών.
Τους πρώτους μήνες, η επιτροπή ασχολήθηκε με το σύνολο όσων είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, με «πρωταρχική σημασία στην «προστασίαν και ανακούφισιν των γερόντων, ασθενών και παιδιών ηλικίας κάτω των 16 ετών», όμως σταδιακά επικεντρώθηκε στα παιδιά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNESCO, στην Ελλάδα την εποχή του Εμφυλίου ζούσαν περίπου 380.000 ορφανά παιδιά από τον έναν ή και τους δύο γονείς. Οι Παιδουπόλεις ή Παιδοπόλεις ιδρύθηκαν το 1947, κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου με πρωτοβουλία της Φρειδερίκης.
Στις 11 Ιουλίου 1947, ιδρύθηκε η πρώτη παιδόπολη, στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης και ονομάστηκε «Αγία Ειρήνη» και η οποία φιλοξένησε σύντομα 240 παιδιά από διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
Κατά ορισμένες απόψεις, οι παιδοπόλεις υπήρξαν ένα ιδιότυπο κοινωνικό πρόγραμμα, επακόλουθο του εμφυλίου πολέμου. Σαν ιδέα παρουσιάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Βρετανία και μετά τον Β’ Π.Π και εφαρμόστηκε και σε διάφορες χώρες όπως τη Γαλλία, και την Ιταλία υπό ονομασίες όπως “village d’ enfants” και“villagio dei bambini”. Στην Ελλάδα εφαρμόστηκε σαν ένα δίκτυο ιδρυμάτων σε όλη την έκταση της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας στα οποία φιλοξενήθηκαν παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές. Στη δεκαετία του ’50 φιλοξενήθηκαν – με αίτηση των γονέων τους ή τοπικών αρχών – και παιδιά που προηγουμένως είχαν σταλεί από την “Κυβέρνηση του Βουνού” στην Ανατολική Ευρώπη και επέστρεψαν στην Ελλάδα, αλλά δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στη ζωή του χωριού. Το σχέδιο για το «παιδοφύλαγμα» εφαρμόστηκε με χρηματοδότηση του εράνου «Πρόνοια Βορείων Επαρχιών της Ελλάδος». Ο αριθμός των παιδιών που πέρασαν από τις παιδουπόλεις εκτιμάται περίπου στις 25.000. Σήμερα οι ελάχιστες Παιδοπόλεις που παρέμειναν, λειτουργούν ως ιδρύματα φιλοξενίας και περίθαλψης απροστάτευτων και ορφανών παιδιών.
Ποια η άποψη της αριστεράς για τις παιδουπόλεις;
Μία απ’ τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης Ιστορίας του τόπου χαρακτηρίζει η αριστερά τη δημιουργία των «αναμορφωτηρίων» από την Φρειδερίκη και τον εγκλεισμό χιλιάδων παιδιών, που τα ξερίζωσαν απ’ τον τόπο τους, για να τα κλείσουν στις περιβόητες «παιδουπόλεις».
Το παιδομάζωμα της Φρειδερίκης αποτελεί μέρος του γενικότερου σχεδίου, που είχαν καταστρώσει στην Αθήνα οι Αμερικανοί με εκτελεστές το Γενικό Επιτελείο Στρατού, που, μαζί με τη «μετακίνηση» του πληθυσμού των χωριών, αποσκοπούσε στην αποκοπή του ΔΣΕ απ’ τους κατοίκους, οι οποίοι βοηθούσαν τα τμήματα των ανταρτών με τρόφιμα. Πρωταρχικός όμως στόχος του βασιλικού και κυβερνητικού μηχανισμού ήταν ο εγκλεισμός των παιδιών σε στρατόπεδα για να τα μετατρέψουν σε γενίτσαρους και να τα στρέψουν ενάντια στους γονείς τους, που είχαν ενταχθεί στο ΔΣΕ, που ανήκαν στο ΚΚΕ και γενικά στους αριστερούς, προοδευτικούς ανθρώπους. Διαβάστε το σχετικό άρθρο από το αρχείο του Ριζοσπάστη που δίνει χρήσιμα στοιχεία και ένα πλαίσιο για αυτήν την υπόθεση.
Η Προίκα της πριγκίπισσας Σοφίας- «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία»
Το 1962, η κόρη της, Σοφία, παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Χουάν Κάρλος δε Μπορμπόν, αργότερα Βασιλιά της Ισπανίας. Έτσι η Φρειδερίκη απέκτησε απογόνους και στην ισπανική βασιλική οικογένεια.
Τον Μάρτιο του 1962 η Κυβέρνηση Καραμανλή, ύστερα από απαίτηση της Φρειδερίκης, ψήφισε τον νόμο «περί συστάσεως προικός για την πριγκίπισσα Σοφία». Η προίκα έφτανε τα 9 εκατομμύρια δραχμές (30.000 χρυσές λίρες) και επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμού της Ελλάδας. Μάλιστα, απαλλασσόταν από κάθε φορολογία και μπορούσε να μετατραπεί σε συνάλλαγμα.
Η προικοδότηση των 9 εκατομμυρίων δραχμών ήταν η αφορμή για να ψυχρανθούν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις των Ανακτόρων με τον πολιτικό κόσμο και τους πολίτες. Το σύνθημα «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία» ακουγόταν στις φοιτητικές κινητοποιήσεις, την εποχή που η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή προίκιζε τη Σοφία με 30.000 χρυσές λίρες, ενώ ταυτόχρονα αρνιόταν κάθε αύξηση των δαπανών για την παιδεία.
Διαβάστε επίσης: «Η πιο μόνη γυναίκα της Ισπανίας»: Βασίλισσα Σοφία, η προδομένη σύζυγος και γιαγιά
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες από τη βρετανική πρεσβεία στην Αθήνα κανείς δεν πληροφορήθηκε, δημόσια τουλάχιστον, το πραγματικό ύψος της προίκας και υποστηρίζουν ότι 100.000-200.000 χρυσές λίρες βγήκαν από τα ταμεία του κράτους. Μάλιστα, τις μέρες εκείνες υπήρξε και ένα παρασκήνιο με πρωταγωνιστή τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει δημοσιεύσει τις σχετικές επιστολές στο “Αρχείο” του χωρίς όμως το θέμα να πάρει σημοσιότητα. Με αφορμή τον σάλο για την προικοδότηση της Σοφίας ο Αριστοτέλης Ωνάσης απέστειλε στις 8 Μαρτίου, προς τον Κ.Καραμανλή, την ακόλουθη επιστολή:
Η άγνωστη επιστολή Ωνάση
“Αγαπητέ πρόεδρε,
Σας εσωκλείω επιταγήν τριακοσίων χιλιάδων δολλαρίων εις διαταγήν της Τραπέζης της Ελλάδος, με την κάτωθι σκέψιν και επιθυμίαν: Αν σας αρέσει, κάμνετε χρήσιν, αν όχι, μου επιστρέφετε την επιταγήν και με συγχωρείτε δια την ενόχλησιν. Πρόκειται για το ζήτημα της πριγκιπικής προικός. Δια να αποφευχθούν περαιτέρω δυσάρεσται συζητήσεις στην Βουλήν και στον τύπον με την λυπηράν αντανάκλασιν στην βασιλικήν οικογένειαν, προτείνω να δωρήσω μέσω ημών στο Δημόσιο ανωνύμως το υπό συζήτησιν ποσόν, και έτσι αποστομώνονται όλοι και τερματίζεται η πολιτική εκμετάλλευσις του θέματος αυτού. Εφρόντισα να γίνη η επιταγή εις τρόπον που να εξασφαλίζεται η ανωνυμία του δωρητού”.
Ο Κ. Καραμανλής δεν αποδέχτηκε την προσφορά και τρεις ημέρες αργότερα παρέδωσε την υπ’ αριθμ. 76735 επιταγή στον αντιπρόσωπο του Ωνάση, Μ. Τόμπρα.
Ακολουθεί το βίντεο με την τελετή των γάμων τις Σοφίας στην Αθήνα
Η Φρειδερίκη και η δολοφονία Λαμπράκη
Τον Απρίλιο του 1963 η Μπέτυ Αμπατιέλου, σύζυγος του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ, Αντώνη Αμπατιέλου, περίμενε τη Φρειδερίκη έξω από το ξενοδοχείο της στο Λονδίνο και υπήρξε μεταξύ τους ενα επεισόδιο. Λέγεται ότι όταν η Φρειδερίκη αρνήθηκε να της μιλήσει, η Αμπατιέλου τη χαστούκισε, αν και αυτό το αρνήθηκε μερικές μέρες αργότερα σε συνέντευξή της στη βρετανική τηλεόραση. Οι εφημερίδες κάνουν λόγο για «περίπτυξη». (Όπως γράφει στα απομνημονεύματά του ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ιω. Πασαλίδης ρώτησε αργότερα την Μπέτυ Αμπατιέλου αν πράγματι χαστούκισε τη Φρειδερίκη, κι όταν εκείνη επανέλαβε πως όχι, ο Πασαλίδης τη συμβούλεψε: «Μη λες ότι δεν τη χτύπησες. Ο λαός θέλει να λες ότι τη χτύπησες».)
Ο γραμματέας των ανακτόρων Γεράσιμος Τσιγάντες αναφερόμενος στην οργή της Φρειδερίκης μετά τις διαδηλώσεις και τα επεισόδια αποδοκιμασίας εναντίον της στο Λονδίνο και την παρεμβολή του Λαμπράκη αναφέρει ότι αυτή αναφώνησε “δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν τον άνθρωπο;”. Σε μια προσπάθεια απόσεισης ή μοιράσματος των ευθυνών, ο στρατηγός Βαρδουλάκης αργότερα «εξομολογήθηκε» ότι «ο Λαμπράκης σκοτώθηκε κατά λάθος, είχε δοθεί απλώς η εντολή από τη βασίλισσα Φρειδερίκη να τον ”στραπατσάρουν”…!
Η αυτοβιογραφία της βασίλισσας Φρειδερίκης
Η αυτοβιογραφία της βασίλισσας Φρειδερίκης, με τον παράξενο τίτλο «Μέτρον Κατανοήσεως», εκδόθηκε το 1971 και χωρίζεται σε είκοσι δύο κεφάλαια.
Τα τέσσερα από αυτά είναι αφιερωμένα στους άνδρες που σημάδεψαν τη ζωή της: τον Παύλο -ως σύζυγο και βασιλιά-, τον Αμερικανό στρατηγό Τζορτζ Μάρσαλ -του γνωστού Σχεδίου Μάρσαλ- τον Νοτιοαφρικανό ηγέτη Γιαν Σματς και τον Άλεν Ντάλες, Διοικητή της Αμερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Ο θάνατος στη Μαδρίτη και η ταφή της Φρειδερίκης στην Ελλάδα
Έφυγε από τη ζωή στη Μαδρίτη της Ισπανίας το 1981 από κασδιακή ανακοπή και ετάφη στην Ελλάδα, στο Βασιλικό Κοιμητήριο στο Τατόι, πλάι στον σύζυγό της Παύλο. Όταν πέθανε στην Ισπανία, η βασιλεία είχε ήδη καταργηθεί στην Ελλάδα οκτώ χρόνια, με το δημοψήφισμα του 1974.
Στην κυβέρνηση βρισκόταν η ΝΔ υπό τον Γεώργιο Ράλλη και το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν στον δρόμο για την εξουσία. Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, ενημέρωσε την κυβέρνηση ότι σκόπευε να τελέσει την κηδεία της μητέρας του στη Μητρόπολη και μετά να τη θάψει στο Τατόι, καθώς η Φρειδερίκη ήταν Ελληνία πολίτης και θα την έθαβαν σε δική της ιδιοκτησία. Το μόνο που θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση ήταν να περάσει νόμο με τον οποίον θα απαγόρευε την κηδεία, κάτι που θα εξέθετε τη χώρα στο εξωτερικό.
Ο Κωνσταντίνος, που δεν είχε ξανάρθει στην Ελλάδα από το δημοψήφισμα του 1974, μόλις κατέβηκε απ’ το αεροπλάνο, γονάτισε και φίλησε την Ελληνική γη.
Η φωτογραφία του έμεινε στην ιστορία, για τους μεν βασιλόφρονες ως ένδειξη πατριωτισμού, για τους δε αντιβασιλικούς ως κοροϊδία.
Η κηδεία τελέστηκε στις 12 Φεβρουαρίου στο Τατόι στην οποία παρευρέθηκαν μέλη Βασιλικών Οικογενειών της Ευρώπης καθώς και πλήθος κόσμου. Περίπου 3.000 βασιλόφρονες κατάφεραν να περάσουν μέσα από τα βουνά και να παραστούν στην τελετή. Την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο μετέπειτα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος. Την επομένη μέρα, η βασιλική οικογένεια υποχρεώθηκε να ξαναφύγει στο εξωτερικό.
Διαβάστε επίσης
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
