Πολλές φορές, με μια πρόχειρη ματιά, φαίνεται η μητέρα μας, ο σύντροφός μας ή ο συνεργάτης μας να είναι αυτός που μας προκάλεσε άγχος, θλίψη ή θυμό. Αυτός είναι ο άνθρωπος που ευθύνεται για την ευτυχία μας αλλά συνάμα είναι και αυτός που την εμποδίζει. Λέμε «με θυμώνεις», «με αγχώνεις» αντί για «είμαι θυμωμένη» ή «είμαι αγχωμένη».
Πράγματι, ένα γεγονός, μια κατάσταση ή ένα άτομο μας δημιούργησε αυτό το συναίσθημα. Όμως κάτι προηγήθηκε. Το κλειδί βρίσκεται στον ίδιο μας τον εαυτό και πιο συγκεκριμένα στην σκέψη μας. Η ερμηνεία που δίνουμε σε κάθε τι που συμβαίνει, επηρεάζει ανάλογα και την συναισθηματική μας κατάσταση. Αυτόματες σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό μας και μόνο με συνειδητή προσπάθεια, αυτοπαρατήρηση και εξάσκηση μπορούν να έρθουν στην επιφάνεια.
Πότε όμως οι αυτόματες σκέψεις αποτελούν πρόβλημα για εμάς;
Πρόβλημα αποτελούν όταν είναι διαστρεβλωμένες. Διαστεβλωμένες σημαίνει ότι υπάρχει ένα στοιχείο στην αυτόματη σκέψη που είναι κατά κάποιο τρόπο παράλογο και το οποίο στην πραγματικότητα, όταν κρατήσεις μια απόσταση από αυτό και καθίσεις να σκεφτείς καλύτερα, διαπιστώνεις ότι είναι ανούσιο.
Οι πιο συνηθισμένες «γνωστικές διαστρεβλώσεις» όπως ονομάζονται είναι οι εξής:
-H σκέψη «όλα ή τίποτα»
Η σκέψη «όλα ή τίποτα» σημαίνει ότι κάτι φαίνεται να έχει μόνο δύο διαφορετικές κατηγορίες. Τα πράγματα φαίνονται να είναι μαύρα ή άσπρα χωρίς τις ενδιάμεσες αποχρώσεις του γκρι. Οι άνθρωποι είναι πλούσιοι ή φτωχοί, πετυχημένοι ή χαμένοι, καλοί ή κακοί.
-Η πρόβλεψη του μέλλοντος
Προβλέπεις ότι κάτι αρνητικό θα συμβεί στο μέλλον σαν να κοιτάζεις σε κάποια κρυστάλλινη σφαίρα. Πιστεύεις ότι γνωρίζεις τι σου επιφυλάσσει το μέλλον και απορρίπτεις άλλες πιθανότητες.
-Η καταστροφολογία
Αναμένεις την καταστροφή ως την μόνη πιθανή έκβαση των πραγμάτων.
-Αποκλεισμός του θετικού
Πιστεύεις αδικαιολόγητα ότι οι θετικές σου εμπειρίες, οι πράξεις σου και οι ικανότητές σου δε μετράνε. Εστιάζεις την προσοχή σου σε μία λεπτομέρεια μιας αρνητικής κατάστασης και αξιολογείς όλη την κατάσταση με αρνητικό τρόπο αποκλείοντας όλα τα υπόλοιπα στοιχεία της κατάστασης.
-Συναισθηματική λογική
Σκέφτεσαι ότι κάτι πρέπει να είναι αληθινό επειδή το «νιώθεις» (στην πραγματικότητα το πιστεύεις) τόσο έντονα, αγνοώντας ή ακυρώνοντας τις ενδείξεις που υποστηρίζουν το αντίθετο.
-Ετικετοποίηση
Βάζεις απόλυτες και γενικές ετικέτες στους ανθρώπους ή στον εαυτό σου.
-Μεγιστοποίηση/Ελαχιστοποίηση
Δίνεις έμφαση και υπερτιμάς οτιδήποτε είναι αρνητικό (π.χ ένα λάθος μπορεί να το δεις σαν τραγωδία) και υποτιμάς ό,τι είναι θετικό σε μία κατάσταση (π.χ μία επιτυχία σου μπορεί να την δεις σαν ένα τυχαίο γεγονός).
-Διάβασμα της σκέψης
Πιστεύεις ότι μπορείς να καταλάβεις τις σκέψεις, τα κίνητρα και τα συναισθήματα που κρύβονται στο μυαλό και στην ψυχή ενός ανθρώπου, εξ’αιτίας ενός τυχαίου γεγονότος ή μιας απλής συζήτησης.
-Υπεργενίκευση
Όταν μία αρνητική εμπειρία ή περίσταση στη ζωή σου γίνεται αιτία να γενικεύεις πράγματα ή καταστάσεις. Αυτό το είδος σκέψης σε κάνει απόλυτο και αποδεικνύει ότι η οπτική γωνία που βλέπεις τα πράγματα και τις καταστάσεις στη ζωή σου είναι μονοδιάστατη.
-Τα «πρέπει»
Έχεις μια συγκεκριμένη και άκαμπτη ιδέα για το πώς εσύ ή οι άλλοι πρέπει να συμπεριφέρονται και υπερεκτιμάς πόσο κακό είναι να μην εκπληρώνονται αυτές οι προσδοκίες.
Στο χέρι σου είναι να επιλέξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι!Μια ευχή δεν αλλάζει τίποτα μια απόφαση αλλάζει τα πάντα!
Χριστίνα Βαγενά, ΜSc Συμβουλευτική Ψυχολογία, Γνωστική-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, e-mail: vagenachristina@yahoo.com
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
