Ήταν 1 Μαρτίου 1903 όταν γεννήθηκε ο εικαστικός Γιώργος Ζογγολόπουλος. Ο «αιώνιος έφηβος» όπως τον αποκαλούσαν είναι ένας από τους σημαντικότερους αναγνωρισμένους γλύπτες της Ελλάδας ενώ το πολυποίκιλο έργο του εκτείνεται σε μια περίοδο περίπου οκτώ δεκαετιών.
Τι είναι αυτό που επιθυμείς; Μπορεί να είναι ένα κομμάτι ψωμί την ώρα που είσαι πεινασμένος
Γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1903 στην Αθήνα. Μεγάλωσε στην πλατεία Ομόνοιας ενώ η οικογένεια του καταγόταν από το χωριό Μάνα (πρώην Μάρκασι ) Κορινθίας. Μεγάλωσε σε οικογένεια νομικών που δεν τον ενθάρρυναν να ασχοληθεί επαγγελματικά με την τέχνες παρόλο που από την παιδική του ηλικία εμφάνιζε ιδιαίτερο ταλέντο στη ζωγραφική και το σχέδιο. Το 1924 εισήχθη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και φοίτησε στο εργαστήριο της γλυπτικής του ακαδημαϊκού Θωμά Θωμόπουλου.
Από το 1930 εργάστηκε στο Αρχιτεκτονικό Τμήμα του Υπουργείου Παιδείας μελετώντας σχολικά συγκροτήματα, ναούς και μουσεία, ενώ το 1938 παραιτήθηκε από τη θέση του για να αφοσιωθεί στη γλυπτική.
Το 1936 παντρεύτηκε με τη ζωγράφο Ελένη Πασχαλίδου–Ζογγολοπούλου.
Το 1949 με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης συνέχισε τις σπουδές του στη γλυπτική στο Παρίσι στο εργαστήριο του Marcel Gimond και το 1952 με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών μετέβη στην Ιταλία όπου ειδικεύτηκε στις τεχνικές της χαλκοχυτικής. Το 1953 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Πολιτισμού (Societé Européene de Culture) και από το 1960-1988 υπήρξε μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της.
Από τη δεκαετία του ’70 έως τα τέλη της δεκαετίας του ’90 διατηρούσε με τη σύζυγό του Ελένη εργαστήριο στο Παρίσι, συμμετέχοντας ενεργά στα εικαστικά δρώμενα της γαλλικής πρωτεύουσας.
Ως καλλιτέχνης έλαβε πολλές επίσημες διακρίσεις και έργα του βρίσκονται σε σημαντικούς δημόσιους χώρους της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Αμερικής, καθώς επίσης και σε πολλές ελληνικές και ξένες συλλογές και μουσεία.Εκπροσώπησε την Ελλάδα 11 φορές σε θεσμούς Biennale ξεκινώντας από το 1940 έως και το 2001. Συμμετείχε σε Πανελλήνιες Εκθέσεις και έλαβε μέρος σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το 2004 σύστησε το κοινωφελές Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου και απεβίωσε το ίδιο έτος. Στο Ίδρυμα κληροδότησε όλο το καλλιτεχνικό του έργο, καθώς και εκείνο της συζύγου του ζωγράφου Ελένης Πασχαλίδου–Ζογγολοπούλου. Η κατοικία και το εργαστήριο όπου το ζεύγος Ζογγολόπουλου δημιούργησε για πάνω από 60 χρόνια είναι επισκέψιμη, αποτελώντας πλέον την έδρα του ομώνυμου Ιδρύματος το οποίο στοχεύει τη μελέτη, συγκέντρωση, προβολή, διάδοση και αξιοποίηση του έργου των δύο καλλιτεχνών.
Είπε
Ο καλλιτέχνης δεν ήρθε σε αυτή τη ζωή για να πετύχει. Ήρθε για να καεί, για να μάθει, για να μιλήσει ως ανταποκριτής της φωτιάς. Ο καλλιτέχνης είναι ένα φύλλο χαρτί που πέφτει στη φωτιά, καίγεται, αλλά ζει η λευκότητά του αιώνια!
Οι «Ομπρέλες»
Το 1993 συμμετέχει στη Μπιενάλε Βενετίας με ατομική έκθεση παρουσιάζοντας το υδροκινητικό γλυπτό «Ομπρέλες». Το 1995 θα είναι σημαντικό για τις «Ομπρέλες». Το γλυπτό έτυχε ευρείας αποδοχής και αναγνωρισιμότητας, παρουσιάστηκε από τον γλύπτη στη Μπιενάλε της Βενετίας ως μια στατική αυτή τη φορά συστοιχία από αιωρούμενες ομπρέλες που αέρινα στηρίζονται σε διαγώνιους άξονες και επιλέχτηκε για να τοποθετηθεί στην είσοδο της έκθεσης πάνω σε μια πλωτή εξέδρα.
Εκείνη τη χρονιά οι «Ομπρέλες» θα κερδίσουν το Α’ βραβείο στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό που διεξήχθη για την τοποθέτηση έργων τέχνης στο κτήριο του Συμβουλίου Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες και θα τοποθετηθούν στο Cour d’ Honneur του κτηρίου, όπου βρίσκεται και σήμερα.
Το 1997 όταν η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, οι «Ομπρέλες» τοποθετήθηκαν στην παραλία της πόλης όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα. Ένα χρόνο αργότερα, ο γλύπτης θα δημιουργήσει ένα παρόμοιο γλυπτό για το Ψυχικό, το προάστιο της Αθήνας στο οποίο είχε εγκατασταθεί από τον Μεσοπόλεμο. Το γλυπτό τοποθετήθηκε από τον Δήμο στο Φάρο Ψυχικού επί της Λεωφόρου Κηφισίας.
Η ιστορία του «Cor-ten»
Βρίσκεται στην Βόρεια Πύλη της ΔΕΘ και συμβολίζει την βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Κατά τον Ζογγολόπουλο ωστόσο, απεικονίζει αφαιρετικά την Νίκη της Σαμοθράκης. Το γλυπτό της Θεσσαλονίκης ήταν παραγγελία της διοίκησης της ΔΕΘ, και εντασσόταν στο πρόγραμμα αναμόρφωσης των πυλών της έκθεσης.
Τοποθετήθηκε στην ΔΕΘ το 1966. Έχει ύψος 17 μ και είναι κατασκευασμένο από κράμα μετάλλου (Cor – Ten) που έφερε ο Ζογγολόπουλος από τη Γαλλία. Κέρδισε το 1ο βραβείο στον διαγωνισμό για την διαμόρφωση της βόρειας πύλης της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Όταν τοποθετήθηκε στην πόλη χλευάστηκε έντονα από τους πολίτες διότι δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τον συμβολισμό του, ενώ ταυτόχρονα το ονόμαζαν περιπαικτικά «το εκατομμύριο» εξ’αιτίας του υψηλού για την εποχή κόστους του (1.000.000 δρχ).
Χαρακτηριστικό ήταν το σχόλιο του Μανόλη Ανδρόνικου ως προς την αντίδραση των πολιτών: «Η αντίδραση προέρχεται από το απλό γεγονός πως το έργο του Ζογγολόπουλου δεν είναι εικονικό, με άλλα λόγια δεν παριστάνει κάτι που μπορούμε να το αναγνωρίσουμε και έτσι να ικανοποιηθούμε πως το καταλαβαίνουμε. Πώς όμως να εξηγήσει κανείς, με δύο λόγια, πως υπάρχουν ανεικονικά έργα τέχνης το ίδιο αξιόλογα με τα παραστατικά και πως στα χρόνια μας τα πιο σημαντικά γλυπτικά μνημεία δεν είναι πια εικονικά;»
«Σας φοβίζει ο θάνατος;».
«Αν με φοβίζει;» αντιγύρισε ο Ζογγολόπουλος. «Όταν έχεις ζήσει εκατό χρόνια, ξέρετε, έρχεται μια στιγμή που σκέφτεσαι: Basta! Αρχίζουν οι δυνάμεις να ελαττώνονται και με φοβίζει περισσότερο αυτό το γεγονός παρά ο θάνατος».
Διαγωνισμοί και βραβεία
- 1937 Πεδίον του Άρεως: Προτομή του Ανδρέα Μιαούλη.
- 1947 Μνημείο Δήμου Αγίου Γεωργίου, Πειραιάς: Α’ βραβείο.
- 1952 Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για μια εκκλησία 1000 ατόμων. Α’ βραβείο σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό.
- 1954 Μνημείο Ζαλόγγου, Ζάλογγο, Ήπειρος: Α’ βραβείο σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό.
- 1955 Μνημείο Δήμου Νίκαιας: Α’ βραβείο.
- 1958 Πλατεία της Ομονοίας, Αθήνα: Α´ βραβείο για την διαμόρφωση της πλατείας με τους πίδακες και το γλυπτό «Ποσειδώνας», σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Κ. Μπίτσιο (Το γλυπτό ποτέ δεν τοποθετήθηκε).
- 1959 Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για σχολικό συγκρότημα. Στην Αγ. Παρασκευή, Β’ βραβείο.
- 1966 Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης: «Γλυπτό ΔΕΘ», Α’ βραβείο.
- 1967 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: Μνημείο για τον Κύπριο φοιτητή Κυριάκο Μάτση, Α’ βραβείο.
- 1973 Ανώνυμη Ασφαλιστική εταιρία «ΑΣΤΗΡ», οδός Μέρλυν, Αθήνα: Γλυπτό «Διάφραγμα».
- 1974 Τράπεζα Πίστεως (Alpha Bank), Λεωφόρος Κηφισίας, Ψυχικό: Γλυπτό «Ελιά».
- 1981 Α’ βραβείο στον διαγωνισμό για τη διαμόρφωση της πλατείας Κλαυθμώνος σε συνεργασία αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη (Δεν πραγματοποιήθηκε).
- 1986 Μνημείο Εθνικής Αντιστάσεως Γοργοπόταμου σε συνεργασία αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη, Α’ βραβείο (Το γλυπτό ποτέ δεν τοποθετήθηκε).
- 1986 Μνημείο Αγωνιστών Αντίστασης του Πανεπιστημίου Αθηνών για την Αντίσταση στην Κατοχή, Β’ βραβείο (δεν εδόθη πρώτο).
- 1989 Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών: γλυπτό «Ασπίδα».
- 1991 Μνημείο για τη Μάχη της Κρήτης στο Νομό Χανίων σε συνεργασία αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη, Α’ βραβείο (Το γλυπτό ποτέ δεν τοποθετήθηκε).
- 1993 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Θεσσαλονίκη: Υδροκινητικό έργο «Ομπρέλες».
- 1995 Biennale της Βενετίας: το έργο «Ομπρέλες» στήνεται σε πλωτή εξέδρα στο Gran Canale.
- 1995 Κεντρική είσοδος στο Cour d’ Honneur του κτιρίου του Συμβουλίου Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Βρυξέλλες: Υδροκινητικό έργο «Ομπρέλες», Α’ πανευρωπαϊκό βραβείο.
- 1997 «Θεσσαλονίκη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης»: έργο «Ομπρέλες» στην παραλία.
- 1997 Biennale Βενετίας, Riva Dei Giardini: έργο «Tel-Néant» στην είσοδο της έκθεσης πάνω σε πλατφόρμα μέσα στην θάλασσα.
- 1998 Βερολίνο πλατεία Wittenberg: έργο «Tel-Néant» μπροστά από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.
- 1998 Βερολίνο, πλατεία Wittenberg: έργο «Tel-Néant».
- 1998 Είσοδος Ψυχικού στην Λεωφόρο Κηφισίας: έργο «Ομπρέλες».
- 1999 Γερμανία, Βαϊμάρη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, κεντρική πλατεία: έργο «Στήλη».
- 1999 Κεντρικός σταθμός του μετρό στην Πλατεία Συντάγματος: έργο«Αίθριο».
- 2001 Πλατεία Ομονοίας, Αθήνα: έργο «Πεντάκυκλο».
- 2001 Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος»: έργο «Ολυμπιακοί Κύκλοι».
- 2001 Αττικό Μετρό, στάση Ευαγγελισμός, πάρκο Ριζάρη: έργο «Στήλη».
- 2001 Μέγαρο ΟΤΕ, Μαρούσι: έργο «Tel-Néant».
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
