Γρηγόρης Βαλτινός («Αχαρνής»)

Υποδύεται τον φιλοπόλεμο Λάμαχο στην πολιτική κωμωδία του Αριστοφάνη «Αχαρνής» που ανεβάζει το Κρατικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, όπου παρέα με τον Σταμάτη Κραουνάκη και τον Κώστα Βουτσά, υπόσχονται να προβληματίσουν το κοινό μέσα από το γέλιο, σε ένα έργο πιο επίκαιρο από ποτέ. O Γρηγόρης Βαλτινός έδωσε συνέντευξη στη Νατάσα Χολιβάτου και το περιοδικό CITY.

Θα μας μιλήσετε λίγο για τον ρόλο σας τον Λάμαχο και τη σημασία του μέσα στην παράσταση;
Oι «Αχαρνής» έχουν δύο πυλώνες. Ο ένας είναι ο Δικαιόπολις (που τον υποδύεται ο Σταμάτης Κραουνάκης), ο υπερασπιστής της ειρήνης και ο άλλος πυλώνας είναι ο Λάμαχος, ο υπερασπιστής του πολέμου. Ο Λάμαχος όμως δεν είναι απλώς ένα άρρωστο και διεστραμμένο φιλοπόλεμο μυαλό, αλλά είναι ένας ρομαντικός ήρωας, άλλωστε σαν ήρωας πέθανε στον πόλεμο, αν πάρουμε το ιστορικό πρόσωπο αυτής της κωμωδίας του Αριστοφάνη. Ο Λάμαχος είναι ο άνθρωπος που κάθε πατρίδα τον έχει ανάγκη, γιατί όταν απειληθεί, κάποιος πρέπει να την υπερασπιστεί. Τον ρόλο αυτόν τον αναλαμβάνει ο Λάμαχος. Βέβαια έτσι όπως είναι γραμμένος μέσα στον Αριστοφάνη, είναι λίγο σαν ανδρείκελο, δηλαδή οι αντιδράσεις του δεν είναι φυσιολογικές, δεν είναι οργανικές, τον φέρνει μέσα ο Αριστοφάνης για να δικαιώσει κατά κάποιο τρόπο τον Δικαιόπολι. Τον φέρνει μέσα σαν ανδρείκελο, για να δώσει την ευκαιρία στον Δικαιόπολι να αναπτύξει τα επιχειρήματά του. Εμείς προσπαθήσαμε να το ξεπεράσουμε στην παράσταση μας αυτό το πράγμα, και νομίζω το πετύχαμε, γιατί βγαίνει ένας άνθρωπος με επιχειρήματα, με υπόσταση και σταματάει να είναι αυτός ο γνωστός Λάμαχος. Αυτός ο Λάμαχος που θα δείτε στη δικιά μας παράσταση, είναι εντελώς διαφορετικός από όλες τις προηγούμενες.

Αυτό βέβαια βασίζεται πέρα από τη δική σας ερμηνεία και στη γραμμή του σκηνοθέτη…
Στη γραμμή του σκηνοθέτη αλλά και του Σταμάτη Κραουνάκη που υπογράφει και τη μουσική της παράστασης, γιατί εδώ ο Λάμαχος μπαίνει μέσα με ένα τραγούδι τα λόγια του οποίου είναι παρμένα μέσα από την υπερασπιστική γραμμή του χορού…

Μιλήστε μας λίγο για αυτήν σας τη συνεργασία, τόσο με τον Σταμάτη Κραουνάκη όσο και με τον Σωτήρη Χατζάκη που σκηνοθετεί την παράσταση.
Με τον Σταμάτη είμαστε παιδικοί φίλοι, σε όλα τα κομβικά σημεία και της ζωής μας και της πορείας μας στην τέχνη, ήμασταν μαζί. Όταν μου είπε ότι θα κάνει τον Δικαιόπολι και μου ζήτησε τη γνώμη μου, του είπα να μη το σκεφτεί αλλά να πάει να το κάνει και μετά από λίγο τον πήρα πάλι τηλέφωνο και του είπα ότι είναι μια τρέλα στη οποία θέλω και πάλι να είμαι παρών, όπως ήμουν στα «Σκουριασμένα χείλια» όπως ήμουν στο «Κυκλοφορώ και οπλοφορώ» που τραγουδάω μέσα, όπως ήμουν στη «Λυσιστράτη», όπως ήμουν πέρυσι στο Ηρώδειο μαζί του στον απολογισμό όλων των θεατρικών τραγουδιών, των τραγουδιών που πέρασαν από τη σκηνή… Και μετά ήταν και ο Σωτήρης, με τον οποίο μαζί ξεκινήσαμε, είμαστε ίδια γενιά, και που μαζί δουλεύαμε στην αρχή, και στο ραδιόφωνο κλπ, δεν ήθελα λοιπόν να λείπω από την παρέα, βγήκαν τα παιδιά στο χωράφι για παιχνίδι κι εγώ θα έμενα απ’ έξω; «Μα ο ρόλος είναι δεύτερος», ακούω διάφορα, ακόμα τα ακούω, λέω «και τι πειράζει;» Δεν με ενοχλεί, άλλωστε είμαι χορτασμένος από ρόλους και ένας δεύτερος ρόλος μόνο καλό μπορεί να μου κάνει και όχι κακό. Έπειτα είναι μια παράσταση η οποία πιστεύω ότι θα κάνει τομή στον τρόπο που μέχρι τώρα παρουσιάζονταν οι «Αχαρνής», θέλω λοιπόν σε αυτή τη νέα τάση να είμαι παρών, να είμαι μέσα. Έπειτα πιστεύω ότι ένας δεύτερος ρόλος, αν διαχειριστεί σωστά και από τον σκηνοθέτη και από τον συνθέτη εδώ,  στην προκειμένη περίπτωση, αλλά και από τον ηθοποιό, μπορεί να γίνει ένα διαμάντι. Επίσης δεν είχα το κουράγιο να κάνω πρώτο ρόλο αυτήν την εποχή, προέρχομαι από ένα βαρύ χειμώνα, από το «Ψηλά απ’ τη γέφυρα» και θα το συνεχίσω και τον επόμενο χρόνο και θα μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να κάνω κάτι μεγαλύτερο, μου ήρθε κουτί λοιπόν!

Μέσα από το γέλιο περνάει πιστεύετε καλύτερα στο κοινό ο προβληματισμός;
Σαφώς, και το πίστευαν και οι αρχαίοι, ο Αριστοφάνης εν προκειμένω, το πίστευε και ο Σαίξπηρ, το πίστευαν όλοι οι κλασικοί κωμικοί συγγραφείς, με το πρωτεργάτη τον Τσέχοφ,  ο οποίος επέμενε και φώναζε ότι τα έργα του είναι κωμωδίες, αλλά σκεφτείτε πόσο πιο καυστικά και πόσο πιο σημαντικά πράγματα μπορούνε να ειπωθούν μέσα από την σάτιρα. Στη σάτιρα τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους… Έχω μια φράση στην παράβαση η οποία λέει «Έλληνες μην αφήσετε τους ποιητές να φύγουν, κυρίως μην αφήσετε να φύγει ο ποιητής της κωμωδίας, ο ποιητής της κωμωδίας είναι το σύνταγμα της ηθικής, η μόνη ανεξάρτητη αρχή που λέει αλήθειες, το πνεύμα της αλήθειας, η κωμωδία και η σάτιρα σωστός οδοστρωτήρας, κάθε κουμάσι, κάθε δειλό και κάθε κάθαρμα θα λιώσει ανελέητα, Αμήν, αμήν, αμήν!». Η φράση αυτή τα λέει όλα!

Υπάρχουν σύγχρονα στοιχεία στην παράσταση όσον αφορά στη σκηνοθεσία, που να φέρνουν το έργο στο σήμερα;
Έχουμε την πεποίθηση ότι εάν ο Αριστοφάνης ήταν δίπλα μας σε αυτό το ανέβασμα, θα υπέγραφε και το κείμενο και τη σκηνοθεσία. Γίνονται κάποιες -θα λέγαμε- αναφορές όπου το μυαλό του θεατή πάει αμέσως σε σύγχρονα γεγονότα. Άλλωστε όταν ο Αριστοφάνης μιλάει για έναν κλέφτη και για έναν απατεώνα εκείνης της εποχής, δεν είναι ανάγκη να οδηγήσουμε το μυαλό του θεατή προς τον αρχαίο απατεώνα, έχουμε και εμείς συγχρονία παλικάρια που μας κοροϊδεύουν και μας κλέβουν. Έτσι γίνεται διαχρονικός και αιώνιος ένας ποιητής, όταν αυτά που έχει γράψει αφορούν πάντα στην επικαιρότητα.

Τελικά ο Λάμαχος καθίσταται στο τέλος της παράστασης ο αποδιοπομπαίος τράγος;
Ναι, γίνεται. Ο Λάμαχος γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος όταν έχει να υπερασπιστεί μια πολιτεία για την οποία δεν αξίζει κανείς να πολεμήσει. Όταν την πατρίδα σου, σου την έχουν εξευτελίσει σε διεθνές επίπεδο, δεν μπορούν μετά να σου ζητούν να την υπερασπιστείς. Γιατί να πολεμήσει κανείς; για να μη χάσει ο πολιτικός το σπίτι του; Όταν καλείς το λαό να πάει στο μέτωπο να πολεμήσει, πρέπει να νιώθει ότι θα πολεμήσει για μια πατρίδα, όταν ο πολιτικός την έχει πουλήσει αυτή την πατρίδα, ας μου πει κάποιος γιατί πρέπει να πολεμήσουμε;

Ζούμε τελικά και σήμερα ένα συγκαλυμμένο πόλεμο σε σχέση με την οικονομική κρίση;
Αυτό που ζούμε είναι πόλεμος πολύ καλά σχεδιασμένος εδώ και αρκετά χρόνια και όπως πάντα χαμένοι είναι οι φτωχοί, χαμένοι είναι οι μικροί λαοί, χαμένοι είναι αυτοί που δεν μπόρεσαν να τον προβλέψουν ή που δεν είχαν τη δύναμη να επιβληθούν, δηλαδή λαοί όπως ο δικός μας. Όπως βλέπετε, για μια ακόμη φορά τα κεκτημένα του απλού λαού, των εργατών, καταστρατηγούνται, καταργούνται τα οκτάωρα, οι μισθοί, οι συντάξεις, υποβαθμίζονται τα πάντα και δεν μπορεί κανείς να αντιδράσει, γιατί ο εχθρός είναι αόρατος, είναι κάπου έξω από ‘δω, ο εχθρός είναι έξω από δω, ο «εξ’ απ’ οδώ» που λέει και ο λαός, ο διάβολος δηλαδή. Πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα, γιατί το σχέδιο είναι ν’ αγοράσουν όλη την Ελλάδα, και για να την αγοράσουν πρέπει να τη γονατίσουν… ίσως είναι η πιο επικίνδυνη στιγμή στην ιστορία μας.

info:
σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη,
 Aρχαίο Θέατρο Φιλίππων (9-10/7),
Θέατρο Δάσους (14-15/7)