Ηλίας Βενέζης «Αιολική Γη» (τα αγαπημένα μας βιβλία)

 

(….) Έβαζα όλη την προσοχή κι αφουγκραζόμουν. Η γη αναπαύεται και γονιμοποιεί τους σπόρους, κι απ το μυστικό της έργο έρχεται ένας ελάχιστος θόρυβος που μπορεί να φτάξει μονάχα σ ένα παιδί. Οι ρίζες των δέντρων σαλεύουν στα σκοτεινά γυρεύοντας νερό να πιουν, οι φλούδες των κορμών σαλεύουν για να χυθούν οι χυμοί στους κλώνους και στα φύλλα, τα τυφλά σκουλήκια αγωνίζουνται έρημα το μικρό τους αγώνα, ένα ζαρκάδι πέρασε και χάθηκε, ένα άλλο, κυνηγημένο από μεγαλύτερο του αγρίμι, δεν μπόρεσε να περάσει στο δάσος να γλιτώσει κι ακούγεται η σπαραχτική φωνή του βαθιά, η φωνή του θανάτου. Ύστερα όλα ησυχάζουν, κ έρχεται η Μεγάλη Σιωπή….

 

Η Αιολική γη γράφεται μέσα στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, σε μια περίοδο δηλαδή ανάπηρης ελευθερίας, ανυπέρβλητων δυσκολιών και ευτελισμού της ανθρώπινης ζωής. Η έως τότε δεκαπενταετής συγγραφική πορεία του Βενέζη είχε επιβεβαιώσει την εικόνα ενός δημιουργού με απολύτως προσωπικό ύφος και με βασική θεματογραφία την τραγικότερη εθνική περιπέτεια του εικοστού αιώνα, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οποία ο Βενέζης εβίωσε με οδυνηρό τρόπο ως αιχμάλωτος στα εργατικά τάγματα της Ανατολής, απ όπου ελάχιστοι είχαν την τύχη να επιζήσουν.

 

Αν Το νούμερο 31328 αφηγείται τη φοβερή δοκιμασία στα εργατικά τάγματα και η Γαλήνη τις κάποτε ανυπέρβλητες δυσχέρειες των προσφύγων να ριζώσουν στη μητέρα πατρίδα, η Αιολική γη ανασυνθέτει την ευτυχισμένη ζωή των Ελλήνων στη Μικρασία πριν την Καταστροφή.

 

Ο Βενέζης στην «Αιολική γη» αναφέρεται με νοσταλγία στις παιδικές του αναμνήσεις, στις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μ. Ασίας. Ο συγγραφέας γεννήθηκε και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών του χρόνων σε αυτήν την περιοχή, έως το 1914, όταν άρχισαν οι πρώτοι διωγμοί του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε ο ίδιος και η οικογένειά του έπεσαν θύματα του διωγμού. Σε αυτό το έργο, ο συγγραφέας μάς παρουσιάζει έναν κόσμο αιθέριο, αγγελικό και αγνό, στα Κιμιντένια βουνά της Μικράς Ασίας.

 

Μετά τον θάνατό του η Αιολική Γη κυκλοφόρησε στη Νότια Αφρική με τον τίτλο Verlange na die Hartland (1979), στην Ισπανία το 1991 (Tierra de Eolia), στην Εσθονία το 1998 (Aioolia Maa). Υπάρχει και μία μετάφραση στα ρωσικά που κυκλοφόρησε στην Αθήνα το 2004. Συνεχίστηκαν επίσης οι επανεκδόσεις το βιβλίου σε Γαλλία (β΄ έκδοση 1974, γ΄ έκδοση 1981)  και Γερμανία (ε΄ έκδοση 1992, στ΄ έκδοση 2001).

 

Το μήνυμα του βιβλίου εκτείνεται πέρα από τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, των ριζωμένων στον τόπο που γεννήθηκαν, αγάπησαν και που βρίσκονται θαμμένοι οι νεκροί τους. Η Αιολική Γη βρίσκεται στο όριο της ειρηνικής ζωής και του δαίμονα που καραδοκεί έτοιμος να επισωρεύσει τα δεινά ενός αδυσώπητου κατατρεγμού, τη μάστιγα ενός ανελέητου πολέμου. Είναι το προμήνυμα των δεινών που μέλλεται να πλήξουν έναν ολόκληρο λαό που έστησε στις ανατολικές ακτές του Αιγαίου το λίκνο του πολιτισμού του. Η Αιολική Γη παρουσιάζει μια ειδυλλιακή εικόνα από τη ζωή των Ελλήνων της Μικρασίας πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο. 

 

Πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα , προτείνεται και σε παλιούς και σε φρέσκους αναγνώστες. Η ζωή που δεν έζησαν οι νέοι, η ζωή που άκουσαν από παππούδες και γιαγιάδες οι λιγότερο νέοι, η νηνεμία πριν την καταιγίδα, η αγωνία και οι εφιάλτες που ζουν οι πρόσφυγες, η καταρράκωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας όταν χάνει την ελευθερία του, είναι οι παράμετροι που κάνουν το βιβλίο συγκλονιστικό και, επειδή οι πόλεμοι η προσφυγιά δεν έχουν τέλος, το καθιστούν εξαιρετικά επίκαιρο.
 

Το προτείνω ακόμη, σε κείνους τους αναγνώστες που μπορούν να ανιχνεύσουν ότι  πίσω από το κείμενο, το γεμάτο περιπέτεια, βρίσκεται μια πανθεϊστική όψη του κόσμου που απαιτεί συμβολική έκφραση του φαινομένου της ζωής.

 

cityportal.gr/ Ηλίας Βενέζης «Αιολική Γη» / προτείνει ο Παύλος Λεμοντζής