Το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ προχώρησε στη διαδικτυακή παρουσίαση της αποκατάστασης της Αγοράς Μοδιάνο, του διατηρητέου αυτού μνημείου της Θεσσαλονίκης που δεσπόζει στην καρδιά του εμπορικού κέντρου.
Η κα Κλεοπάτρα Θεολογίδου και η κα Μόρφω Παπανικολάου, αρχιτέκτονες με εμπειρία σε αποκαταστάσεις και επαναχρήσεις μνημείων, παρουσίασαν το χρονικό της αποκατάστασης της Αγοράς Μοδιάνο, τις προκλήσεις που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν και τους στόχους της επανάχρησης.
Η Ιστορία της Αγοράς από το χθές στο σήμερα
Μετά τη φωτιά του 1917, άλλαξε άρδην η πολεοδομία της πόλης και τα οικόπεδα έγιναν πολύ μεγαλύτερα, με την εφαρμογή τού πολεοδομικού σχεδίου που εκπονήθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή Νέου Σχεδίου Θεσσαλονίκης (με επικεφαλής τον Ερνέστ Εμπράρ). Στον άξονα Αριστοτέλους – Εγνατίας – Βενιζέλου – Ερμού, άκμασε το λεγόμενο εμπόριο πολυτελείας. Η οικογένεια Μοδιάνο αγόρασε εκεί οικόπεδο και τοποθετήθηκε στην κεντρική αγορά των ειδών πολυτελείας για την εποχή.
Ο μηχανικός Eli Modiano, με τον αρχιτέκτονα J. Oliphant ξεκίνησαν να χτίζουν την Αγορά μέσα στην περιοχή της πόλης που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από την πυρκαγιά, την αποκαλούμενη πυρίκαυστο ζώνη. Η Αγορά χτίστηκε εκεί όπου προηγουμένως βρισκόταν η Συναγωγή Talmud Torah και εκεί όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα-αρχαιολόγου Ernest Hebrard προέβλεπε την ανάπτυξη των παζαριών. Ο τίτλος της Αγοράς στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα, ήταν “Bazar Central Salonique”. Το 1925 ο Eli Modiano κατασκεύασε ένα επίμηκες, μονώροφο κτίριο με υπόγειο και εσωτερικά μπαλκόνια, συνολικής έκτασης περίπου 2.707 τ.μ και τα εγκαίνια της Αγοράς πραγματοποιήθηκαν το 1930 με μια μεγάλη γιορτή.
Πρόκειται για την πρώτη κλειστή αγορά τροφίμων λιανικής που εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Ήταν δε συνώνυμη με ό,τι ποιοτικότερο μπορούσε να βρει κανείς σε είδη τροφίμων και αποτέλεσε στέκι λογίων, πολιτικών και επωνύμων και συνδέθηκε στενά και με την ιστορία της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης.
Το Μνημείο κηρύχθηκε διατηρητέο το 1983 από το ΥΜΑΘ και ΤΟ 1995 από το ΥΠΟΑ με χρήση ως αγορά τροφίμων. Είχε 144 καταστήματα χωροθετημένα κατά ομάδες.
Στους νεώτερους χρόνους, η αγορά Μοδιάνο είχε έναν πιο λαϊκό χαρακτήρα με πλανόδιους μουσικούς, στοές με ταβερνεία και επωνύμους να συχνάζουν σε αυτές. Κάθε τμήμα της αγοράς αφηγείται ιστορίες που χρωματίζουν την ατομική και συλλογική μνήμη.
Τα περισσότερα από τα 144 καταστήματά της κλείνουν σταδιακά. Αν και η εικόνα της Αγοράς διατηρεί τις αναμνήσεις των παλαιότερων εποχών, απέχει πολύ από την αρχική της αίγλη, με το οριστικό της κλείσιμο να έρχεται το 2016.
Η παρακμή του μνημείου κτηριακά, ξεκίνησε από το υπόγειο με το σκυρόδεμα και τις τοιχοποιίες να έχουν εμφανή σημάδια καταστροφής και στη συνέχεια στον ισόγειο χώρο με τα καταστήματα.Τον Απρίλιο του 2017 διακηρύχθηκε η επικινδυνότητα του διατηρητέου κτηρίου της Αγοράς Μοδιάνο. Τον Ιούλιο του 2017 η Αγορά Μοδιάνο περνάει επίσημα στα χέρια του Ομίλου εταιρειών Fais, με την υπογραφή της σύμβασης από το ΤΑΙΠΕΔ και ξεκίνησε ένα πλαίσιο παρεμβάσεων για την άρση αυτής της επικινδυνότητας.
Κριτήριο είναι η επαναλειτουργία του κτηρίου με την ίδια χρήση, με τη διατήρηση της μορφής αλλά και της κατασκευής στο πλαίσιο του εφικτού και με σεβασμό στην ιστορική μνήμη.
Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη με στόχο να διατηρηθεί ο Δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας του και να αποτελέσει και πάλι σημείο αναφοράς για κατοίκους και επισκέπτες και χώρο κοινωνικών συναθροίσεων και επικοινωνίας.
Οι Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης
Όπως αναφέρει ο Μάριο Μοντιάνο στο βιβλίο του Hamehune Modilliano (The so called Modilliano), η ιστορία των Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη, ξεκινά στα μέσα του 16ου αιώνα, όταν ο ραββίνος Σαμουήλ Μοντιλάνο ήρθε στη Θεσσαλονίκη από το Λιβόρνο της Ιταλίας. Τελειώνει λίγο πριν την εισβολή των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Σαμ Μοντιάνο κατάφερε να εξασφαλίσει από το ιταλικό προξενείο την ιταλική υπηκοότητα για τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία διασκορπίστηκαν σε νότια Αμερική, Γαλλία και Αίγυπτο.
Το όνομα Μοντιλιάνο σύντομα απλοποιήθηκε σε Μοδιάνο, αλλά ίσως τα δύο ονόματα να εμφανίζονταν ταυτόχρονα στη Θεσσαλονίκη του 16ου αιώνα και γι’ αυτό ορισμένοι υπερηφανεύονταν ότι ήταν απόγονοι των «πραγματικών Μοδιάνο», δηλαδή αυτών που κατάγονταν από τον ραβίνο Σαμουήλ.
Ένα από τα πιο σημαντικά μέλη της κοινότητας ήταν ο τραπεζίτης Σαούλ Μοδιάνο, ο οποίος θεωρείτο ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Η ιστορία των Μοδιάνο στη Θεσσαλονίκη είναι συνυφασμένη με σημαντικά κτίρια της πόλης. Ένα από αυτά είναι η έπαυλη Μοδιάνο, γνωστή και ως «παλαιό κυβερνείο», η οποία κτίστηκε το 1906 από τον Γιακό Μοδιάνο με σχέδια του γιου του Ελί Μοδιάνο. Από το 1913 και μετά χρησιμοποιήθηκε διαδοχικά ως ανάκτορο, ως κατοικία του εκάστοτε Γενικού Διοικητή Μακεδονίας, ως Ιερατική και ως Στρατιωτική Σχολή. Από το 1972, στεγάζεται σε αυτό το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης. Έργο του Ελί Μοδιανό είναι επίσης το Τελωνείο και οι αποθήκες του Τελωνείου της πόλης.
Διαβάστε επίσης
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
