Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει φέτος για άλλη μια φορά την τέχνη της φωτογραφίας. Η PhotoBiennale 2021 φέρνει στην πόλη 94 καλλιτέχνες από 18 χώρες. Τα έργα τους προβάλλονται μέσα από 19 εκθέσεις με την πρωτοβουλία του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και τη σύμπραξη πολλών και σημαντικών συνεργαζόμενων φορέων. Ήδη από 1 Οκτωβρίου 2021 έχουν ανοίξει για το κοινό εκθέσεις που φιλοξενούνται σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με το έργο νέων καλλιτεχνών και επιμελητών, με νέες θεματικές και σύγχρονους προβληματισμούς.
Διαβάστε: Θεσσαλονίκη: 19 εκθέσεις, 94 καλλιτέχνες, 18 χώρες, στην Thessaloniki Photobiennale 2021
Συνέντευξη Ηρακλής Παπαϊωάννου
Ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και μέλος της οργανωτικής επιτροπής του φεστιβάλ από τα πρώτα κιόλας χρόνια της διοργάνωσής του, μας μίλησε για την τέχνη της φωτογραφίας αλλά και για τη σημασία της PhotoBiennale.
Έχετε παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη διοργάνωση της PhotoBiennale εδώ και πολλά χρόνια. Πώς ξεκίνησε αυτός ο θεσμός και πώς εξελίχθηκε με τα χρόνια;
Ο θεσμός ξεκίνησε το 1988 χάρη στον οραματισμό και τον ενθουσιασμό του αρχιτέκτονα και φωτογράφου Άρι Γεωργίου και υπήρξε κομβικός στην εξέλιξη της σύγχρονης ελληνικής φωτογραφίας, ένα πραγματικό σταυροδρόμι της εγχώριας και διεθνούς σκηνής και εργαστήρι ανάδειξης νέων δημιουργών. Αρχικά διοργανώνονταν σε ετήσια βάση. Μετά την ίδρυσή του το 1998, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης ανέλαβε τη διοργάνωσή του και μετέτρεψε το φεστιβάλ σε biennale.
Σήμερα, σε μια πιο ανθηρή και πολυπολική εγχώρια σκηνή, συνεχίζει πιστεύω να παίζει καίριο ρόλο στην παρουσίαση ιδεών και τάσεων της φωτογραφικής τέχνης, ενώ εδώ και δύο δεκαετίες σε κάθε διοργάνωση πρωταγωνιστεί μια διεθνής έκθεση με φιλοξενούμενους επιμελητές που συνιστά πρωτότυπη παραγωγή.
Υπάρχουν κάποιοι βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους κινούνται οι εκθέσεις; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα που επιδιώκεται να περαστεί στο ευρύ κοινό;
Εκτός από την κεντρική έκθεση στην οποία αναφέρθηκα, υπάρχει μια ενότητα ιστορικών εκθέσεων, οι δύο εκθέσεις πρωτοεμφανιζόμενων καλλιτεχνών που αναδείχθηκαν από ανοιχτό κάλεσμα στη φωτογραφική κοινότητα, η μεγάλη ομαδική έκθεση της πλατφόρμας Provinces που στρέφει το βλέμμα στην ελληνική περιφέρεια, μια επίσης μεγάλη ομαδική έκθεση για το σύγχρονο εγχώριο φωτογραφικό βιβλίο, μια ομαδική έκθεση με φωτογραφίες μελών του πρακτορείου Magnum που τιμά τα πενήντα χρόνια από την ίδρυση των Γιατρών χωρίς Σύνορα και μια σειρά ατομικών εκθέσεων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών με σύγχρονους καίριους προβληματισμούς. Το κύριο μήνυμα είναι ότι η πολλαπλά δύσκολη συγκυρία δεν πρέπει να μας λυγίσει και πως η τέχνη και ο πολιτισμός είναι ένα ευρύχωρο παράθυρο που φωτίζει και ζεσταίνει τον εσωτερικό μας κόσμο.
Πού θα πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας όταν κοιτάμε μια φωτογραφία; Πού να εστιάσουμε ώστε να αναγνωρίσουμε την ουσία της τέχνης της φωτογραφίας;
Θίγετε ένα μεγάλο ζήτημα που με αγγίζει ιδιαίτερα. Η ανάγνωση της φωτογραφίας εμπλέκεται πλέον στο ευρύτερο πλαίσιο του οπτικού γραμματισμού, που καθίσταται ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την απόλαυση της φωτογραφικής τέχνης αλλά και για τη βελτίωση της συρρικνούμενης δημοκρατίας. Δεν υπάρχει μια μονοδιάστατη, γραμμική ανάγνωση της φωτογραφικής εικόνας. Διαφορετικές εικόνες θέτουν ποικίλα ερωτήματα που διασχίζουν το τεχνικό, ιστορικό, αισθητικό, κοινωνικό, πολιτικό πεδίο και άλλα ακόμη.
Η ουσία της τέχνης της φωτογραφίας πρέπει ίσως να αναζητηθεί στη θεμελιακή απλότητα του μέσου, στη βαθιά, αξεδιάλυτη σχέση του με το ίχνος του πραγματικού
Η ουσία της τέχνης της φωτογραφίας πρέπει ίσως να αναζητηθεί στη θεμελιακή απλότητα του μέσου, στη βαθιά, αξεδιάλυτη σχέση του με το ίχνος του πραγματικού, στον τρόπο με τον οποίο επιφέρει αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά και αντίληψη των πραγμάτων. Η τέχνη της φωτογραφίας, δηλαδή, ίσως δεν θα έπρεπε να έχει ως αποστολή τη δημιουργία απλά όμορφων ή εντυπωσιακών εικόνων (αυτό ούτως ή άλλως εδώ και πολύ καιρό το έχει διεκδικήσει η τηλεόραση) αλλά έργων που ψηλαφούν τα ερωτήματα του σύγχρονου ανθρώπου, περιλαμβανομένου του γεγονότος ότι η σχέση του με τον κόσμο πλέον διαμεσολαβείται αποφασιστικά από εικόνες.
Μέσα από την εκρηκτική χρήση των social media, θα έλεγε κανείς ότι όλοι μας «καταναλώνουμε» καθημερινά αμέτρητα δείγματα φωτογραφίας. Πιστεύετε ότι αυτός ο πλουραλισμός μπορεί να λειτουργήσει θετικά ή αρνητικά για την τέχνη;
Άλλο πράγμα ο πλουραλισμός, η πολυφωνία, η συμπεριληπτικότητα και άλλο πράγμα ο κλιμακούμενος υπερπληθωρισμός, η ακατάσχετη πλημμύρα όμοιων εικόνων, που συχνά είναι μικρού ενδιαφέροντος μεμονωμένα αλλά επηρεάζουν ως σύνολο βαθιά τη συλλογική συνείδηση. Η τέχνη είναι μαθημένη να λειτουργεί με ενάντιο καιρό, να επιχειρεί να αναδείξει ουσιαστικές ποιότητες, προσωπικές και οικουμενικές αλήθειες που λανθάνουν μέσα σε μια επιφανειακή διαχείριση των ροών πληροφορίας. Πάντως είναι βέβαιο ότι η επιθετικά κλιμακούμενη ποσότητα εικόνων στο δημόσιο χώρο θολώνει τα νερά.
οι ιδέες τις οποίες μελετούμε και επεξεργαζόμαστε είναι συνήθως πιο σημαντικές από εμάς τους ίδιους
Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο άνθρωπο που επιθυμεί να ασχοληθεί με την τέχνη της φωτογραφίας;
Να ενστερνιστεί ότι στην τέχνη οι ιδέες τις οποίες μελετούμε και επεξεργαζόμαστε είναι συνήθως πιο σημαντικές από εμάς τους ίδιους και να αφήσει τον εαυτό του ελεύθερο να πλησιάσει, με εργαλείο τη φωτογραφία, στα βαθύτερα νερά του εαυτού του και του κόσμου.
Όπως ανακοινώθηκε, το φετινό φεστιβάλ είναι μια άρτια διοργάνωση του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus). Τι σημασία έχει το επίτευγμα αυτό για το MOMus αλλά και για την πόλη μας;
Το MOMus είναι ένα τρίχρονο νήπιο, οι θεσμοί από τους οποίους προέρχεται όμως έχουν ισχυρό παρελθόν και μεγάλη προσφορά στις τέχνες και τον πολιτισμό.
Το MOMus είναι ένα τρίχρονο νήπιο, οι θεσμοί από τους οποίους προέρχεται όμως έχουν ισχυρό παρελθόν και μεγάλη προσφορά στις τέχνες και τον πολιτισμό. Η επιτυχής διοργάνωση θεσμών όπως η photobiennale και η biennale καταδεικνύουν ανάγλυφα το σημαντικό ρόλο που παίζει ο οργανισμός στα εικαστικά πράγματα της χώρας, καθιστώντας παράλληλα την πόλη της Θεσσαλονίκης επίκεντρο δράσεων που ακτινοβολούν πολύ πέρα από τα σύνορα της χώρας.
Μάθαμε ακόμη πως θα υπάρχει μια χρηματική αμοιβή για τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα σχετικά με αυτό το εγχείρημα; Τι επιδιώκει το MOMus μέσα από αυτή την κίνηση;
Η κίνηση αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια του μουσείου να εισφέρει στην ανακούφιση των καλλιτεχνών, σε μια παρατεταμένα πολύ δύσκολη για αυτούς περίοδο κατά την οποία οι κοινωνίες των ανθρώπων διαταράχθηκαν σοβαρά. Ως κίνηση είναι συμβολική αλλά περιέχει και ουσία. Δεν λύνει κάποιο θέμα, όσο σηματοδοτεί έναν προσανατολισμό και εντοπίζει μια ανάγκη. Για εμένα είναι σημαντικό να υπάρξει συνέχεια, με τη βοήθεια του Υπουργείου Πολιτισμού, με αντίστοιχες κινήσεις που θα επιτρέψουν στους Έλληνες καλλιτέχνες να αισθάνονται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για να επιδιώξουν το καλλιτεχνικό τους έργο.
Διάρκεια: 10/2021-02/2022.
Πληροφορίες: www.photobiennale-greece.gr
Ηρακλής Παπαϊωάννου
Ο Ηρακλής Παπαϊωάννου (Θεσσαλονίκη, 1962) σπούδασε φυσική στο Α.Π.Θ., έκανε μεταπτυχιακό στη φωτογραφία στο New York University και διδακτορικό στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ. Από το 1999 εργάζεται στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και από το 2016 είναι διευθυντής του. Το διάστημα 1993-2006 υπήρξε οργανωτικό στέλεχος του ετήσιου διεθνούς φεστιβάλ φωτογραφίας Photosynkyria. Έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό κειμένων και δοκιμίων για τη φωτογραφία και έχει επιμεληθεί πολλές φωτογραφικές εκθέσεις και εκδόσεις. Είναι επιμελητής του MOMus/ΜΦΘ και έχει μεταφράσει έργα των Susan Sontag, Ian Jeffrey και Villem Flusser για τη φωτογραφία στα ελληνικά.
Γράφει η Άννα Κάμπα
Φωτογραφία Stephen Chow-2018
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
