H κάλπικη λίρα (1955)

Ταινία: Η κάλπικη λίρα
Σκηνοθεσία Γιώργος Τζαβέλλας
Παραγωγή Ανζερβός
Σενάριο Γιώργος Τζαβέλλας
Πρωταγωνιστές Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλια Λιβυκού, Μίμης Φωτόπουλος, Σπεράντζα Βρανά, Ορέστης Μακρής, Δημήτρης Χορν, Έλλη Λαμπέτη
Αφήγηση Δημήτρης Μυράτ (εμφανίζεται και στην ταινία)
Μουσική Μάνος Χατζιδάκις

Η υπόθεση αφορά μία κάλπικη λίρα η οποία δημιουργήθηκε από το πρωταγωνιστή τις πρώτης από τις τέσσερις ιστορίες, που όμως δεν καταφέρνει να προσφέρει στους κατόχους της εκείνα που ονειρεύονται δηλαδή τα πλούτη. Αποτελεί μια ηθογραφία της κοινωνίας του ’50 με την ιδιαίτερη οπτική γωνία του σκηνοθέτη Γ. Τζαβέλλα. Έχει χαρακτηρισθεί ως μια από τις 1000 καλύτερες ταινίες του παγκοσμίου κινηματογράφου και αποτελεί πιθανότατα την πλέον εξέχουσα από τις ελληνικές.

Η ταινία αποτελεί παράδειγμα σπονδυλωτής άρθρωσης, που αφορά τέσσερις ιδιαίτερες μικρές ιστορίες, με κοινό στοιχείο μια κάλπικη λίρα που μεταφέρεται από την μία ιστορία στην άλλη. Στην ταινία υπάρχει αφηγητής, ο οποίος συνδέει τις ιστορίες κλείνοντας την ταινία με την φράση: “Ο παράς είναι πάντα κάλπικος”, που αποτελεί και το κεντρικό νόημα του φιλμ.

Η πρώτη σπονδυλωτή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου

Ήταν η πρώτη σπονδυλωτή ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, που γνώρισε τεράστια επιτυχία. Στη Ρωσία παίχτηκε ταυτόχρονα σε 1000 αίθουσες , ενώ στην Ελλάδα έκοψε τα περισσότερα εισιτήρια από κάθε άλλη, τη σαιζόν 1954-55.
* Βραβεία στα Φεστιβάλ Βενετίας, Μπάρι και Μόσχας
* Επίσημη συμμετοχή στo Φεστιβάλ των Καννών
* Επίσημη συμμετοχή στo Φεστιβάλ Karlovy Vary

Η υπόθεση από την ταινία Η κάλπικη λίρα

1η Ιστορία

Η πρώτη ιστορία αφορά τον Ανάργυρο, ένα τίμιο βιοπαλαιστή και άριστο τεχνίτη, ο οποίος αφιέρωσε όλη του σχεδόν τη ζωή, δουλεύοντας ως χαράκτης, για να μαζέψει 100 λίρες. Απέναντι από το μαγαζί του, υπάρχει το γραφείο του Μιλτιάδη, του χρηματιστή, όπου εκεί ο Ανάργυρος εξαργύρωνε τις λίρες του. Όταν μάζεψε την εκατοστή, ο Ντίνος, ο υπάλληλος, που άκουσε πως ο Ανάργυρος έχει 100 λίρες στην κατοχή του, τον προσέγγισε για να του προτείνει μία ατιμία: εφόσον τυγχάνει άριστος τεχνίτης, του πρότεινε να φτιάξει κάλπικες λίρες κι εκείνος να τις διοχετεύσει στην αγορά. Ο Ανάργυρος αρχικά αρνήθηκε.

2η Ιστορία

Η δεύτερη ιστορία ξεκινά με τον «τυφλό» ζητιάνο να προσπαθεί να απαλλαγεί από την κάλπικη λίρα. Εις μάτην όμως. Έχασε μία ολόκληρη μέρα χωρίς να καταφέρει τίποτα. Έτσι, όταν βράδιασε, γύρισε στη γνωστή του γωνία, η οποία, προς έκπληξή του, ήταν πιασμένη από τη Μαρία, μία ιερόδουλη. Η Μαρία κατάλαβε πως δεν είναι τυφλός, επειδή όταν έσκυψε να δει το καλσόν της, ο «τυφλός» κάρφωσε τα μάτια του εκεί πέρα. Κατόπιν ξεκίνησε ένας μεγάλος καυγάς μεταξύ τους.

3η Ιστορία

Η τρίτη ιστορία ξεκινά με μία άπορη οικογένεια, η οποία ζει φτωχικά αλλά ευτυχισμένα από τη δουλειά του Αναστάση, του πατέρα, που είναι μπογιατζής. Η Φανίτσα είναι η κορούλα του μπογιατζή. Ο Αναστάσης, όποτε δεν είχε δουλειά, προσφερόταν στους καταστηματάρχες, όπου χρωστούσε, να τους μπογιατίσει το μαγαζί για να πατσίσουν. Ο μόνος που δεν ήθελε άσπρισμα για να πατσίσουν, ήταν ο σπιτονοικοκύρης του, ο Μαυρίδης, ο οποίος τον απειλούσε ότι αν δεν πάρει τα χρωστούμενα νοίκια του, θα τους φέρει κλητήρα και θα τους κάνει έξωση. Όταν η Φανίτσα δεν έτρωγε το φαγητό της, ο πατέρας της την φόβιζε ότι θα έρθει ο Μαυρίδης, που «ως γνωστό τρώει παιδιά» (όπως της έλεγε) και θα φάει και εκείνη. Έτσι, η Φανή μέχρι και εφιάλτες έβλεπε με τον Μαυρίδη και στο παιδικό της μυαλό φαινόταν πιο φοβερός και από δράκο παραμυθιού.

4η Ιστορία

Η τέταρτη και τελευταία ιστορία ξεκινά στη φτωχική σοφίτα του Παύλου, ενός ταλαντούχου ζωγράφου. Μαζί του, έμενε και η γυναίκα του, η Αλίκη, κόρη πλούσιας οικογένειας. Οι οικονομίες τους δεν έφταναν ούτε για τα βασικά, αλλά υπήρχε μεγάλη αγάπη. Μία φορά, λοιπόν, καθώς η Αλίκη αγκάλιαζε τον Παύλο του είπε: σ’ αγαπώ. Εκείνος εμπνεύστηκε, από το γυναικείο πρόσωπο, που τόσο αγνά και αληθινά, έλεγε σ’ αγαπώ, που αποφάσισε να απαθανατίσει αυτό το βλέμμα, ζωγραφίζοντάς το. Ενώ, εκείνη τη λίρα που είχαν κερδίσει από τον θείο του Παύλου, τον Μαυρίδη, τη βάλανε σε ένα κουμπαρά, παίρνοντας όρκο να μη τη χαλάσουν ποτέ, ως δείγμα που αντικατοπτρίζει την αγάπη τους.
πηγη Βικηπαιδεια

Δείτε: Ποιες ταινίες παίζουν σήμερα στην τηλεόραση