Τι είναι μια ανεπτυγμένη χώρα; Τουλάχιστον από το 1980, όταν η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, όπως και τότε, η χώρα αγωνίζεται να γίνει μια οικονομική επιτυχία όπως οι «ανεπτυγμένες» χώρες της πλέον Ε.Ε. Και αποτυγχάνοντας. Δεν αναφέρομαι στην οικονομική κατάρρευση το 2010 και στα συνακόλουθα μέτρα λιτότητας, αλλά στις συνολικές στρατηγικές για να γίνουμε «δυτικοποιημένοι» και εκσυγχρονισμένοι.
Όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Roderick Beaton (ένας από τους πιο οξυδερκείς σχολιαστές της ελληνικής ιστορίας), «από την ανεξαρτησία οι Έλληνες αντιμετωπίζουν επιλογές ανάμεσα σε ανταγωνιστικές εκδοχές του ποιοι πραγματικά είναι». Αυτή η διχαστική αβεβαιότητα σχετικά με τον τρόπο άσκησης της ελευθερίας και οργάνωσης της κοινωνίας είναι μια μετα-αποικιακή κληρονομιά, εμφανής σήμερα στην αντίθεση μεταξύ των εχόντων και των μη εχόντων.
Η Ελλάδα, όπως η Ιρλανδία, είναι και υπερανάπτυκτη και υπανάπτυκτη, αλλά δεν μπορεί να αυτοαποκαλείται «ανεπτυγμένη» χώρα όπως θα το έβλεπαν οι δυτικοί οικονομολόγοι ή κοινωνιολόγοι. Ναι, το νέο αεροδρόμιο της Αθήνας έχει σιδηροδρομική σύνδεση με το υπέροχο μετρό της πρωτεύουσας και ναι, η κυβέρνηση δίνει 150 ευρώ επιδότηση για να μειώσει το κόστος μιας «διαμονής».
Ωστόσο, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ΕΕ το 2020, το 30% των Ελλήνων διέτρεχε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, σε σύγκριση με το 21% για την Ιρλανδία. Μόνο η Ρουμανία και η Βουλγαρία είναι πιο ευάλωτες. Στην πραγματικότητα, οι φοροφυγάδες ήταν πολύ περισσότεροι από αυτούς που ζούσαν κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα στοιχεία για το 2019 δείχνουν ένα εκτιμώμενο σύνολο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ σε απλήρωτους φόρους — αύξηση από 40 δισεκατομμύρια ευρώ το 2010.
Ένας επικεφαλής μιας ειδικής ομάδας εργασίας για τον εντοπισμό φοροφυγάδων παραιτήθηκε από απογοήτευση, λέγοντας σε ένα διεθνές συνέδριο για τη φόρμουλα «4-4-2»: όχι, όχι ποδόσφαιρο αλλά το σύστημα φοροδιαφυγής. Κάθε φόρος που εισπράττεται διαιρείται: το 40 τοις εκατό επιστρέφεται στον φορολογούμενο, το 40 τοις εκατό εισπράττεται από τον φοροεισπράκτορα και το 20 τοις εκατό βρίσκει τον δρόμο του στο ταμείο. Ο διάδοχός του, ο οποίος επίσης παραιτήθηκε, αναγνώρισε ότι σε αρκετές περιπτώσεις τον «συμβούλεψαν» ανώτερα πολιτικά στελέχη να μην κινηθεί εναντίον συγκεκριμένων φορολογικών ενόχων. Η δύναμη των πολιτικών -ειδικά μέσα στο πελατειακό σύστημα- είναι στενά συνδεδεμένη με τον πλούτο.
Τρεις βασικοί τομείς καταδεικνύουν τις ανισότητες που στραγγαλίζουν την Ελλάδα: η εκπαίδευση, ο τουρισμός και η πελατεία/δωροδοκία.
Η εκπαίδευση διχάζεται από ταξικούς και οικονομικούς διαχωρισμούς, όπως αποκάλυψε τον περασμένο μήνα έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Για το «δωρεάν» σύστημα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μια εφημερίδα, η Καθημερινή, έγραψε «Δεν είναι δωρεάν και δεν είναι εκπαίδευση». Ο ετήσιος προϋπολογισμός για την εκπαίδευση είναι ανεπαρκής για να ανταποκριθεί στα σύγχρονα πρότυπα. Εάν θέλετε τα παιδιά σας να πάνε στο πανεπιστήμιο, είναι σχεδόν υποχρεωτικό να τα στείλετε σε ένα από τα 3.000 φροντιστήρια. Οι γονείς πληρώνουν συνολικά 1,6 δισ. ευρώ ετησίως ή κατά μέσο όρο 200 ευρώ το μήνα ανά παιδί. Αυτό έχει περιγραφεί ως μια μορφή κλεπτοκρατίας.
Τουρισμός: Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 ο Τζέραλντ Ντάρελ καταδίκαζε τους Έλληνες για την απληστία τους να αναπτύξουν τον τουρισμό πολύ πέρα από τις ικανότητές τους και της χώρας. Σήμερα οι πολυεθνικές έθεσαν το ρυθμό για την επαναφορά. Οι ξένες επενδύσεις αυτού του τύπου, θεωρούνται πανάκεια ενώ στην πραγματικότητα είναι εικονικό φάρμακο placebo: δεν υπάρχει συνολικό όραμα για την ανάπτυξη της μεγαλύτερης βιομηχανίας της χώρας.
Πελατειακό κράτος: Η δωροδοκία είναι διάχυτη σε όλο το διοικητικό σύστημα, αλλά ιδιαίτερα σε εφαρμογές υγείας και σχεδιασμού. Η ΕΕ αποκάλυψε πρόσφατα ότι το 91 τοις εκατό των συμμετεχόντων σε μια υγειονομική υπηρεσία αναμένεται να δωροδοκήσουν για να έχουν πρόσβαση σε επαρκή ιατρική ή νοσηλευτική φροντίδα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 29 τοις εκατό. Το φακελάκι είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την υγεία κάποιου.
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 32η από τις 66 χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα όσον αφορά την ψηφιακή της συνδεσιμότητα — τρεις θέσεις πίσω από την Ιρλανδία, λόγω της κακής ανάπτυξης ψηφιακών υποδομών, αλλά κυρίως λόγω των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών. Η «διαρροή εγκεφάλων» νέων αποφοίτων είναι σοβαρή, εν μέρει λόγω των καλύτερων αμοιβών που διατίθενται στο εξωτερικό και εν μέρει στην έλλειψη ενθάρρυνσης για νέες ιδέες. Τόσο πολύ που το 2014 το Palais des Beaux Arts στις Βρυξέλλες φιλοξένησε μια έκθεση σύγχρονης ελληνικής τέχνης με τίτλο (παραφράζοντας το WB Yeats) No Country for Young Men.
Η ελληνική «φιλοτιμία» – η αίσθηση της αξιοπρέπειας, της αυτοεκτίμησης και, κυρίως, της τιμής που καθοδηγεί την οικογένεια σε όλες τις συναλλαγές της – είναι η πιο ισχυρή επιταγή για τον ελληνικό λαό. Κινδυνεύει σοβαρά από την ομογενοποίηση και την παγκοσμιοποίηση της ζωής τους.
Η πραγματικότητα είναι ότι η Ελλάδα, με την προσήλωσή της σε αξίες της παλιάς κοπής, δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα γίνει μια «ανεπτυγμένη» χώρα. Δεν έχει με το μέρος της την ιστορία ή τη βιομηχανική επανάσταση. Δεν έχει στενή σχέση με το ευρωπαϊκό (και παγκόσμιο) τραπεζικό σύστημα. Ωστόσο, συνεχίζει να πιστεύει ότι πρέπει να φτάσει τη διαφορά με μια διαρκώς επιταχυνόμενη ΕΕ.
Πριν από πενήντα χρόνια ο Ντέιβιντ Χόλντεν των Sunday Times περιέγραψε την Ελλάδα ως «πλούσια σε ταλέντο και φτωχή σε πόρους, ανεπτυγμένη στα γούστα της και υπανάπτυκτη στις ικανότητές της».
*Ελάχιστα έχουν αλλάξει. Αλλά οι Έλληνες —οι πραγματικοί Έλληνες— αξίζουν καλύτερα.
Πηγή: The Irish Times /
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
