Η Κατερίνα Γώγου (Αθήνα 1 Ιουνίου 1940 – 3 Οκτωβρίου 1993) ήταν Ελληνίδα ποιήτρια και ηθοποιός. Ξεκίνησε από μικρή την καριέρα στην ηθοποιία αλλά αργότερα στράφηκε στην ποίηση.
Η αναρχική ποιήτρια των Εξαρχείων: Ευαισθησία, σκληρότητα, τα είχε όλα στον υπερθετικό, τη χαρακτήριζε το απρόβλεπτο. Γινόταν τη μια χαλί να την πατήσεις και την άλλη ταύρος σε υαλοπωλείο…
Κατερίνα Γώγου: Παιδί – θαύμα
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1940 στην Αθήνα και από τα έξι χρόνια της ξεκίνησε τη θεατρική της καριέρα ως παιδί – θαύμα.
Το 1952 πρωτοεμφανίστηκε στον κινηματογράφο στην ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Ο Άλλος», δίπλα στον Γιώργο Παππά.
Σπούδασε υποκριτική στη δραματική σχολή του Τάκη Μουζενίδη και χορό στη σχολή της Κούλας Πράτσικα. Τα πρώτα της επαγγελματικά βήματα στο θέατρο τα έκανε με τον θίασο του Ντίνου Ηλιόπουλου στο έργο των Ευαγγελίδη – Μαρή «Κύριος 5%».
Φήμη, όμως, απέκτησε στα κινηματογραφικά πλατό της Φίνος Φιλμ κατά τη δεκαετία του ‘60, παίζοντας δεύτερους ρόλους σε δεκάδες ταινίες, συνήθως κωμωδίες, στις οποίες ήταν η «θεότρελη» μικρή αδελφή, το «ατίθασο νιάτο» ή η σκανδαλιάρα υπηρέτρια.
Μπορεί στον κινηματογράφο να μην είχε ρόλους πρωταγωνιστικούς, ωστόσο άφησε το αποτύπωμά της
Χαρακτηριστικοί είναι οι ρόλοι της στις ταινίες «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» (1959), «Νόμος 4.000» (1962), «Δεσποινίς Διευθυντής» (1964), «Γάμος αλά ελληνικά» (1964), «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» (1965), «Μια τρελλή τρελλή οικογένεια» (1965).
Κατερίνα Γώγου: «Βαρύ πεπόνι» – «Παραγγελιά»
Στα χρόνια της μεταπολίτευσης η Κατερίνα Γώγου κάνει στροφή στη ζωή και στην καριέρα της. Αρχίζει να γράφει ποίηση, εντάσσεται σε ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και πρωταγωνιστεί σε ταινίες του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου.
Υπήρξε παντρεμένη με τον σκηνοθέτη Παύλο Τάσιο με τον οποίο απέκτησε μια κόρη, την Μυρτώ. Η Μυρτώ ασχολήθηκε επίσης με την ποίηση και είχε το ίδιο τραγικό τέλος με τη μητέρα της, καθώς αυτοκτόνησε το 2015
Ο πρώτος της ρόλος στο νέο ελληνικό σινεμά ήταν στο «Βαρύ Πεπόνι» (1977) του Παύλου Τάσιου (1942-2011). Ακολούθησε η σπαρακτική της εμφάνιση, ως αφηγήτριας, στην «Παραγγελιά» (1980) του ιδίου, στην οποία απήγγειλε ποιήματα από τις συλλογές της «Τρία κλικ αριστερά» και «Ιδιώνυμο».
Το 1977 τιμήθηκε με βραβείο α’ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης για την ερμηνεία της στο «Βαρύ Πεπόνι» και το 1984 με βραβείο β’ γυναικείου ρόλου στην ταινία του Αντρέα Θωμόπουλου «Όστρια ή το τέλος του παιγνιδιού», όπου είχε συνυπογράψει το σενάριο.
«Τρία Κλικ Αριστερά»
Η τελευταία «καλλιτεχνική» και μακρόχρονη στάση της Κατερίνας Γώγου ήταν η ποίηση. Ασχολήθηκε με την βιωματική ποίηση, την αντισυμβατική, την αντίθετη σε μικροαστικές αντιλήψεις, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους που η «κανονικότητα» της ευρύτερης κοινωνίας τοποθετεί στο περιθώριο.
Ποιήματα όπου πρωταγωνιστούν αντάρτες, αλήτες, τζάνκι, ποινικοί, πόρνες, τραβεστί, άνεργοι, λούμπεν προλετάριοι, κυνηγημένοι μετανάστες, υποψήφιοι εργαζόμενοι που «τους κοιτάνε στα δόντια σαν άλογα»
Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Τρία κλικ αριστερά» πούλησε πάνω από 40.000 αντίτυπα, αριθμός που, όπως λένε οι εκδότες, ήταν σπάνιος για ποιητικές συλλογές και μόνο ο Ελύτης και ο Ρίτσος τον έφταναν. Το βιβλίο μάλιστα μεταφράστηκε και στα αγγλικά και κυκλοφόρησε το 1983 στην Αμερική.
Άλλες σημαντικές ποιητικές της συλλογές που εκδόθηκαν όσο βρισκόταν εν ζωή αλλά και μετά θάνατον ήταν «Το Ιδιώνυμο», «Τώρα να δούμε εσείς τι θα κάνετε», «Πάνω κάτω η Πατησίων», «Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών».
Η Κατερίνα Γώγου διατηρούσε στενή φιλία με τον Νικόλα Άσιμο, τον Παύλο Σιδηρόπουλο και τον Αντώνη Καφετζόπουλο
Ποίηση και ακτιβισμός
Η βαθιά πολιτική στάση της Κατερίνας Γώγου, η αναρχική της διάθεση, η συνείδησή της και οι κοινωνικές ανησυχίες της διαπερνούν όχι μόνο την ποιητική της παραγωγή αλλά και την ίδια της τη ζωή.
Άνήκε στον αντιεξουσιαστικό χώρο και είχε ενεργή αντισυμβατική δράση.
Το 1979 καταφθάνει στο νεοκλασικό της Βαλτετσίου στα Εξάρχεια με ένα ογκώδες μαγνητόφωνο ανά χείρας και ξεκινά ουσιαστικά την πρώτη αθηναϊκή κατάληψη, το 1981 συνδιοργανώνει στο Σπόρτινγκ μεγάλη συναυλία «κατά της κρατικής καταστολής».
Το 1983 βγάζει με τον Κάιν (Παναγιώτης Παπαδόπουλος) την ιστορική, πλέον, αφίσα «Οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωίνη», το 1986 μηνύει τον τότε αρχηγό της Αστυνομίας Νίκωνα Αρκουδέα για ξυλοδαρμό από τα ΜΑΤ σε κάποια διαδήλωση.
Την έβλεπες συχνά στα μπαράκια, τα καφέ και τα βιβλιοπωλεία πέριξ της πλατείας Εξαρχείων, σε συνελεύσεις, πορείες, καταλήψεις και λοιπές δραστηριότητες του «χώρου», συμπαραστάτη και μάρτυρα υπεράσπισης σε πολλές δίκες αντιεξουσιαστών, όπου συνήθιζε να πηγαίνει φορώντας μαύρο μπερέ με κόκκινο αστέρι.
Στάθηκε στο πλευρό πολλών αναρχικών και συμμετείχε σε επιτροπές που μάχονταν για την αποφυλάκισή τους.
Τον Μάρτιο του 1991 έστειλε ενυπόγραφη επιστολή στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», μέσω της οποίας εξέφραζε τη στήριξή της προς τον αναρχικό Κυριάκο Μαζοκόπο και τον Γιάννη Πετρόπουλο, οι οποίοι ήταν φυλακισμένοι.
Η σχέση της με την αστυνομία δεν ήταν καθόλου καλή, καθώς είχε συλληφθεί αρκετές φορές και είχε λογοδοτήσει στις αρχές για την αντισυμβατική συμπεριφορά της.
Όταν τον Ιανουάριο του 1980, η «17 Νοέμβρη» σκότωσε στο Παγκράτι δύο αστυνομικούς, η Γώγου συνελήφθη σαν ύποπτη, μετά από καταγγελία ενός μάρτυρα, ο οποίος υποστήριξε ότι είδε μια γυναίκα να απομακρύνεται τρέχοντας από το σημείο της δολοφονίας.
Αποδείξεις δεν βρέθηκαν ποτέ και η Κατερίνα αφέθηκε ελεύθερη.
Κατερίνα Γώγου: Σύζυγος και μητέρα
Η μεγάλη αγάπη της Κατερίνα Γώγου ήταν ο σύζυγός της Παύλος Τάσιος.
Μαζί απέκτησαν την κόρη τους Μυρτώ, η οποία άθελά της έγινε η αιτία για να μπλέξει και η ίδια η Γώγου με τα ναρκωτικά. Η Μυρτώ άρχισε να κάνει χρήση ουσιών σε νεαρή ηλικία και η μητέρα της προσπάθησε να τη βοηθήσει να απεξαρτηθεί. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε και τελικά παρασύρθηκε και η ίδια.
Ο Παύλος Τάσιος πέθανε πρόωρα, χτυπημένος από τον καρκίνο στις 2 Οκτωβρίου 2011.
Η Μυρτώ Τάσιου αυτοκτόνησε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2015.
Ο τραγικός μοναχικός επίλογος
Στις 3 Οκτωβρίου του 1993 η Κατερίνα Γώγου βρέθηκε νεκρή στο παλιό διαμέρισμα της μητέρας της, όπου είχε αποσυρθεί.
Η αιτία του θανάτου της ήταν ένα «κοκτέιλ» χαπιών και αλκοόλ.
Κατερίνα Γώγου: Ένα ποιητικό σύμβολο της πιο σκληρής και αθώας εποχής των Εξαρχείων ή μια γυναίκα που χάθηκε μέσα της, καταλήγοντας ηττημένη και μόνη;
Στην είδηση του θανάτου της, η κόρη της κατέρρευσε. Οι φίλοι της στεναχωρήθηκαν. Κανείς όμως δεν εξεπλάγη. Οι περισσότεροι το περίμεναν, πολλοί μάλιστα την είχαν «ξεγραμμένη» από πολύ νωρίτερα.
«Είχε κλείσει ο κύκλος της. Είχε ολοκληρωθεί, δεν είχε κάτι άλλο να δώσει. Μου το έλεγε. Γύρισε στο σπίτι που μεγάλωσε, στο Μεταξουργείο. Εμένα μου φαίνεται ότι είχαν στηθεί όλα από την ίδια», ανέφερε η κόρη της.
Το ίδιο υποστήριξε και ο φίλος της και ποιητής Γιώργος Χρονάς. «Φεύγω για αλλού», του είχε πει λίγες ημέρες πριν αυτοκτονήσει, όταν τον είχε επισκεφτεί ένα πρωί και του είχε ζητήσει να την κεράσει λίγο ουίσκι.
Στίχοι-ξυραφιές
- Οι ρίζες είναι για να βγάζουμε κλαδιά και όχι για να επιστρέφουμε σ’ αυτές. -Τρία κλικ αριστερά-
- Άρχισα να γέρνω σαν εκείνη την ιτιούλα που σου ‘χα δείξει στη στροφή του δρόμου. Και δεν είναι που θέλω να ζήσω. Είναι το γαμώτο που δεν έζησα! -Ιδιώνυμο-
- Η ζωή μας είναι άσκοπα λαχανητά σε κανονισμένες απεργίες ρουφιάνους και περιπολικά. Γι’ αυτό σου λέω. Την άλλη φορά που θα μας ρίξουνε να μην την κοπανήσουμε. Να ζυγιαστούμε. Μην ξεπουλήσουμε φτηνά το τομάρι μας ρε! -Τρία κλικ αριστερά-
- Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο στόχος, το νου σου ε; -Απόντες-
Σ’ όσους σπάσανε, σ’ όσους κρατάνε
Κουρελιασμένοι απ’ τ’ αγριεμένα κύματα
πεταμένα υπολείμματα για πάντα από δω και μπρός
στο σκοτεινό θάλαμο της γης
με ισκιωμένο το μυαλό
απ’ το ξέφρενο κυνηγητό
της ασάλευτης πορείας των άστρων
οι τελευταίοι
απόθεσαν το κουρασμένο κεφάλι τους
θυσία
στην τελετουργία των ανεμοστρόβιλων καιρών.
Κι άνθρωποι δεν υπήρχανε.
Κι ένα άσπρο χιόνι σιωπής
σκέπασε οριστικά τις βυθισμένες πόλεις.
Πώς τσούκου τσούκου
αργά, μεθοδικά μας αλλοιώνουνε
και καθορίζουνε τη στάση μας στη ζωή
από το στυλ της καρέκλας…
Επιμέλεια: Θοδωρής Κουγιουμτζής
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Κατερίνα Γώγου – Θα ‘ρθει καιρός
Ηλίας Πετρόπουλος: Ο μέγας λαογράφος του περιθωρίου
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
