Θέατρο στη Θεσσαλονίκη: Κριτική της παράστασης «Απρόσκλητος Επισκέπτης» της Αγκάθα Κρίστι που είδαμε στο Θέατρο «Αμαλία»
Κριτική της παράστασης «Απρόσκλητος Επισκέπτης»
Πρόλογος: Το παραδεχόμαστε όλοι, θεατρόφιλοι και βιβλιόφιλοι. Υπάρχουν κάποιες ακλόνητες σταθερές στη σχετική απόλαυση. Ένα καλοφτιαγμένο και αγωνιώδες αστυνομικό θρίλερ δεν υποτιμάται επ’ ουδενί. Ναι, μπορεί στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων να μην ανοίγει νέους δρόμους στο θέατρο ή στο σινεμά και να μην φωλιάζει μόνιμα στην καρδιά ή το μυαλό των θεατών, αλλά μπορεί, συχνότατα, να αποτελέσει μια συναρπαστική θεατρική ή κινηματογραφική εμπειρία. Βέβαια, για να λειτουργήσει μ’ αυτόν τον τρόπο, η πρώτη και βασικότερη προϋπόθεση είναι το υλικό. Κι είναι ελάχιστοι οι άνθρωποι που έχουν τροφοδοτήσει το λαϊκό θέαμα με τόσο πρωτογενές υλικό, όσο η Αγκάθα Κρίστι.
Στα σχεδόν εκατό χρόνια παρουσίας της Αγκάθα Κρίστι στη σκηνή ή στην μεγάλη οθόνη, η δημοτικότητά της στο βρετανικό ή αμερικάνικο αλλά και στο παγκόσμιο κοινό, βάδισε χέρι-χέρι με την μοναδική θέση που κατέχει στην ιστορία της λαϊκής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, όντας η περισσότερο μεταφρασμένη και best-selling συγγραφέας του πλανήτη.
Συγγραφέας
Η Άγκαθα Κρίστι γεννήθηκε στην Αγγλία, στο Τορκί, το 1890. Είναι γνωστή κυρίως για τα αστυνομικά έργα της –εξήντα έξι μυθιστορήματα και δεκατέσσερις συλλογές διηγημάτων– πολλά από τα οποία έχουν κεντρικό χαρακτήρα τον θρυλικό ντετέκτιβ Πουαρό ή την απαράμιλλη Μις Μαρπλ.
Έγραψε επίσης δύο αυτοβιογραφικά έργα, αισθηματικά μυθιστορήματα αλλά και θεατρικά, μεταξύ των οποίων το μακροβιότερο έργο στην ιστορία του σύγχρονου θεάτρου, την «Ποντικοπαγίδα» και, βεβαίως, τον «Απρόσκλητο επισκέπτη».
Τα περισσότερα από τα βιβλία της έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο, μερικά δε πολλές φορές, όπως το «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» και το «Έγκλημα στον Νείλο». Επίσης, πολλά έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο και έχουν εμπνεύσει βιντεοπαιχνίδια και κόμικς.
Η Αγκάθα Κρίστι, που έχει τιμηθεί από τη Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου με τον τίτλο της «Dame» για τη συνεισφορά της στη λογοτεχνία, ανήκει στους δημιουργούς που διαμόρφωσαν καταλυτικά την εξέλιξη του αστυνομικού μυθιστορήματος. Παράλληλα, είναι η δημοφιλέστερη συγγραφέας όλων των εποχών, καθώς οι πωλήσεις των έργων της έχουν ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο αντίτυπα στην αγγλική γλώσσα και άλλο ένα δισεκατομμύριο σε μεταφράσεις. Πέθανε το 1976 σε ηλικία 85 ετών.
Υπόθεση
Ο Μάικλ Σταρκβέντερ χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου του μες στην πυκνή ομίχλη της Νότιας Ουαλίας και πέφτει σ’ ένα χαντάκι. Αναζητά βοήθεια σ’ ένα γειτονικό σπίτι. Μπαίνει στο εσωτερικό του από την ξεκλείδωτη μπαλκονόπορτα, όπου τον περιμένει η πρώτη έκπληξη: ένας άντρας νεκρός πάνω σ’ ένα αναπηρικό καροτσάκι. Μόλις ανάβει το φως αντικρίζει μια όμορφη κοπέλα μ’ ένα περίστροφο στο χέρι. Πρόκειται για την Λόρα Γουόρικ, γυναίκα του νεκρού. Η πρώτη λογική εντύπωση τη δείχνει ως δράστιδα, εφόσον, μάλιστα, η ίδια ομολογεί τον φόνο. Ο Μάικλ δεν πείθεται και, γοητευμένος από την ομορφιά της, αποφασίζει να τη βοηθήσει κατασκευάζοντας της ένα γερό άλλοθι.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στη συνέχεια, οι αστυνομικές ενδείξεις δείχνουν έναν άνδρα που πέθανε δύο χρόνια νωρίτερα, αλλά καθώς αρχίζουν να αναδύονται σταδιακά τα φαντάσματα ενός σκοτεινού παρελθόντος , ένας μπερδεμένος ιστός ψεμάτων αποκαλύπτει οικογενειακά μυστικά και ανατριχιαστικά κίνητρα, όπου ο πραγματικός δολοφόνος αποδεικνύεται ότι είναι το μεγαλύτερο μυστήριο από όλα.
Δεδομένου ότι υπάρχουν και άλλα άτομα στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένης της οικονόμου – επιστάτριας του θύματος, του πολύ παράξενου αδερφού του, της μητέρας του, του οικογενειακού μπάτλερ και ενός ταγματάρχη που έχει γίνει πολύ «στενός» φίλος της Λόρα, σύντομα καθίσταται φανερό ότι κάποιος από αυτούς έχει κάνει τον φόνο.Αλλά ποιος; Και γιατί;
Ο «Απρόσκλητος επισκέπτης» γράφτηκε το 1957 για το θέατρο και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την επόμενη χρονιά. Ένα καθαρόαιμο αστυνομικό έργο με δυνατούς χαρακτήρες και ανατροπές, μέχρι το τελευταίο λεπτό.
Η παράσταση
Εάν αναζητάτε το αργό και σταθερό χτίσιμο μιας πλοκής της Αγκάθα Κρίστι, με νέους υπόπτους και κίνητρα να παρουσιάζονται με τη σειρά τους, να απορρίπτονται, να επανεκτιμώνται και γενικά να αναμασιούνται για όσο χρόνο αντέχετε αναμόχλευση, αγωνία, υποθέσεις, ακυρώσεις συμπερασμάτων, επαναπροσδιορισμούς απόψεων, τότε θα πάρετε αυτό για το οποίο ήρθατε. Εάν απολαμβάνετε το είδος του παιχνιδιού όπου κάποια πρόσωπα,σε κάθε σκηνή, στέκονται τριγύρω και λένε ο ένας στον άλλον διάφορες εικασίες, τότε δε θα απογοητευτείτε. Και, για να είμαστε δίκαιοι, η πλειοψηφία του κοινού φάνηκε νωρίς να μπαίνει στο πνεύμα του κειμένου και, σαφώς, έφυγε ικανοποιημένη.
Διόλου δεν ενοχλήθηκα επειδή το πορτοπαράθυρο από όπου μπήκε ο Μάϊκλ στο σπίτι ήταν ένα πρόχειρο σκαρίφημα, αλλά σίγουρα ήταν μέσα στο μυστηριώδες πνεύμα του έργου, ως σύμβολο. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα δωμάτιο (ο κήπος έξω προσεκτικά κρυμμένος) διακοσμημένο με τρόπο που θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε, από Art Deco έως το ελάχιστο απαραίτητο.
Πρώτη παραγωγή το 1959, το «The Unnexpected Guest» ξεκίνησε τη ζωή του ως θεατρικό και όχι ως μυθιστόρημα, οπότε, η άμεση αντίληψή μου ότι η έλλειψη δραματουργίας είναι το αποτέλεσμα μιας φανταστικής προσαρμογής από σελίδα βιβλίου σε θεατρική σκηνή, κέρδισε έδαφος. Ίσως, απλά, η Αγκάθα Κρίστι δεν ήταν, πρωτίστως, δραματουργός.
Η πλοκή θα έπρεπε να τσαλακώνει ή να ξεφλουδίζει το λεπτό επίστρωμα της σύμβασης, για να αποκαλύψει το εσωτερικό σκοτάδι (φανταστείτε πόσο θα είχε δοξαστεί ο Πίντερ, επειδή τα έργα του χαρακτηρίζονται για τη χρήση των αποσιωπήσεων, την αδράνεια και την ανησυχητική ατμόσφαιρα), από τη μυστηριώδη, την αινιγματική αρχή της ιστορίας. Αντίθετα, παρέμεινε αυστηρά δισδιάστατη. Ανάμεσα στο ψέμα, στην καυχησιολογία, στη μιζέρια των συγκρουσιακών σχέσεων, οι ανατροπές τροφοδοτούν με σασπένς το έργο και του προσδίδουν τον χαρακτηρισμό «νουάρ».
Η σκηνοθεσία του Γιώργου Φρατζεσκάκη – ο οποίος έχει και τη μουσική επιμέλεια της παράστασης – κλασική, πιθανώς παλιακή, αλλά με πολλή προσοχή στη λεπτομέρεια. Τα μικρά βλέμματα, οι υπαινικτικές πινελιές, ακόμη και η περίεργη ταραχή της Λόρα, κάνουν τους χαρακτήρες πιο πιστικούς.
Η σκηνογραφία του Βαλεντίνου Βαλάση είναι ακριβώς η κατάλληλη για περιοδεία, χωρίς να εγκλωβίζει τον θεατή, παρόλο που ολόκληρο το έργο διαδραματίζεται σε ένα δωμάτιο.
Οι ηθοποιοί
Το καστ των ηθοποιών που υποδύονται τους ρόλους, δεσμεύεται πλήρως στους προφανείς αναχρονισμούς των χαρακτήρων, επιτυγχάνοντας επιδείξεις ισορροπίας μεταξύ του φαινομενικά συνειδητοποιημένου χιούμορ και του μελοδράματος, στοιχεία που συνυπάρχουν στην υπόθεση. Υπάρχει, βέβαια, μια ανομοιογένεια στη διανομή, αλλά το θεωρώ σύνηθες φαινόμενο σε μια εποχή όπου λειτουργούν ταυτόχρονα εκατοντάδες θεατρικά σχήματα σε όλη την επικράτεια, οπότε μια κλίμακα δυνατοτήτων στο ανθρώπινο δυναμικό είναι αναμενόμενη. Ωστόσο, θα ξεχωρίσω τον Οδυσσέα Σταμούλη στον ρόλο του Μάικλ. Διαθέτει εξαιρετική άρθρωση, εντυπωσιακή σκηνική παρουσία, σαγηνευτικό μέταλλο φωνής, πλήρη έλεγχο εκφραστικών μέσων. Πολύ καλή δίπλα του η αέρινη Σοφία Μανωλάκου ως Λόρα. Επαρκείς στους υπόλοιπους ρόλους και οι: Γιώργος Φρατζεσκάκης, Σαράντος Γεωγλερής, Ελένη Βουτυρά, Κώστας Ζέκος, Στάθης Λαγκάδας.
Αννέτα Παπαθανασίου
Θέλω να αναφερθώ ιδιαίτερα στην αγαπημένη μου ηθοποιό και σκηνοθέτη Αννέτα Παπαθανασίου. Όταν την γνώρισα, ως καλλιτέχνιδα, μέσα από αξέχαστες μεταγλωττίσεις, από παιδικά προγράμματα, από σειρές της ΕΡΤ, δε φανταζόμουν ότι σε κάποια χρονική περίοδο θα με δίδασκε θέατρο. Πράγματι, παρακολούθησα ένα σημαντικό σεμινάριο τριών μηνών στην πόλη μου, από μια τριμελή ομάδα εκπαιδευτών με επικεφαλής την Αννέτα και διδάχτηκα θεωρία θέατρου και πρακτική στην υποκριτική, στη σκηνοθεσία, στη σκηνογραφία, στην ανάλυση κειμένων και μπολιάστηκα με το θεατρικό μικρόβιο , το οποίο φέρω ως σήμερα , σαν ένα βασικό συστατικό της προσωπικότητάς μου.
Εδώ ερμηνεύει τον ρόλο της οικονόμου και πείθει ως λόγος και ως σκηνική παρουσία. Εξάλλου, διαθέτει ταλέντο, εμπειρία, γνώσεις και εξαιρετικό αισθητήριο επιλογής. Τα ακριβά παράσημά της, οι δυο ταινίες που γύρισε στο Αφγανιστάν.
Η πρώτη, με τίτλο «Καντίρ, ένας Αφγανός Οδυσσέας», είχε ως ήρωα έναν άνθρωπο που επιστρέψει στη χώρα του για να βρει την οικογένειά του και η δεύτερη, το «Παίζοντας με τη φωτιά», κατέγραφε τις ιστορίες γυναικών καλλιτεχνών, που έχουν την τόλμη να ασχοληθούν με το θέατρο, παρόλο που αντιμετωπίζουν σκληρή κριτική, κοινωνική αποδοκιμασία και απειλές για τη ζωή τους.
Χάρηκε την παράσταση, όπως χαιρόταν παλιά το «Θέατρο της Δευτέρας»
Υποστηρικτικά της ερμηνείας των ηθοποιών στην παράσταση υπήρξαν τα δουλεμένα στην λεπτομέρεια κοστούμια του Αλέξανδρου Κομπόγιωργα . Οι φωτισμοί του Παναγιώτη Μανούση στο πνεύμα της σκοτεινής υπόθεσης του έργου.
Στην έξοδο των θεατών άκουσα τους ψιθύρους μιας κυρίας που σχολίαζε στη συντροφιά της πως χάρηκε την παράσταση, όπως χαιρόταν παλιά το «Θέατρο της Δευτέρας». Πράγματι, όλο το στήσιμο ήταν παλιομοδίτικο, αλλά ένα έργο της Αγκάθα Κρίστι επιδέχεται πολλές αναγνώσεις, με προεξάρχουσα την κλασική, μετρημένη και αποτελεσματική στην ψυχαγωγία του κοινού.
Η παράσταση, μετά την ολοκλήρωση της περιοδείας της, κατεβαίνει και πάλι στην Αθήνα.
Κριτική: «Απρόσκλητος Επισκέπτης» | Παύλος Λεμοντζής | cityportal.gr
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
