Lincoln - Λινκολν (κριτική κινηματογράφου)

Σε μια εποχή που απουσιάζουν οι ηγέτες ο Στίβεν Σπίλμπεργκ επιλέγει με την ταινία του «Λίνκολν» να παρουσιάσει έναν μεγάλο ηγέτη, τον 16ο Πρόεδρο της Αμερικής, στους τέσσερις τελευταίους μήνες της ζωής του. Δεν είναι ακριβώς μια ακόμα αυτοβιογραφική ταινία της ζωής του Λίνκολν αλλά η ταινία επικεντρώνεται στη διαδικασία που προηγήθηκε της ψήφισης της περιβόητης 13ης Τροποποίησης, σύμφωνα με την οποία καταργήθηκε η δουλεία.

Η ταινία στηρίχτηκε στο βιβλίο «Team of Rivals: The Political Genus of Abraham Lincoln» της βραβευμένης με Πούλιτζερ ιστορικού Doris Kearns Goodwin και στο σενάριο του Tony Kushner. Σφραγίζεται από την ερμηνεία του Ντάνιελ Ντέι Λούις, αν και ο σκηνοθέτης είχε στο μυαλό του τον Λίαμ Νίσον, ο οποίος αρνήθηκε.

Ο Λιούις είναι αριστουργηματικός στον ρόλο και δεν είναι τυχαία εξάλλου υποψήφιος για Όσκαρ. Λιτός, απέριττος, δείχνει να έχει κατανοήσει το πολυσχιδές πρόσωπο που υποδύεται. Η ταινία αναδεικνύεται και αξίζει να τη δεις για τη μεγάλη ερμηνεία του Λιούις, που πλάθει με τις σκηνοθετικές οδηγίες έναν Λίνκολν ανθρώπινο και προσιτό, ευφυή, πανούργο αλλά και ευάλωτο.

Η ταινία έχει αποσπάσει 12 υποψηφιότητες συνολικά και εκτός του Λιούις είναι υποψήφια για καλύτερη ταινία, για σκηνοθεσία, για β΄ ανδρικό ρόλο, για β΄ γυναικείο ρόλο, για διεύθυνση φωτογραφίας, ενδυματολογία, διασκευασμένο σενάριο, πρωτότυπη μουσική, καλλιτεχνική διεύθυνση, μοντάζ και καλύτερο ήχο. Η ταινία έχει κερδίσει ήδη μια Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας και την εμπιστοσύνη των Ενώσεων Κριτικών.

Εκτός από την ερμηνεία του Λούις, εξαιρετική είναι και η ερμηνεία του υποψήφιου για τον β΄ ανδρικό ρόλο, του Τόμι Λι Τζόουνς στον ρόλο του Θαδαίου. Εξαιρετικές οι σκηνές της αντιπαπαράθεσής τους. Η Σάλι Φιλντ, στον ρόλο της γυναίκας του Λίνκολν, δεν κατορθώνει να πείσει και μάλλον ως χαρακτήρας μένει ανολοκλήρωτος. Είναι τόσο όσο να φωτίσει τον ρόλο του Λίνκολν και ως συζύγου και πατέρα καθώς στην ταινία του ο Σπίλμπεργκ θέλει να παρουσιάσει έναν Λίνκολν, όχι μόνο ως ένα μυθικό πρόσωπο αλλά ως άτομο με μια συνήθη καθημερινότητα και μάλιστα όχι τόσο ευχάριστη.

Η σκηνοθεσία βέβαια δεν νομίζω ότι έχει να δείξει κάτι ενδιαφέρον και σημαντικό. Θα έλεγα ότι είναι μάλλον άστοχη καθώς η ταινία καταντά κουραστική, είναι αργή, με ατέλειωτους διαλόγους, δολοπλοκίες και ίντριγκες ανάμεσα σε πρόσωπα που μάλιστα δεν γνωρίζουμε και δεν ξέρω βέβαια αν τα γνωρίζουν και οι ίδιοι οι Αμερικάνοι. Καθώς μάλιστα η ταινία είναι και ιδιαίτερα μεγάλη (150 λεπτά) κάποια στιγμή κουράζεσαι να παρακολουθείς και να προσπαθείς να κατανοήσεις και να θυμηθείς. Θα μπορούσε ίσως σε μια πιο σύντομη εκδοχή να προκαλέσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Μόνο στο τέλος στην κρίσιμη ψηφοφορία η ταινία κορυφώνεται κρατώντας το ενδιαφέρον αμείωτο. Βέβαια είναι δύσκολο ένα βιβλίο 900 περίπου σελίδων (τόσο είναι το βιβλίο της Doris Kearns Goodwin) να μεταφερθεί σε μια ταινία και εδώ βέβαια η διασκευή του σεναρίου είναι πράγματι αξιοθαύμαστη.

Η ταινία, πέρα από το αδιαμφισβήτητο σημαντικό θέμα που διαπραγματεύεται και που πράγματι σήμανε μια σημαντική τομή όχι μόνο στην αμερικάνικη ιστορία αλλά και στην παγκόσμια, θίγει και άλλα πολύ ενδιαφέροντα θέματα: πίσω από την ιστορία συνήθως υπάρχει μια άλλη αδυσώπητη και σκληρή αλήθεια, αυτή της πολιτικής και πώς αυτή λειτουργεί διαχρονικά: διαφθορά, δολοπλοκίες, αθέμιτα μέσα, όλα χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί το ζητούμενο, δηλαδή η ψήφιση της τροπολογίας. Μένει το ερώτημα να μας τριβελίζει στο τέλος. Είναι άραγε θεμιτό και όχι μόνο θεμιτό αλλά να επικροτείται μάλιστα η υιοθέτηση τέτοιων λύσεων έστω και για καλό σκοπό; Συχνά στην ιστορία μας στο όνομα του καλού διαπράχθηκαν τα μεγαλύτερα εγκλήματα.

Ο διάλογος απόλυτα κυνικός σε αυτό το σημείο αμέσως μετά την ψήφιση της τροπολογίας ανάμεσα στους δύο πολιτικούς αντιπάλους: «Ελάτε, Κύριε, με τη δημοκρατία τα πετύχατε όλα αυτά; Η Ένωσή σας είναι συνδεδεμένη με κανόνια και θανάτους».

Ναι η ταινία παίρνει ξεκάθαρη θέση. Εξάλλου είναι και η τελική της φράση «Για την ειρήνη για όλους και για όλα τα έθνη»

Lincoln – Λινκολν
Σκηνοθέτης: Στίβεν Σπίλμπεργκ
Παίζουν: Ντάνιελ Ντέι-Λιούις, Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ, Τόμι Λι Τζόουνς, Τζέιμς Σπέιντερ, Ντέιβιντ Στράθερν, Σάλι Φιλντ, Τζάρεντ Χάρις, Λι Πέις, Τζάκι Ερλ Χάλει