...λογική καί δυσπιστία...

«Μάς ζηλεύουν», πρότεινε η μορφωμένη, ευκατάστατη καί από καλή γενηά τών χρόνων τής ελληνικής επανάστασης, παληά φίλη μου. «Έχουμε κάτι πού δέν έχουν, τόν ήλιο»

Τό τελευταίο Σαββατοκύριακο παρευρέθηκα σέ κάποιο γάμο, στήν Άνδρο. Γάμος τυπικός ανεβασμένος νεοελληνικός: εκείνος φέρελπις, γοητευτικός, κοινωνικά προσαρμοσμένος, μέ τούς κατάλληλους
γονείς, μέ άψογα αντανακλαστικά καί συμπεριφορά, εκείνη πολύφερνη, τρισχαριτωμένα πεταχτούλα, όμορφη, μέ τούς κατάλληλους γονείς, χρυσός συνδυασμός κόμ ίλ φώ αυθορμητισμού καί ταλέντου στίς πάμπλικ ρηλέισονς.

Τό σκηνικό, κατάλληλο γιά διαφυγή στό όνειρο: εκκλησάκι σέ ακρωτήρι, φυσικά Άγιος Νικόλαος, φυσικά κυκλαδίτικα άσπρο, αρώματα σκίνου, κάππαρης καί θυμαριού, σούρουπο ανεπίληπτο, φώτα χωριού στό μυχό τού όρμου. Λιθόστρωτο από μαρμαρόπετρα, μέ νερά αχνά λευκογάλαζα, μπέζ, γκρίζα καί κίτρινα (πολλές πέτρες ήσαν απολιθωματικές, μέ τά αποτυπώματα από φύλλα φτέρης εξαχνωμένης
εδώ καί εκατομμύρια χρόνια εγκλεισμού, πίνακες σωστοί, αφορμή γιά ονειρικούς συνειρμούς), κάποιες συγχορδίες από τζιτζίκια καί τριζόνια, καί, βέβαια, η αμφιλεγόμενη ομορφιά ενός σμαριού «ωραίων ανθρώπων» – στολισμένων γιά τήν περίσταση μέ εμφανές τό ταξικό τους στίγμα γιά τόν οξυδερκή: επιτηδευμένα ανεπιτήδευτοι οι νέοι, μικροαστοί μέ ακριβά ρούχα καί υπόπτου προελεύσεως αξεσουάρ,
επαρχιώτες μέ κάπως παρδαλή χλίδα ή αμήχανα σφιγμένοι από τή γραβάτα στόνδυνατό λαιμό, πλούσιοι μεσοαστοί, αγχωμένοι γιά τό πώς θά συνδυάσουν τήν επίδειξη τής ευμάρειάς τους μέ τή διακριτικότητα αυτού πού θεωρούσαν ότι μάλλον θά αρμόζη στό κύρος τους.

Η συζήτηση βέβαια στό προαύλιο (στό εκκλησάκι μετά βίας χώραγαν οι επίνυμφοι καί οι συγγενείς πρώτου βαθμού), γιά τήν τωρινή μας κατάσταση.

«Μάς ζηλεύουν», πρότεινε η μορφωμένη, ευκατάστατη καί από καλή γενηά τών χρόνων τής ελληνικής επανάστασης, παληά φίλη μου. «Έχουμε κάτι πού δέν έχουν, τόν ήλιο». Νά μιά ρομαντική εκδοχή, πράγματι! Ο δικός μας ήλιος είναι ορθόδοξος, καθαρός, λαμπερός καί εξπρεσσιονιστικός, μέ δυνατό, αναμφισβήτητο φώς καί έντονες, σχεδόν χωρίς αποχρώσεις σκιές, ήλιος πού κάνει κάθε εικόνα πίνακα
μέ σαφή περιγράμματα καί χρώματα. Ο δικός «τους» ήλιος είναι είτε υποκριτικά καθολικός, ιμπρεσσιονιστικός, προϊόν διαχύσεως μέσα από σύννεφα, υδρατμούς, θολούρα, είτε ήλιος προτεστάντης, διαμαρτυρόμενος αδύναμα, φτιαγμένος σχεδόν γιά νά κρύβεται στό σκοτάδι μέ τήν πρώτη ευκαιρία, πάντα ηττημένος.

«Η προίκα μας είναι οι αδυναμίες μας», συνέχισε ποιητικά σχεδόν η καλή κυρία. Καμμιά βέβαια αντίρρηση γιά τή σιβυλλική ποιητικότητα τής δηλώσεως – πλήν όμως, οι αδυναμίες είναι αγαθό καταναλωτικό, καί όχι παραγωγικό, καί τό ξεχνάει φαίνεται. Κι άλλωστε, σέ ποιές αδυναμίες αναφερόμαστε; Σέ εκείνες πού δημιούργησαν τό «ελληνικό στερεότυπο», αυτό πού οι ηλίθιοι Τεύτονες καί κάποιοι Αγγλοσάξωνες νομίζουν ότι ακόμα υφίσταται (καί μάλιστα είναι υπεύθυνο γιά τά
χάλια μας!), εν ώ έχει από πολλού ήδη εκπνεύσει; Ή μήπως αυτές οι αδυναμίες πού ζούμε σήμερα καί κάνουμε ότι δέν τίς βλέπουμε;

Μελαγχολικά κοίταξα γύρω μου. Ο γάμος καί οι χαιρετούρες τελείωναν ήδη. Τό εκκλησάκι τού Άϊ – Νικόλα πανέμορφο, η
θάλασσα ειρηνική, τά αστέρια, σέ νυχτερινή πιά παράταξη, αμόλυντα από τήν φωτορρύπανση. Στό διπλανό οικόπεδο, χαρτιά, αγριόχορτα, σακούλες καί μπουκάλια. Στό δρόμο, σέ διατεταγμένη υπηρεσία τά επιδεικτικά τετράτροχα πού ήδη διαγκωνίζονταν γιά νά ξεπαρκάρουν στό στενό δρόμο, ποτίζοντας μέ θειούχα, νιτρικά καί ανθρακικά σταγονίδια τό σκίνο καί τήν κάππαρη. Ο χαρούμενος θίασος τού σαββατόβραδου ήδη απομακρυνόταν γιά τό ακριβό ξενοδοχείο, όπου θά δινόταν η γαμήλια δεξίωση – τά τριζόνια καί τά τζιτζίκια μπορούσαν πλέον να συντονισθούν χωρίς παράσιτα.

«Καλή μου φίλη» σκέφθηκα, «τί όμορφα καί απλά πού γίνονται όλα, όταν τά μάτια βλέπουν ό,τι τούς επιτρέπει ένα μυαλό χωρίς λογική! Όμορφα, διότι χάνεται η αμφισβήτηση, καί διότι χάνει τό νόημά του ο κόπος τής δημιουργικής δυσπιστίας, όμορφα διότι η επανάπαυση οδηγεί
πλέον ανενδοίαστα στή λογική τύφλωση – καί στό φαύλο κύκλο, τού οποίου εμμένουμε νά μή θέλουμε νά καθορίσουμε τό κέντρο καί τήν ακτίνα».