Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παρέμβαση το νέο βιβλίο της Μαρίας-Δέσποινας Ράμμου με τίτλο «Αντίστιξη». Πρόκειται για μια νουβέλα με προδιαγραφές θεατρικού έργου που θέτει στο μικροσκόπιο ζητήματα ψυχογραφικά, με αφόρμηση ένα επίκαιρο κοινωνικό φαινόμενο, μια γυναικοκτονία. Έχοντας κάτι από αρχαία τραγωδία στο ξετύλιγμα των σκηνών, παρατηρούμε τα ετερόκλητα στοιχεία των πρωταγωνιστών του ερωτικού τριγώνου να αναδεικνύονται, μπλέκοντας παράλληλα μνήμες, ευσεβείς πόθους, διλήμματα, ώστε όλα αυτά να καταλήξουν σε μία ενδιαφέρουσα αρμονική συνύπαρξη, μια «αντίστιξη».
– «Αντίστιξη», ο τίτλος του τελευταίου σας βιβλίου, που φαίνεται να έχει αφόρμηση από ένα επίκαιρο κοινωνικό φαινόμενο, μια γυναικοκτονία∙ σας επηρεάζει η επικαιρότητα στο να συνθέσετε μια ιστορία; Τι το διαφορετικό έχει το βιβλίο αυτό από προηγούμενα λογοτεχνικά σας έργα;
Αν και έγραφα από νεαρά ηλικία, προτού φοιτήσω στην Κλασική Φιλολογία, σε αυτήν τη φάση της ζωής μου ασχολούμαι επισταμένως με τη συγγραφή και πειραματίζομαι σε όλες τις φόρμες. Η «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» αποτελεί το τέταρτο βιβλίο μου. Μου αρέσει να βγαίνω από τα στεγανά και να παρουσιάζω έργα, που να διεγείρουν το αισθητήριο του αναγνώστη, να τον πιάνουν εξ απήνης και να τον ταξιδεύουν σε ανεξερεύνητα, «προκλητικά» πεδία. Με επηρεάζουν κυρίως οι ιστορίες που έχω ακούσει μεγαλώνοντας ή και στο παρόν, παράλληλα ορισμένα προσωπικά βιώματα, κυρίως όμως οι διαχρονικοί προβληματισμοί.
Επιλέγω θεμελιώδεις ανησυχίες που βασανίζουν στην καθημερινότητα τους ανθρώπους και τις μεταπλάθω σε στοχαστικές αλληγορίες, με απώτερο στόχο να αποτολμήσω απαντήσεις σε αυτές. Η επικαιρότητα έχει τη δύναμη και σίγουρα ασκεί υποσυνείδητα επίδραση.
Όμως, αν και φαινομενικά στον πυρήνα του έργου μου «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» βρίσκεται η δολοφονία της Γλυκερίας από τον σύζυγό της, οι άξονες που κινούν την πλοκή είναι δύο, από τη μία ευρύτερα το στοιχείο του θανάτου, συγκεκριμένα η ιδέα πως οι νεκροί θα επιθυμούσαν διακαώς να ζήσουν παραπάνω, για να ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής και των υποχρεώσεών τους: έτσι προσφέρω στους πρωταγωνιστές μου, συγγραφείς, Αλβέρτο και Γλυκερία την ευκαιρία να το επιτύχουν στο τελευταίο τους «ταξίδι»· ως νεκροί θα ολοκληρώσουν το κύκνειο άσμα της ΑΝΤΙΣΤΙΞΗΣ.
Ο δεύτερος άξονας είναι ψυχογραφικός, τα υπαρξιακά ερωτήματα που βαραίνουν τους ανθρώπους και στα οποία πολλές φορές δεν βρίσκουμε απαντήσεις. Στην «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» επιχειρώ να δώσω μια απάντηση σε τέτοιο είδους αναζητήσεις, όπως είναι το αν η ευτυχία μας καθορίζεται από την καταγωγή και τον τρόπο ανατροφής μας. Στην αρχαία τραγωδία οι στοχαστικές ρήσεις απαντούν ειδικότερα σε σκηνές λήψης κάποιας απόφασης με επιλογή ανάμεσα σε περισσότερες εκδοχές ή στις ρήσεις του «αγώνα λόγων». Στην «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» οι προβληματισμοί των ηρώων μου διαχέονται από την αρχή έως το τέλος του βιβλίου.
Πρόκειται για ένα πολύ διαφορετικό από τα προηγούμενα βιβλία μου, καθώς είναι ένα ξεκάθαρα θεατρικό διήγημα. Επένδυσα μια φανταστική ιστορία εγκλήματος πάθους με δραματικά στοιχεία, που παραπέμπουν ποικιλοτρόπως στην αρχαία τραγωδία. Ωστόσο, ένα βασικό σημείο σύγκλισης της «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗΣ» με τα έργα μου ‘Η χίμαιρα δεν είναι μακριά’, ‘Η προσωπογραφία του Κρεγκ’ και ‘Το άλογο του Ρούζβελτ’ είναι ο συγκερασμός λυρικής ποίησης και πεζού λόγου. Ο τίτλος του έργου είναι σίγουρα ιδιόρρυθμος και ηχεί λίγο εξειδικευμένος. Αντίστιξη σημαίνει ταυτόχρονο άκουσμα πολλών διαφορετικών μελωδιών.
Στο βιβλίο μου οι πρωταγωνιστές Γλυκερία, Αλβέρτος και Ευθύμης επιχειρούν, ως ετερόκλητες φωνές, να «παίξουν», με το όργανο της ομιλίας τους, την πιο σημαντική μελωδία, στο «πεντάγραμμο» της ίδιας της πορείας τους στη ζωή: αυτήν, που με σημείο έναρξης την προϊστορία τους θα τους οδηγήσει με ασφαλή συμπεράσματα στην αποτίναξη των διλημμάτων και των βαριδίων της ύπαρξής τους.
Έμπνευση μου στο να καταπιαστώ με το μουσικό κομμάτι στάθηκε το έργο «Ευριπίδης 35 μελέτες» (University Studio Press, 2021), στο οποίο συμμετείχα ως μεταφράστρια πριν από τρία χρόνια. Συγκεκριμένα κέντρισε την προσοχή μου το κεφάλαιο που αφορούσε τη μουσική ακουστική και η μνεία στον επιδέξιο στο παίξιμο του διαύλου μουσικό, του πνευστού οργάνου που έφερε τη μορφή διπλής φλογέρας, δύο σωλήνων κατασκευασμένων από κάλαμο: οι αυλητές έπαιζαν συγχρόνως και τους δύο αυλούς. Παρόλο που και οι δύο σωλήνες μπορούσαν να επιτελέσουν τη λειτουργία του πνευστού χωρίς οπές, που παράγει μονότονο ήχο, οι αγγειογραφίες απεικονίζουν συχνά τα δάχτυλα και των δύο χεριών να κλείνουν τις οπές από δύο ισομεγέθεις αυλούς· συνάγεται επομένως ότι οι αυληταί χειρίζονταν δύο μουσικά μέτρα ταυτόχρονα. Τότε μου γεννήθηκε η ιδέα να προσπαθήσω να εναρμονίσω ως συγγραφέας, σε αντιπαραβολή με έναν μουσικό, δύο ιστορίες, δύο ανθρώπους, με σκοπό να ανακύψουν τρόποι συμβιβασμού των ανθρώπων μεταξύ τους στην καθημερινότητα, αλλά και μεθόδων με τις οποίες «συμβιβάζει» ο καθένας ξεχωριστά την προϊστορία του με την ιστορία που διαγράφει αυτόνομα στο παρόν. Διαβάζοντας σκηνές από ποικίλες αρχαίες τραγωδίες, όπως απαιτούσε η εργασία μου για το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο (επιμελητές της έκδοσης ήταν οι κ. Α. Ρεγκάκος, Ε. Σιστάκου, καθηγητές της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.) και τη θεωρία για το αρχαίο δράμα, η συναισθηματική μου φόρτιση ήταν τόσο έντονη που αποφάσισα να πραγματοποιήσω το όνειρο που είχα να συνθέσω μια δική μου τραγωδία, προσαρμοσμένη στα σύγχρονα ήθη.
– Έχετε κλασική παιδεία, ακολουθώντας ακαδημαϊκή πορεία στον τομέα της Κλασικής Φιλολογίας∙ το κεντρικό πρόσωπο της «Αντίστιξης», η Γλυκερία, διαθέτει γνωρίσματα ηρωίδας αρχαίας τραγωδίας;
Η ενασχόλησή μου με ένα πλήθος αρχαίων Ελληνικών και Λατινικών λογοτεχνικών ειδών (φιλοσοφία, σάτιρα, ίαμβος, έπος, λυρική ποίηση, ελεγεία κά) και κειμένων τα τελευταία χρόνια ως διδακτορική και μεταδιδακτορική φοιτήτρια Κλασικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και η συμμετοχή μου σε ερευνητικά προγράμματα, εμπότισε τη σκέψη και τη γραφή μου με κλασικά γνωρίσματα. Οι πρωταγωνιστές του έργου μου «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» μιμούνται αυτούς της αρχαίας τραγωδίας, τόσο στο ύφος, όσο και στο ἦθος: τους κατατρύχουν οι αμφιβολίες και οι τύψεις για τις πράξεις τους και επιζητούν την κάθαρση. Είναι επίσης «παγιδευμένοι», πέρα από το γλωσσικό και νοηματικό, και μέσα στο δομικό καλούπι, στα δομικά δηλαδή συστατικά του γένους της τραγωδίας.
Στα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας εντάσσονται το ήθος, η διάνοια και η μελοποιία, τα οποία προσδιορίζει ο Αριστοτέλης. Το ἦθος είναι ο χαρακτήρας των δραματικών προσώπων, που προσδιορίζει τις πράξεις τους. Η διάνοια αφορά την ποιότητα και το περιεχόμενο του λόγου, σε αντίθεση με τις παρουσιαζόμενες πράξεις και αφορά τις σκέψεις και τα επιχειρήματα των ομιλητών. Χάρη στα λόγια των υποκριτών, όχι μόνο αποκαλύπτεται το ήθος του ήρωα, αλλά και εγείρονται συναισθήματα. Προσπάθησα να χτίσω και τους τρεις πρωταγωνιστές μου με ένα διαυγές ήθος και διάνοια, με συγκεκριμένες δηλαδή ποιότητες ιδεολογίας και πράξεων. Όσον αφορά τη μελοποιία, τη μουσική δηλαδή επένδυση των λυρικών μερών και την οργανική συνοδεία, που συνδεόταν με τα χορικά άσματα, γνωρίζουμε ότι συνήθως το συνοδό μουσικό όργανο των μονωδιών ήταν ο αυλός ή η λύρα, ενώ μαρτυρείται ως κατάλληλος ήχος για το τραγούδι των υποκριτών ο υποδώριος και ο υποφρύγιος τρόπος.
Στην περίπτωση της τραγωδίας «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ» η μουσική σύνθεση ταυτίζεται με το καθαυτό έργο, η συνήχηση των πολλών μελωδιών-φωνών των πρωταγωνιστών σκεπάζει, αντηχεί και κυριαρχεί με τον ρυθμό της σε όλες τις σκηνές, σε όλους τους διαλόγους και στίχους του έργου, καθώς δηλώνεται ρητά ως τίτλος του: σε αυτό το σημείο έγκειται θεωρώ μια σημαντική πρωτοτυπία, αφού στα κείμενα των αρχαίων τραγωδιών η μουσική δεσπόζει μόνο ως υπαινιγμός. Στην ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ το θέμα της αρμονίας κατακλύζει το συναίσθημα και τη σκέψη χωρίς ο αναγνώστης να χρειάζεται να το συνδέσει με ένα συγκεκριμένο μουσικό όργανο ή μια «χορική» σκηνή, αλλά μόνο να το εντάξει στην αλληγορία του τρίπτυχου συνήχηση-συνύπαρξη-συμβίωση.
Αναφορικά τώρα με τα κατά ποσόν μέρη της αρχαίας τραγωδίας, τα επικά–διαλογικά δηλαδή τμήματα (πρόλογος, επεισόδια, έξοδος, γραμμένα σε στίχο με μέτρο, που απαγγέλλονται από τους υποκριτές του έργου και τον Κορυφαίο/α του Χορού, χωρίς να συνοδεύονται από μουσική) και τα λυρικά μέρη (πάροδος και στάσιμα, γραμμένα σε λυρικά μέτρα, που συνοδεύονται από μουσική και εκτελούνται από τον Xορό, χορικά μέρη), έκανα μια συνειδητή προσπάθεια να συνθέσω τόσο «επεισόδια», με διαλόγους, όσο και στίχους, που θα μπορούσαν να ερμηνευτούν ως φορτισμένα άσματα, όπως είναι οι μονωδίες.
Στην πρώτη περίπτωση ουσιαστικά συνδιαλέγονται οι πρωταγωνιστές Γλυκερία, Ευθύμης και Αλβέρτος, και μάλιστα με κοφτές συχνά προτάσεις: στην αρχαία τραγωδία οι αντιλαβές χρησιμοποιούνται, όταν ο διάλογος είναι ζωηρός και έντονος. Στη δεύτερη περίπτωση, των «λυρικών μερών», φανταζόμαστε τη ρυθμική εκφώνηση των λόγων τους, παρόλο που πρόκειται στην πραγματικότητα για πεζό, βέβαια, λόγο: τα λόγια τους, όμως, αποπνέουν έναν λυγμό, που ανακαλεί τους κομμούς, τα θρηνητικά τραγούδια, που άδονταν από τον Xορό ή/και τους υποκριτές επί σκηνής.
Η έναρξη της νουβέλας μου γίνεται σε αντιστοιχία με τραγωδίες του Σοφοκλή, που ξεκινούν με απευθείας διάλογο μεταξύ των χαρακτήρων (π.χ. Αντιγόνη, Αίας, Οιδίπους επί Κολωνώ). Η αναδρομή εν συνεχεία στο παρελθόν, στην οποία οι πρωταγωνιστές μου αποζητούν τις ρίζες της δυστυχίας τους, αποτελεί έναν τρόπο απόδοσης των αρχαίων εκτενών προλογικών ρήσεων, οι οποίες εκφωνούνταν από έναν θεό ή θνητό και ενημέρωναν τον θεατή κυρίως για την προϊστορία της δράσης. Τέτοιο ρόλο μπορούσε να διαδραματίζει και ο Χορός, όπως στην περίπτωση της Ανδρομάχης. Επομένως, η εξιστόρηση κατά κύριο λόγο από τη Γλυκερία και τον Αλβέρτο της γενεαλογίας τους γίνεται με ένα τρόπο που να συνάδει με τους αρχαίους τραγικούς προλόγους: αυτοί περιέχουν πληροφοριακές ρήσεις για το παρελθόν, το οποίο εκβάλλει επιβλητικά στο κρίσιμο παρόν. Στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή η κατ’ αντιπαράσταση εξέταση σχηματίζει ολοκληρωμένα την εικόνα του παρελθόντος του Οιδίποδα, με συνέπεια την αποκάλυψη της πραγματικής του ταυτότητας.
Η Γλυκερία, όπως και οι αντρικοί ρόλοι του Αλβέρτου και του Ευθύμη, ενσωματώνουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα αρχαίων τραγικών ηρώων και κατά έναν ακόμη τρόπο: είναι αιχμάλωτοι, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά, που αναμένουν τη διάσωσή τους, σαν άλλες Τρωαδίτισσες στην Εκάβη του Ευριπίδη (χορός), ή όπως οι χαρακτήρες Ορέστης, Ιφιγένεια, Πυλάδης που επιχειρούν να αποδράσουν στην Ιφιγένεια εν Ταύροις: το συγγραφικό ζεύγος Αλβέρτος και Γλυκερία είναι νεκροί και επομένως πρέπει να αναρριχηθούν στην επιφάνεια της γης, ενώ ο Ευθύμης είναι φυλακισμένος και πρέπει να ελευθερωθεί· και οι τρεις μάλιστα είναι δέσμιοι των υπαρξιακών τους προβληματισμών. Ένα άλλο τέχνασμα της αρχαίας τραγωδίας, που αξιοποιώ, είναι αυτό του «από μηχανής θεού», που εμφανιζόταν ακόμη και σε εναλλαγή σκηνών, όταν εκτυλίσσονταν καταιγιστικά γεγονότα, στη δίνη συγκρουσιακών και αδιέξοδων καταστάσεων και διαδραμάτιζε τον πρωτεύοντα ρόλο στη λύση της πλοκής του δράματος: στην ΑΝΤΙΣΤΙΞΗ ως «από μηχανής θεός», με διαφορετικό φυσικά ρόλο, προβάλλει ένας δημοσιογράφος που φαινομενικά εντοπίζει τον τάφο της Γλυκερίας, δίνοντας τη λαβή για τη σωτηρία-τίμια ταφή της και την επανεμφάνιση στη σκηνή του φυλακισμένου συζύγου Ευθύμη, που πνίγεται από τις Ερινύες· παράλληλα αυτό το τέχνασμα, καθώς δεν ευοδώνεται στην ολότητά του, διατρανώνει τη σημασία του να παραμείνουν η Γλυκερία και ο Αλβέρτος στο χώμα: μόνο εκεί μπορούν να ολοκληρώσουν το κύκνειο άσμα τους.
Η έξοδος, τέλος, στην αρχαία τραγωδία, που κυριολεκτικά σηματοδοτούσε την αποχώρηση του Χορού από την ορχήστρα σε βαδιστικούς, κατά κανόνα, αναπαίστους, προσλάμβανε μια ποικιλία μορφών. Η καταληκτική στιχομυθία και σκηνή της ΑΝΤΙΣΤΙΞΗΣ, αξιοποιώντας αυτήν την ελευθερία, προσφέρει ένα κλείσιμο, που συνάδει με τη φόρμα της αρχαίας τραγωδίας. Ρίχνει την αυλαία σε μια μουσικο-δραματική παράσταση, όπου οι πρωταγωνιστές προβαίνοντας σε λυρικό διάλογο, «άδουν» σε στροφές και αντιστροφές ενός ἀμοιβαίου, με σχετική ποσοτική ισορροπία μεταξύ των διαλογικών μερών, τη νέα τους πραγματικότητα.
– Τι κάνει, πιστεύετε, έναν συγγραφέα «επιτυχημένο»; O μεγάλος αριθμός πωλήσεων ενός βιβλίου μπεστσελερίστικης φιλοσοφίας ή η δημιουργία ενός ποιοτικού βιβλίου, κι ας μιλήσει στις καρδιές λίγων;
Ο όρος πετυχημένος είναι λίγο επικίνδυνος, καθώς ο καθένας ορίζει διαφορετικά την επιτυχία. Για μένα ο συγγραφέας διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό, εκπαιδευτικό, αλλά και ψυχολογικό ρόλο, επιχειρεί να προσφέρει ένα είδος λύτρωσης στους ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Όταν με πλησιάζουν γνωστοί και φίλοι μου λέγοντάς μου πως ανυπομονούσαν να ξαναδιαβάσουν ένα βιβλίο μου, είτε γιατί το βρήκαν ενδιαφέρον είτε γιατί επιχείρησαν να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα που τους δημιουργήθηκαν στην πρώτη ανάγνωση, αυτό με ανακουφίζει. Ειδικά, όταν παραθέτουν έναν συγκεκριμένο στίχο που τους έθεσε σε περισυλλογή.
Πρόσφατα ένας φίλος με ρώτησε για το έντονο θανατικό στοιχείο, που εντοπίζει στη φράση μου «Στέκουμε αγέρωχες μούμιες βαθιά κάτω στο χώμα, αντί πάνω στη γη, εμείς, λαλίστατοι συζητητές στην αγορά των νεκρών». Του απάντησα ότι η σκιά του θανάτου του πατέρα μου, τον οποίο έχασα νωρίς, είναι καταλυτική στη διαμόρφωση της γραφής μου. Κάθε άνθρωπος όταν «φεύγει» νέος, αφήνει «εκκρεμότητες» για τον ίδιο και τους δικούς του, και μόνιμα ανοιχτές πληγές, μια ολόκληρη ακόμη ζωή που θα μπορούσε να είχε ζήσει, σκέψεις από τις οποίες γεννήθηκαν στίχοι μου, όπως είναι το «Μη σκοτώνετε τους νεκρούς. Οι νεκροί δίνουν μεγαλύτερο παλμό από τους ζωντανούς».
Παράλληλα, επιχειρώ διακαώς να εισδύσω στην «ασχήμια» των επώδυνων αισθημάτων, της εσωτερικής αγωνίας, που όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε σε κάποια χρονική φάση της ζωής μας, του πόνου, όχι απαραίτητα ως προσωπικό μου βίωμα, αλλά γιατί θεωρώ πως ο συγγραφέας πρέπει να εκγυμνάζεται στην ισορροπημένη εξωτερίκευση της συμπόνοιας προς την ταλαιπωρημένη ψυχή, για να φωτίσει σαν φάρος τις διεξόδους ανακούφισης.
Ομορφιά για μένα δεν είναι ένας εμφανίσιμος, καλλωπισμένος άνθρωπος ή μια «ωραία» με τη συμβατική έννοια εικόνα, γι’ αυτό δεν αφιερώνω χρόνο στην εξωτερική μου εμφάνιση. Ομορφιά είναι η προσωπική ιστορία που κουβαλά ο καθένας μας, χωρίς να την έχει περάσει από μια σμίλη, το ανεπεξέργαστο συναίσθημα και ωμό βίωμα: αυτήν θέλω να αφουγκραστώ και να αναμεταδώσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να νιώσω πως εκπλήρωσα τον στόχο μου.
Η πρωταγωνίστρια της «ΑΝΤΙΣΤΙΞΗΣ» Γλυκερία λέει χαρακτηριστικά: «Η Γλυκερία κολυμπούσε πια αμέριμνη στον νου κάθε αναγνώστη που ήθελε να ταιριάξει την ιστορία του με τη δική της ιστορία, την ανάσα του με τη δική της βαριά ανάσα, τα δάκρυά του με τα δικά της καυτά δάκρυα». Γι’ αυτό βρίσκω τεράστια ικανοποίηση αν μου αφηγηθούν οι αναγνώστες περιστατικά από τη ζωή τους, τα οποία ταύτισαν με μία έστω σκηνή, εικόνα ή ένα ολόκληρο αυτοτελές διήγημα ή βιβλίο μου και μου εξωτερικεύσουν τη συγκίνηση που επέφερε αυτή η αντιστοιχία.
Ως πυξίδα μου χρησιμοποιώ τον πόθο να ωθήσω τον αναγνώστη να «ταλαιπωρήσει», να «τσαλακώσει» τον εαυτό του, βουτώντας στην άβυσσο, στα πιο βαθιά νερά του λογισμού του, στα οποία μπορεί να μην είχε σκεφθεί ή δεν βρήκε το θάρρος ως τώρα να εισδύσει. Κυρίως, όμως, αφού προβεί εκείνος σε περισσότερες από μία αναγνώσεις ενός έργου μου, ώστε να είναι σε θέση να ανακαλύψει τις εκδοχές των ερμηνευτικών προσεγγίσεων που ξεδιπλώνονται, να εμμείνει στοχαστικά, κριτικά στην τελική γεύση, στα «απόνερα» αυτού του δύσκολου, αλλά ελπίζω γοητευτικού, νοερού ταξιδιού.
– Διαβάζετε ξένη λογοτεχνία; Ξεχωρίζετε κάποιον ξένο συγγραφέα ή τα πρότυπά σας, εάν έχετε, έχουν να κάνουν με τους εγχώριους ένδοξους συγγραφείς;
Η πολυετής σπουδή των κλασικών γραμμάτων οδήγησε στην κατασκευή ιστοριών, όπου τα μοτίβα, η δομή και ο γλωσσικός τρόπος τους έχουν για πρότυπα τους Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς, από την αρχαϊκή εποχή μέχρι και τις αρχές του Μεσαίωνα. Η σκέψη μου, επομένως, είναι μαθηματική, κατά το πρότυπο της ανάλυσης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Μετά την επιλογή των θεμάτων προς ανάπτυξη γίνεται η επινόηση του βασικού σκελετού και η ένταξη των μοτίβων σε μια ή περισσότερες μεταφορικές διαστάσεις/περιβάλλοντα. Εν συνεχεία τα κομμάτια του παζλ ενώνονται με ιδιαίτερη προσοχή στο ύφος, με προσανατολισμό από τη μια στον περιεκτικό λόγο, αλλά συγχρόνως σε ένα κατά το δυνατόν υψηλό γλωσσικό επίπεδο και στην αξιοποίηση ρητορικών τεχνασμάτων, κατά το πρότυπο της Καλλιμαχικής λεπταλέης Μούσας. Η κοπιαστική επεξεργασία ενός κειμένου, αποτελεί βασική αρχή των νεωτερικών ποιητών (1ο μισό 1ου αιώνα π.Χ.), για την οποία διδάσκω στους δευτεροετείς φοιτητές της Λατινικής Φιλολογίας Α.Π.Θ., υπό την καθοδήγηση του καθηγητή κ. Ευάγγελου Καρακάση, στο πλαίσιο του μαθήματος ΛΦΙ 128, για τα λογοτεχνικά είδη της ελεγείας, του επιγράμματος και της λυρικής ποίησης. Η μετρική, υφολογική και μοτιβιστική ανάλυση ενός πλήθους χωρίων με ενέπνευσε στη σύνθεση λογοτεχνικών έργων, που απορροφούν αναπόφευκτα γλωσσικά και θεματικά στοιχεία αυτής της συγκεκριμένης κλασικής παρακαταθήκης.
– Είναι εύκολο για έναν νέο συγγραφέα να ξεχωρίσει, μιας και πολλοί είναι εκείνοι πλέον που γράφουν; Ποιο είναι το σχόλιό σας για τη σημερινή λογοτεχνική πραγματικότητα;
Θεωρώ πως είναι αρκετά απαιτητική η προσπάθεια για να ξεχωρίσεις, λόγω αρκετών παραγόντων, ωστόσο ο ανταγωνισμός υπάρχει σε όλα τα επαγγελματικά πεδία. Συγκριτικά με το παρελθόν οι γυναίκες χειραφετήθηκαν και αυξήθηκαν στον συγγραφικό και εκδοτικό κλάδο, ενώ από την άλλη δεν χρειάζεται να εξασκεί ένας συγγραφέας κάποιο επάγγελμα συναφές με τη γλώσσα, προκειμένου να καταπιαστεί με τη συγγραφή. Επομένως, διαρκώς εκδίδονται πολλά βιβλία, που αφορούν όλες τις φόρμες και είδη (ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα, διηγήματα, νουβέλες, δοκίμια, παιδικά βιβλία κά.). Ίσως αυτά τα δεδομένα να δυσχεραίνουν συχνά την κατάλληλη πρoβολή πολλών αξιόλογων φωνών, τις οποίες πιθανόν ποτέ δεν θα ακούσουμε, καθώς θα επισκιαστούν αναπόφευκτα από τις καινούριες. Από την άλλη, η πολυφωνία, η μεγάλη προσφορά συντελεί στη δημοκρατία και την πρόοδο. Αποτελεί, άλλωστε, απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση όλο και μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού, ως δυνητικά αναγνωστικού κοινού, διανοίγοντας τους ορίζοντες, πέρα από την αύξηση της ζήτησης και για την κάλυψη εκ μέρους των συγγραφέων όλων των αναγκών, μιας ευρείας δηλαδή παλέτας προσωπικών αισθητικών κριτηρίων.
– Ποιο θα είναι το λογοτεχνικό σας μέλλον; Σκέφτεστε μήπως να καταπιαστείτε με τη μεγαλύτερη φόρμα του μυθιστορήματος; Ποίηση θα ξαναγράφατε;
Η αλήθεια είναι πως τα γράφω ακάματα, παρά τις αυξημένες ανάγκες ως μητέρα δύο μικρών παιδιών. Στη συγγραφή επιδίδομαι τα τελευταία χρόνια και την αντιμετωπίζω σαν νέο επαγγελματικό ορίζοντα, έχω δηλαδή φιλοδοξίες. Η αδράνεια είναι επικίνδυνη. Μέσα από μια διαρκή πνευματική εγρήγορση, επιδιώκω να γνωρίσω τα όρια του «τόκου» του λογισμού μου: σκέψεις στα σπάργανα που με μεθοδικότητα και laboriositas, η οποία να μιμείται τον τρόπο σύνθεσης των poetae novi, θα πέσουν στο χαρτί σαν επώδυνος τοκετός, χτίζοντας συστηματικά το εκάστοτε βιβλίο. Όσον αφορά την ποίηση, αυτή αναβλύζει σε όλα μου τα έργα, ακόμη και τα πεζογραφικά, καθώς τη θεωρώ αναπόσπαστο στοιχείο της πένας μου. Οι νουβέλες μου αποτελούν ένα «προγύμνασμα» ή προάγγελο θα έλεγα του μυθιστορήματος. Οπότε η απάντηση είναι και εδώ καταφατική.
Συνέντευξη στη Φιλιώ Μπτούρη
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
