Σχόλια/Κριτική
Τα Πνεύματα του Ινίσεριν ("The Banshees of Inisherin") Δραματική ταινία, βρετανικής και αμερικάνικης παραγωγής του 2022, σε σκηνοθεσία Μάρτιν ΜακΝτόνα, με τους Κόλιν Φάρελ, Μπρένταν Κλίσον, Κέρι Κόντον, Πατ Σορτ, Γκάρι Λίντον κα.
Ο Ιρλανδός Μάρτιν ΜακΝτόνα είναι από τους σκηνοθέτες που αξίζει η αναμονή για τις ταινίες του. Πριν από πέντε χρόνια μάς χάρισε το εξαιρετικό «Οι Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι» με την εκπληκτική Φράνσις ΜακΝτόρμαντ και τον ακόμη καλύτερο, Σαμ Ρόκγουελ. Τώρα, μας παρουσιάζει την ιλαροτραγωδία «Τα Πνεύματα του Ινίσεριν», με τους Κόλιν Φάρελ και Μπρένταν Κλίσον, που επανένωσε ως πρωταγωνιστικό ζευγάρι, από το μακρινό 2008 και το δικό του φιλμ «Αποστολή στη Μπριζ». Στην τελευταία του ταινία, υποψήφια για εννέα Όσκαρ (Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Α και Β Ανδρικού Ρόλου, Β Γυναικείου Ρόλου, Πρωτότυπου Σεναρίου, Μοντάζ και Πρωτότυπης Μουσικής), σχοινοβατεί ανάμεσα στη λαϊκή κωμωδία, στο υπαρξιακό δράμα και στην παραδοσιακή ιρλανδική κουλτούρα, δημιουργώντας ένα προσωπικό ύφος, πάντα, λοξής ματιάς, φτιάχνοντας ένα ιδιότυπο πορτρέτο μίας μικρής σχετικά απομονωμένης κοινότητας και μέσα από αυτό εξερευνά την ψυχολογία ενός λαού, που η φουρτουνιασμένη παγωμένη θάλασσα αδυνατεί να σβήσει τη φλόγα που έχει μέσα του.
Η ιστορία, τοποθετημένη, πριν από έναν αιώνα, σε ένα φανταστικό απομονωμένο νησί, το Ινίσεριν, κοντά στις ακτές της Ιρλανδίας, ξεκινά από την απόφαση του Κολμ να διακόψει τις σχέσεις του με τον αλαφροΐσκιωτο στενό φίλο του Πάντρικ, που δεν μπορεί να το χωνέψει και θα αρχίσει να αναζητά τον λόγο της απόφασης αυτής. Ο Κολμ, αποφασισμένος, του λέει ότι δεν θέλει να χάνει τον χρόνο του με άσκοπες κουβέντες, προτιμώντας να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του συνθέτοντας μουσική, θέλοντας να αφήσει πίσω του κάτι για το οποίο θα τον θυμούνται. Μάλιστα, φτάνοντας στα άκρα, θα τον απειλήσει ότι κάθε φορά που τον πλησιάζει για να του μιλήσει ή να τον πείσει να τα ξαναβρούν, αυτός θα κόβει με ένα κλαδευτήρι ένα δάχτυλο του χεριού του, μια απειλή που θα κάνει πράξη. Μία κίνηση που θα αναστατώσει ολόκληρο το χωριό και θα επηρεάσει καθοριστικά τη ζωή των κεντρικών ηρώων. Το φιλμ, ξεκινά απολαυστικά, ως μία κατάμαυρη σαρδόνια κωμωδία, χτίζει μεθοδικά την ατμόσφαιρα ενός χωριού, των ανθρώπων του, τις προκαταλήψεις και τα μικρά και ταπεινά ένστικτα που στοιχειώνουν τη ζωή τους, ενώ την ίδια στιγμή απέναντι, όχι και τόσο μακριά, μαίνεται ένας αιματηρός εμφύλιος. Αυτός όμως εστιάζει σε έναν διαφορετικό εμφύλιο, δυο πεισματάρηδων και πληγωμένων ανθρώπων, που δείχνουν αιχμάλωτοι του εγωισμού τους και του αγύριστου μυαλού τους. Έναν μικρό εμφύλιο, που μπορεί η διάστασή του να οριοθετείται σε ένα ψαροχώρι, αλλά θα είναι ακόμη ένας λόγος για να χαθεί η απαραίτητη συνύπαρξη σε έναν μικρό τόπο, ένας ακόμη λόγος για να συνεχίσει να ερημώνει, να διώχνει τους ανθρώπους του.
Όσο, όμως, προχωρά η ταινία, τόσο βυθίζεται στο υπαρξιακό δράμα, οι χιουμοριστικές καταστάσεις δίνουν τη θέση τους στην τραγωδία. Ο ΜακΝτόνα είναι αδύνατο να διατηρήσει ζεστό το πνευματώδες αρχικό θέμα του, υποχωρώντας στο οδυνηρό. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που η ταινία του χάνει ορισμένους πόντους. Αν κατάφερνε, μέσα από την τραγωδία να κρατήσει το αρχικό χιούμορ, τις κωμικές καταστάσεις, ίσως να μιλάγαμε για την ταινία της χρονιάς. Ωστόσο, πέρα από ορισμένες δυνατές παρατηρήσεις και προβληματισμούς του ΜακΝτόνα, για τη ζωή, τον άνθρωπο, την υστεροφημία, την απλότητα, τη γυναικεία θέση, σε μια μικρή κοινωνία, φαίνεται ότι η κωμωδία - ακόμη και μέσα από την τραγικότητά της - είναι ένα είδος πολύ δύσκολο, ακόμη και γι' αυτόν.
Η ατάκα του Κολμ «κανείς δεν θυμάται κάποιον μόνο και μόνο επειδή ήταν καλός άνθρωπος, ποιος θυμάται έναν καλό άνθρωπο που έζησε πριν από δυο αιώνες;», είναι και το ζουμί σχεδόν όλης της ταινίας. Αλήθεια, ποιος μουσουργός θα έγραφε για μία αθάνατη αγάπη, έναν ηρωισμό, τη φιλία κλπ, αν δεν υπήρχαν καλοί άνθρωποι;
Πάντως, η ταινία του ΜακΝτόνα, αξίζει τον σεβασμό και την προσοχή μας, έχει τεράστιο ενδιαφέρον και φυσικά δυο αξιοζήλευτες ερμηνείες, του Κόλιν Φάρελ και του Μπρένταν Κλίσον, ενώ και οι δεύτεροι λεπτοδουλεμένοι χαρακτήρες είναι υψηλού επιπέδου, όπως και η μουσική του Κάρτερ Μπάρνγουελ και η φωτογραφία του Μπεν Ντέιβις.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Η μακροχρόνια φιλία ανάμεσα στον Πάντρικ και τον Κολμ διαλύεται ξαφνικά όταν το αποφασίζει δεύτερος. Ο έκπληκτος Πάντρικ, με τη βοήθεια της αδελφής του και του νεαρού Ντόμινικ, προσπαθεί να διορθώσει τη σχέση και αρνείται να συμφιλιωθεί με την ιδέα της απόρριψης. Όμως, αυτές οι επανειλημμένες απόπειρες εντείνουν την αρνητική στάση του φίλου του. Όταν ο απεγνωσμένος πια Κολμ δίνει τελεσίγραφο, η κατάσταση κλιμακώνεται με επεισοδιακό τρόπο. Χάρης Αναγνωστάκης
