Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί έναν από τους συχνότερους καρκίνους για τον ανδρικό πληθυσμό, με αύξηση της συχνότητας εμφάνισης του ως αποτέλεσμα της αύξησης του μέσου όρου ηλικίας. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων και ειδικά όταν τηρούνται οι οδηγίες πρόληψης (ετήσια εξέταση από ουρολόγο μετά το 45ο έτος ηλικίας), ο καρκίνος του προστάτη διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο (εντοπισμένη νόσος). Σε αυτές τις περιπτώσεις η ενδεδειγμένη θεραπεία είναι η ριζική προστατεκτομή, δηλαδή η πλήρης αφαίρεση του οργάνου.
Οι στόχοι της ριζικής προστατεκτομής είναι ασφαλώς να αφαιρεθεί ο καρκίνος σε υγιή όρια, αλλά παράλληλα να μειωθούν οι δυσάρεστες παρενέργειες τόσο στην ούρηση (ακράτεια) όσο και στη διατήρηση της σεξουαλικής ικανότητας (στυτική δυσλειτουργία). Σχετικά με τη στυτική λειτουργία είναι ογκολογικά εφικτό και ασφαλές να διατηρηθούν τα υπεύθυνα νεύρα, μόνον αν ο καρκίνος δεν επεκτείνεται σε αυτά. Εφόσον διατηρηθούν, στην πλειονότητα των περιπτώσεων αποκαθίσταται και η προηγούμενη στυτική λειτουργία.
Τεχνική NeuroSAFE
Η τεχνική NeuroSAFE (Neurovascular Structure near Adjacent Frozen section Examination) έχει αναπτυχθεί στο ουρολογικό κέντρο Martini Klinik στη Γερμανία, για να προσφέρει μια επιπλέον δικλείδα ασφαλείας στη ριζική προστατεκτομή. Η τεχνική στηρίζεται στην άρτια συνεργασία εξειδικευμένων χειρουργών ουρολόγων με κατάλληλα εκπαιδευμένους στο αντικείμενο παθολογοανατόμους (οι οποίοι εκτελούν τις βιοψίες). Αναλυτικότερα, μετά την αφαίρεση του προστάτη από το σώμα και αφού οι ουρολόγοι έχουν φροντίσει την πλήρη παρασκευή και διατήρηση των νεύρων, η περιοχή που βρίσκεται δίπλα στο σημείο όπου ακουμπούσαν τα νεύρα χρωματίζεται κατάλληλα και έπειτα εξετάζεται από εξειδικευμένο παθολογοανατόμο. Ο παθολογοανατόμος είναι υπεύθυνος να ελέγξει όλη τη χρωματισμένη περιοχή με κατάλληλες τεχνικές ταχείας βιοψίας (χρήση ψυκτικού μικροτόμου και σετ ταχείας χρώσης) εντός του χειρουργικού χρόνου, αλλά συνάμα με ακρίβεια και αξιοπιστία.
Αυτή η τεχνική έχει σχεδιαστεί για να προάγει την προστασία των νεύρων χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τον έλεγχο του καρκίνου. Έτσι, αν εμφανιστούν καρκινικά κύτταρα στη χρωματισμένη περιοχή του προστάτη (θετικό χειρουργικό όριο), τότε η δέσμη νεύρων αποκόπτεται από την πλευρά αυτή, θυσιάζοντας τη στυτική λειτουργία, αλλά θωρακίζοντας το ογκολογικό αποτέλεσμα. Αν από την άλλη το αποτέλεσμα της ταχείας βιοψίας είναι αρνητικό, τότε έχει επιτευχθεί η πλήρης διάσωση των νεύρων με θετικά αποτελέσματα για τη στυτική λειτουργικότητα.
Η στύση ελέγχεται μέσω πολύ λεπτών και ευαίσθητων νευρικών ινών (νεύρων), οι οποίες στην πορεία τους από τον εγκέφαλο προς το πέος διέρχονται πολύ κοντά κατά μήκος του προστάτη. Αν οι δομές αυτές διατηρηθούν κατά τη ριζική προστατεκτομή, τότε η στυτική λειτουργία διατηρείται. Η ριζική προστατεκτομή με διατήρηση των νεύρων (Νευροπροστατευτική Ριζική Προστατεκτομή) είναι δυνατή για τις περιπτώσεις των ασθενών με εντοπισμένη νόσο, δηλαδή όταν ο όγκος βρίσκεται εντός της προστατικής κάψας και δεν τη διασπά. Στην περίπτωση που τα κύτταρα του όγκου διασπούν την κάψα στην περιοχή των νευρικών ινών, τα νεύρα αυτά θα πρέπει να θυσιαστούν και να αφαιρεθούν είτε στη μία είτε και στις δύο πλευρές του προστάτη.
Σχετικά με την επέκταση του όγκου στα νεύρα μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει εξέταση πριν από το χειρουργείο που να παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες σε ικανοποιητικό επίπεδο ακρίβειας. Επίσης, είναι αδύνατο να ανιχνευθεί η επέκταση αυτή με γυμνό μάτι κατά τη διάρκεια του χειρουργείου. Το πλέον διάσημο κέντρο αντιμετώπισης του καρκίνου του προστάτη, η Martini-Klinik, καθιέρωσε μια τεχνική για την εξέταση της πλήρους επιφάνειας επαφής του αφαιρεθέντος προστάτη με το νεύρο. Η τεχνική αυτή παρέχει ζωτικής σημασίας πληροφορίες κατά τη διάρκεια της επέμβασης και ονομάζεται NeuroSAFE.
Η τεχνική NeuroSAFE ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην πόλη της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα στην ιδιωτική κλινική «Άγιος Λουκάς». Τα μέλη της ομάδας μας εκπαιδεύτηκαν σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού (Martini Klinik στην Γερμανία, Lister Hospital στη Μεγάλη Βρετανία). Αναλυτικότερα, με τη χρήση του Ρομποτικού συστήματος Da Vinci X τελευταίας γενιάς της κλινικής Άγιος Λουκάς διενεργείται η ρομποτική προστατεκτομή με πλήρη προστασία των υπεύθυνων για τη στύση νεύρων ανεξαρτήτως σταδίου της νόσου. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, σε χρόνο κατά τον οποίο ο χειρουργός εκτελεί τον λεμφαδενικό καθαρισμό εκτελείται η παθολογοανατομική εξέταση της ταχείας βιοψίας, η οποία διαρκεί περίπου 30-60 λεπτά. Για να μπορέσουμε να έχουμε το αποτέλεσμα σε τόσο λίγο χρόνο και να είναι αξιόπιστο (ποσοστό ακρίβειας >95%), είναι απαραίτητο να γίνει από εξειδικευμένο στην τεχνική Χειρουργό Ουρολόγο και αντίστοιχα ειδική Παθολογανατομική Ομάδα. Διαφορετικά η εξέταση μπορεί να απαιτήσει περισσότερο χρόνο και να μην έχει αποδεκτής αξιοπιστίας αποτέλεσμα.
Πλεονεκτήματα της Τεχνικής NeuroSAFE – Μόνο το μικροσκόπιο δίνει σίγουρη απάντηση
Καμία μέθοδος απεικόνισης μέχρι σήμερα (συμπεριλαμβανομένης της υπερηχογραφίας, μαγνητικής τομογραφίας, PET-CT) δεν είναι πιο ακριβής συγκριτικά με τη μικροσκοπική εξέταση ιστού για την εκτίμηση της εξάπλωσης του όγκου. Χάρη στη τεχνική NeuroSAFE αφαιρείται μόνο ο νευρικός ιστός (νεύρα) που επηρεάζεται πραγματικά από τον όγκο, ενώ ο υγιής νευρικός ιστός διατηρείται. Αυτή η χειρουργική τεχνική που επιτρέπει κατά τη διάρκεια της επέμβασης να προσδιοριστεί αν ο όγκος έχει εξαπλωθεί μέσω της κάψας του προστάτη στα υπεύθυνα για τη στύση νεύρα, εξασφαλίζει τη μέγιστη ασφάλεια έναντι της νόσου ταυτόχρονα με τη μέγιστη δυνατή διατήρηση των νεύρων.
Με λίγα λόγια με το NeuroSAFE ένας σεξουαλικά ενεργός άνδρας έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να διασφαλίσει τη στύση του και τη σεξουαλική του υγεία μετεγχειρητικά με ογκολογική ασφάλεια ανεξάρτητα από το πόσο προχωρημένη είναι η νόσος.
Η εξειδικευμένη ομάδα χειρουργικής ουρολογίας UROSURG σε συνεργασία με το παθολογοανατομικό εργαστήριο IstoLab που ειδικεύεται στην ουρολογία έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και πολυετή εμπειρία στη συγκεκριμένη τεχνική, η οποία μπορεί να εξασφαλίσει αντίστοιχα με το εξωτερικό αποτελέσματα και στην Ελλάδα.
Παναγιώτης Δημόπουλος, Χειρούργος Ουρολόγος, MD PhD FEBU
Σπύρος Καμπάνταη, Χειρούργος Ουρολόγος, MD PhD FEBU
Γεώργιος Καρύδας, Χειρούργος Ουρολόγος, MD PhD FEBU
Διαβάστε επίσης: Κρυοσυντήρηση ωαρίων: η διαδικασία που παγώνει τον χρόνο
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
