Ήταν 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 04:12 τα χαράματα, όταν ο άνθρωπος που έμελλε να γίνει γνωστός ως ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, πέφτει νεκρός από τις σφαίρες τυφεκίου στο στρατόπεδο του Γουδή.
Γεννημένος στις 22 Δεκεμβρίου του 1915 στην Αμαλιάδα, ο Νίκος Μπελογιάννης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης κατά την διάρκεια της Κατοχής, και εν συνεχεία της Αριστεράς, στον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Γόνος σχετικά εύπορης οικογένειας, ο Μπελογιάννης από μικρή ηλικία διαποτίστηκε από την ιδέα και τις αρχές του κουμμουνισμού. Το 1932 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και δύο χρόνια αργότερα του ΚΚΕ. Υπήρξε άριστος μαθητής, και εισήλθε με εξετάσεις στη Νομική Σχολή Αθηνών, την οποία και δεν ολοκλήρωσε ποτέ καθώς με απόφαση της Συγκλήτου αποβλήθηκε για την πολιτική του δράση.
Γνωστός για την συγγραφική του πένα, ο Μπελογιάννης συνέγραψε βιβλία τόσο λογοτεχνικά όσο και οικονομικά, κατακρίνοντας έντονα την τότε πολιτική ελίτ της χώρας, κατηγορώντας την για εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ξένων κεφαλαίων.
Οι φυλακές, οι εξορίες και η αντίσταση
Το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου του 1936, επικεφαλής του οποίου υπήρξε ο Ιωάννης Μεταξάς, χαρακτηρίστηκε για την σκληρή αντικομουνιστική του δράση. Φυλακές, εξορίες, και βασανιστήρια, ήταν η καθημερινότητα που αντιμετώπιζε τόσο ο Μπελογιάννης, όσο και άλλοι σύντροφοί του.
Η Κατοχή της Ελλάδας από τα ναζιστικά γερμανικά στρατεύματα, τον βρίσκει φυλακισμένο στην Ακροναυπλία, με τον ίδιο να ζητά να συνεισφέρει στον αγώνα πολεμώντας από την πρώτη γραμμή, γεγονός που του απαγορεύτηκε. Το 1943 κατάφερε να δραπετεύσει από το νοσοκομείο Σωτηρία και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ Πελοποννήσου ως πολιτικός επίτροπος και διαφωτιστής του νομού της Αχαΐας και αργότερα ολόκληρης της Πελοποννήσου.
Ο Εμφύλιος και η επιστροφή στην Ελλάδα
Με την απελευθέρωση της Ελλάδας και την πτώση του ναζισμού, κατά τα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου, ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν πολιτικός επίτροπος μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού. Σημαντικό όπλο του κατά την συγκεκριμένη περίοδο αποτέλεσε και η πένα του. Ως συγγραφέας έγραψε άρθρα και μελέτες φιλολογικού, ιστορικού και οικονομικού περιεχομένου.
Το 1949 με το πέρας του Εμφυλίου, ο Μπελογιάννη όντας ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν τη χώρα, εγκαταστάθηκε σαν πολιτικός πρόσφυγας στην Πολωνία. Τον επόμενο χρόνο ως μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΚΚΕ, επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα μέσω Αργεντινής με το ψευδώνυμο Ερρίκος Πανόζ, με σκοπό να ανασυγκροτήσει τις οργανώσεις του παράνομου τότε ΚΚΕ στην Αθήνα μαζί με τον Νίκο Πλουμπίδη.
Τον ίδιο κιόλας χρόνο, λίγους μήνες μετά, ο Μπελογιάννης συνελήφθη από τις αρχές. Η κατηγορία διπλή. Αφενός η ανασυγκρότηση του ΚΚΕ, το οποίο θεωρούνταν παράνομο και εγκληματική οργάνωση, και αφετέρου κατασκοπεία υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης.
«Τα δικαστήρια σκοπιμότητας»
Το Δεκέμβρη του 1950 συλλαμβάνεται, μαζί με 93 συντρόφους του, και μετά από εννιά μήνες βασανιστηρίων, τον Οκτώβρη του 1951, οδηγείται ενώπιον του έκτακτου στρατοδικείου, στο οποίο παρευρέθη μεταξύ άλλων ως έκτακτος στρατοδίκης ο Γεώργιος Παπαδόπουλος (μετέπειτα δικτάτορας της Ελλάδας). Ο Μπελογιάννης καταδικάζεται σε θάνατο, γεγονός που ταράσσει τις ισορροπίες της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Διαβάστε επίσης: Γυάρος: Το «Νταχάου της Μεσογείου»
«Τα δικαστήριά σας είναι δικαστήρια σκοπιμότητας. Γι’ αυτό δε ζητώ την επιείκειά σας. Αντικρίζω την καταδικαστική σας απόφαση με περηφάνια και ηρεμία. Με το κεφάλι ψηλά θα σταθώ μπροστά στο εκτελεστικό σας απόσπασμα. Αλλά είμαι σίγουρος πως θα ‘ρθει η μέρα, που οι ίδιοι δικαστές που τώρα με δικάζουν, θα ζητήσουν χάρη απ’ τον ελληνικό λαό. Δεν έχω άλλο τίποτε να πω», θα δηλώσει ο Μπελογιάννης στην απολογία του.
Η διεθνής κατακραυγή
Μέσα σε χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, η κυβέρνηση Πλαστήρα έλαβε περίπου 250.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο, με τα οποία πλήθος κόσμου ζητούσαν να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης.
Ανάμεσά τους ο Σαρλ ντε Γκολ, σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της γαλλικής πολιτικής ζωής, 159 βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας, οι Πωλ Ελυάρ, Ζαν Κοκτώ, Ζαν-Πωλ Σαρτρ, Ναζίμ Χικμέτ, Πάμπλο Πικάσσο και Τσάρλι Τσάπλιν.
Το γεγονός αυτό ωθεί την ελληνική κυβέρνηση στην απονομή χάριτος. Ωστόσο η απόφαση αυτή δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Στις 14 Νοεμβρίου 1951 αποφασίζεται ότι ο Μπελογιάννης και μερικοί ακόμη σύντροφοί του, θα δικαστούν και πάλι με την κατηγορία της κατασκοπείας, όταν οι αρχές θα ανακοινώσουν ότι βρήκαν παράνομους ασύρματους σε χώρους κομμουνιστών σε Καλλιθέα και Γλυφάδα.
Λίγους μήνες μετά, τον επόμενο χρόνο, ξεκινάει το δεύτερο μέρος της πολύκροτης δίκης. Ο Μπελογιάννης ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών, αντικρούει σθεναρά όλες τις κατηγορίες περί κατασκοπείας και δηλώνει: «Εμείς αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από εκείνους που μας κατηγορούν. Το αποδείξαμε τότε που η λευτεριά, η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα βρίσκονταν σε κίνδυνο. Παλεύουμε για να ξημερώσουν και για την πατρίδα μας καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο. Κι αν χρειαστεί θυσιάζουμε γι’ αυτό και τη ζωή μας».
Το κόκκινο γαρύφαλλο
Την 1η Μαρτίου, ο Νίκος Μπελογιάννης, κρατώντας ένα γαρύφαλλο όπως κάθε μέρα κατά τη διάρκεια της δίκης, ακούει τον πρόεδρο του στρατοδικείου να ανακοινώνει ότι μαζί με επτά συντρόφους του (Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης, Νίκος Καλούμενος, Τάκης Λαζαρίδης, Χαρίλαος Τουλιάτος, Μιλτιάδης Μπισμπιάνος και Έλλη Ιωαννίδου) καταδικάζεται σε θάνατο.
Λίγες ημέρες αργότερα, έρχεται στο φως της δημοσιότητας ένα γράμμα από το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, Νίκο Πλουμπίδη, με το οποίο αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την οργάνωση του ΚΚΕ στην Ελλάδα και υπόσχεται να παραδοθεί στις αρχές με αντάλλαγμα να μην εκτελεστεί ο Νίκος Μπελογιάννης. Η γνησιότητα του γράμματος του Πλουμπίδη αμφισβητείται από το ΚΚΕ, όχι όμως και από το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο ωστόσο αρνείται να διαπραγματευτεί με τον καταζητούμενο Νίκο Πλουμπίδη.
Όλες οι προσπάθειες και οι διεθνείς πιέσεις για απόδοση χάριτος στον Μπελογιάννη απέβησαν άκαρπες. Έτσι στις 30 Μαρτίου του 1952 ο βασιλικός επίτροπος συνταγματάρχης Αθανασούλας ανακοινώνει στους Μπελογιάννη, Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος απορρίφθηκε και στις 4:12 π.μ., ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελείται μαζί με τους συντρόφους του δια τυφεκισμού στο Γουδή, όπου είχαν μεταφερθεί από τις φυλακές της Καλλιθέας.
Η ώρα και η ημέρα της εκτέλεσης ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη (οι εκτελέσεις γινόταν πάντα με το πρώτο φως του ήλιου και ποτέ Κυριακή) και φέρεται να έγινε τότε για να προλάβουν οι υπέρμαχοι της εκτέλεσης τυχόν απονομή χάριτος.
Την ίδια κιόλας μέρα, ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, ο οποίος βρίσκονταν εξόριστος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στον Άγιο Ευστράτιο, θα γράψει το ποίημα «Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο».
«Σήμερα το στρατόπεδο σωπαίνει.
Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή
όπως τρέμει το σακάκι του σκοτωμένου στο συρματόπλεγμα.
Σήμερα ο κόσμος είναι λυπημένος.
Ξεκρέμασαν μια μεγάλη καμπάνα και την ακούμπησαν στη γη.
Μες στο χαλκό της καρδιοχτυπά η ειρήνη.
Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.
Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη».
Ο Νίκος Μπελογιάννης, έμεινε γνωστός στην Ιστορία ως «Ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο», ενώ προς τιμή του ονομάστηκαν δρόμοι και οικισμοί σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Διαβάστε επίσης:
«Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο»: Ο καθηγητής που ενσάρκωσε τον Νίκο Μπελογιάννη
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
Ακολουθείστε το Cityportal.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλα τα τελευταία νέα
Cityportal.gr Live ενημέρωση: O κορωνοϊός λεπτό προς λεπτό στην Ελλάδα και παγκοσμίως