Ο Goya στο Τελλόγλειο

«Σε πείσμα των καιρών και της δύσκολης κατάστασης που βιώνει η χώρα, το Τελλόγλειο με την υποστήριξη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου αποδεικνύει ότι επενδύει στον Πολιτισμό και την Παιδεία», τόνισε ο Πρύτανης και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Τελλογλείου, Γιάννης Μυλόπουλος, χτες το βράδυ στο άνοιγμα της έκθεσης «Ο Goya στο Τελλόγλειο». Υπήρχαν σκέψεις να αναβληθεί η έκθεση, ομολόγησε ο ίδιος, μιας και οι περικοπές στις χρηματοδοτήσεις ήταν σχεδόν απαγορευτικές, ωστόσο η ελπίδα στη δημιουργία και η επιμονή στην προσπάθεια «μας επέβαλαν να προχωρήσουμε στην έκθεση Goya». O κ. Μυλόπουλος ανέφερε επίσης πως το Τελλόγλειο και το Αριστοτέλειο με την έκθεση  Goya αλλά και την ολοκλήρωσή της, με την έλευση των εκθεμάτων για τον Beethoven, αποδεικνύουν για άλλη μια φορά πως υπηρετούν την πόλη και είναι άρρηκτα δεμένα με την κοινωνία.
«Το Τελλόγλειο επιμένει. Επιμένει σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να δημιουργεί, να φιλοξενεί εκθέσεις υψηλών προδιαγραφών και να επιβεβαιώνει τον εκπαιδευτικό του ρόλο», τόνισε η Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και Γενική Γραμματέας του Δ.Σ. του Ιδρύματος, Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά, καλωσορίζοντας τους επισκέπτες της έκθεσης «O Goya στο Τελλόγλειο». Μέσα από τα χαρακτικά του μεγάλου Ισπανού δημιουργού γνωρίζουμε τη μαύρη εποχή του και τα καυστικά του σχόλια, που ενώ δεν το επιδιώξαμε, φαίνεται να είναι παντελώς επίκαιρα με την εποχή μας, επισήμανε η κ. Γουλάκη-Βουτυρά.  Όπως είπε επίσης, σε λίγες μέρες η έκθεση συμπληρώνεται με τα έργα για τον Beethoven και από τις 26 Οκτωβρίου θα είναι στο σύνολό της επισκέψιμη, ενώ ευχάριστη έκπληξη αποτελούν οι δημιουργίες των 60 και πλέον φοιτητών του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ. που πλαισιώνουν την έκθεση. Μάλιστα, η κ. Γουλάκη – Βουτυρά υπογράμμισε πως οι νέοι εικαστικοί εμπνεύστηκαν από τους δύο τιτάνες της τέχνης και ανταποκρίθηκαν τάχιστα, υπό την καθοδήγηση των διδασκόντων του Τμήματος, στο κάλεσμα του Τελλογλείου. Ξεχωριστή μνεία ωστόσο έκανε η ίδια στον πίνακα «Η ομπρέλα» του Λουκά Βενετούλια -φιλοξενείται επίσης στην έκθεση- καθώς εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό μετά από 35 χρόνια κι είναι αντίγραφο έργου του Goya.
«Με τα έργα του Goya γίνεται μια ευθεία αναφορά στην εποχή του, στις ανθρώπινες δραστηριότητες και τα ανθρώπινα πάθη»,  είπε ο πρόεδρος του Τμήματος Εικαστικών, Καθηγητής Ξενοφών Σαχίνης, ενώ υπογράμμισε την προσπάθεια των φοιτητών για την επιτυχία της έκθεσης και επισήμανε πως είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία γι’ αυτούς να συνδεθούν με το φυσικό τους χώρο, το μουσείο του Τελλογλείου.
Στους χαιρετισμούς τους τόσο ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Θεσσαλονίκης, κ. Σπύρος Πέγκας, όσο κι ο Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος κ. Κωνσταντίνος Ζέρβας εξήραν τη σημασία της πρωτοβουλίας αυτής του Τελλογλείου με την έκθεση Goya. Απηύθυναν μάλιστα πρόσκληση σε Θεσσαλονικείς και μη, να επισκεφτούν την έκθεση, καθώς πρόκειται για ένα μοναδικό γεγονός που συμβάλλει στην ανάπτυξη και αναπτερώνει την ελπίδα, εξαιρετικά σημαντικά και τα δύο στη δύσκολη συγκυρία που βιώνει ο τόπος.
Οι επισκέπτες της έκθεσης «Ο Goya στο Τελλόγλειο, Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα» μπορούν μέχρι τις 29 Ιανουαρίου 2012 να θαυμάσουν τα 211 χαρακτικά του  Goya από τις  τέσσερις σειρές του Καπρίτσια, Δεινά του Πολέμου, Ταυρομαχίες και Παροιμίες. Τα χαρακτικά προέρχονται από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου. Επίσης, έξι ελαιογραφίες από το Μουσείο Καλών Τεχνών του Bilbao, που δίνουν μια εικόνα για την εποχή και τη θεματογραφία του.
Την έκθεση συμπληρώνει το Αρχείο Σπητέρη του Τελλογλείου με πολύτιμο υλικό από εφημερίδες και περιοδικά του γαλλικού Τύπου τον 20ό αι., συστήνοντας το κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο των
Ο Φρανσίσκο Γκόγια (Σαραγόσα,1746 – Μπορντό, 1828) ήταν ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της Ισπανίας, που με το έργο του σφράγισε και καθόρισε την ευρωπαϊκή τέχνη στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Υπενθυμίζεται πως έζησε την εποχή που με τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους Πολέμους οι κάτοικοι της  Ευρώπης βιώνουν μια βίαιη αλλαγή στον τρόπο ζωής τους. Ο Γκόγια μέσα από το έργο του θα εκφράσει τις ελπίδες μιας ολόκληρης γενιάς καλλιτεχνών και διανοουμένων στην Ευρώπη, αλλά και τη διάψευσή τους.
Σε αντίθεση με πολλούς ζωγράφους της εποχής, που απλώς σχεδίαζαν τις συνθέσεις τους και τις έδιναν να τις χαράξουν ειδικευμένοι τεχνίτες, ο Γκόγια θα αναλάβει ο ίδιος την παραγωγή των χαρακτικών του, χρησιμοποιώντας τις πιο γρήγορες και ζωγραφικές τεχνικές της οξυγραφίας και της ακουατίντας, οι οποίες και του έδιναν δυνατότητες για σχεδιαστικές λεπτομέρειες και ενδιαφέρουσες αντιθέσεις ανάμεσα στο φωτεινό και το σκοτεινό μέρος του χαρακτικού.
Τα χαρακτικά αγοράστηκαν από τον Μαρίνο Καλλιγά, διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης από το 1949 έως το 1971, στη δεκαετία του 1960. Ήταν μια ιδιοφυής κίνηση, αφού πρόκειται για ολοκληρωμένες σειρές σε πρώτες εκδόσεις. Πρόκειται για τα  Καπρίτσια (1799, 80 χαρακτικά), τα Δεινά του Πολέμου (1810-1820, 80 χαρακτικά), την Ταυρομαχία (1816, 33 χαρακτικά) και τις Disparates – Παροιμίες (1819-1823, 18 χαρακτικά).
Η έκθεση των χαρακτικών από την Εθνική Πινακοθήκη πλαισιώνεται από την παρουσίαση έξι ζωγραφικών έργων από το Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπιλμπάο. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά που η ισπανική ζωγραφική της συγκεκριμένης περιόδου παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στα έργα ξεχωρίζει το Πορτρέτο Νεαρής Γυναίκας. Εκτίθενται ακόμη Το πορτρέτο της Βασίλισσας της Ισπανίας, η Απογείωση ενός Αερόστατου, αλλά και τα πορτρέτα σημαντικών προσωπικοτήτων στην Ισπανία της εποχής. Σε αυτά ο θεατής – επισκέπτης μπορεί να δει και τον τρόπο με τον οποίο άλλοι ζωγράφοι της ίδιας εποχής, όπως οι Vicente López Portaña (διάσημος κυρίως για το πορτρέτο του ηλικιωμένου Γκόγια) και ο Carnicero Mancio Antonio (επίσης ζωγράφος της βασιλικής αυλής), αντιμετώπισαν τα αγαπημένα θέματα του Ισπανού καλλιτέχνη.
Την επιμέλεια της έκθεσης εκ μέρους της Εθνικής Πινακοθήκης έχει η Έφορος Συλλογής Χαρακτικών & Σχεδίων ΕΠΜΑΣ Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη και από το Τελλόγλειο ο δρ. Παναγιώτης Μπίκας. Τη γενική ευθύνη της έκθεσης έχει η Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης ΑΠΘ και Γεν. Γραμματέας του Δ.Σ. του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά.
Υπενθυμίζεται πως σε λίγες μέρες, στις 26 Οκτωβρίου (εγκαίνια στις 4/11), ο Beethoven «συναντά» τον Goya στο Τελλόγλειο. Μπορεί οι δύο μεγάλοι δημιουργοί να μη συναντήθηκαν ποτέ στη ζωή, αλλά με μοναδικό τρόπο συναντώνται μέσα από τα έργα τους στη Θεσσαλονίκη. Στην έκθεση αυτήν παρουσιάζονται για πρώτη φορά πρωτότυπες παρτιτούρες του τιτάνα της κλασικής μουσικής, καθώς και χειρόγραφα, επιστολές, τετράδια επικοινωνίας, μικροαντικείμενα του συνθέτη, τα οποία προέρχονται από το Beethoven-Ηaus της Βόννης.
Επίσης στην έκθεση συμμετέχουν με έργα τους 60 σπουδαστές και η Ομάδα ΝΟ EGO του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τους Goya και Beethoven, έχοντας συντονιστές τους διδάσκοντές τους Μανώλη Γιανναδάκη, Κυριάκο Μορταράκο, Αθανάσιο Πάλλα, Γεώργιο Τσακίρη, Γεώργιο Τσάρα, και Ξενοφώντα Σαχίνη.