Ο καυγατζής | κριτική ταινιών

Ο καυγατζής | κριτική ατην ταινία του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ

Η αναζήτηση ενός μοναχικού άνδρα για την ίδια του την ταυτότητα με όλα τα μέσα που παρέχονται στην κοινωνία είναι η ουσία της τελευταίας ταινίας του Φασμπίντερ ο οποίος λίγο μετά το τελικό μοντάζ απεβίωσε από υπερβολική δόση ναρκωτικών.

Χρήση του βιβλίου του Jean Genet Querelle de Brest (ο Καυγατζης της Βρεστης) στην μεγάλη οθόνη σαν πλαίσιο κάνει ο ικανός (και καταραμένος) Γερμανός δημιουργός για να παρουσιάσει μια στην ουσία δική του αντίδραση πάνω στο κείμενο του συγγραφέα.

Ο καυγατζής | κριτική

Η βασική πλοκή είναι εδώ! Όμως ο κόσμος(του βιβλίου) έχει μετατραπεί στον Καυγατζή (982) του Φασμπίντερ  σε ένα σουρεαλιστικο σκηνικό μιας υπέρ του δέοντος καλλιτεχνικής θεατρικής παράστασης.

Ο επαναπροσδιορισμος του σκηνοθέτη επί των αυθεντικών διαλόγων μέσω μιας απόδοσης που έχει τις ρίζες της στον Brecht αλλά και στο μετάμοντέρνο κίνημα προσδίδει στο έργο ένα στοχευμενο ύφος ταύτισης του ήρωα και του παρακμιακου περίγυρου του με τον ίδιο (Fassbinder) και τα υπαρξιακά του βιώματα.

Η περιγραφή του για τον καβγατζή ο οποίος είναι ναύτης που εν μέσω ταξιδιών στη θάλασσα έρχεται στο λιμάνι της Δρέσδης και εκεί συναντάει τον αδελφό του σε έναν οίκο ανοχής τον οποίο λειτουργεί η Lysiane (Jeanne Moreau) και ο άντρας της, απεικόνιζεται μέσω της εξπρεσιονιστικης φωτογραφίας (κυριαρχεί το πύρινο πορτοκαλί χρωμα) και των αρτιστικων σκηνικων έξυπνα, δίνοντας την εντύπωση πολύ εκτεταμενου κόσμου ο οποίος βρίσκεται σε κίνηση. Από τα πλοία μέχρι τους ανθρώπους.

Η προσωρινή εγκατάλειψη της θάλασσας συμβολίζει το τέλος της υπαρξιακης αθωότητας με σκοπό την εύρεση θέσης η όχι σε έναν κόσμο ακραίο όσο και ανθρώπινο έστω και αν αυτός παρουσιάζεται μέσω της αμαρτίας, της παρακμής, του εγκλήματος και της δύναμης της σάρκας.

Η λογική της ταινίας είναι που πρέπει να προβλημάτισει όχι τόσο η εύρεση της ταυτότητας αλλά που αυτό πραγματοποιείται.

Απο που δημιουργήθηκε αυτή η κοινωνική παρακμή ; Ο εκφυλισμός της ανθρώπινη ύπαρξης από που πηγάζει;

Ο ήρωας θα αρχίσει να ανακαλύπτει τα όρια του μέσω (επιτηδευμενα) χαμένων στοιχημάτων, φόνου, αλλαγής ερωτικών συντρόφων και εν τέλη θα βρει την γαλήνη και την συμπόνια στο πρόσωπο του Seblon(Franco Nero) ο οποίος και θα τον ξανά οδηγήσει στην θάλασσα από όπου και προήλθε.

Το ύφος της ταινίας

Ακραίο, προκλητικό όπως και πρόστυχο σχόλιο για την ανθρώπινη μοναξιά η οποία θα αναλυθεί με υπερβολικό αλλά ταυτόχρονα καλλιτεχνικό τρόπο.

Μια σπουδή πάνω στον ανδρικό σεξισμο και στην κορύφωση πρωτογονων ενστικτων τα οποία μπορεί να φαίνονται αναχρονιστικα σήμερα όμως τότε (1982) ηταν κάτι πρωτόγνωρο.

Με πολιτιστική όσο και αισθητική αξία σήμερα (ο Gaultier ανάφερε την επιρροή που είχε στον σχεδιασμό των ρούχων του η ταινία) και παρότι αμφιλεγόμενος ο Καυγατζης σηματοδοτει το τέλος του νέου Γερμανικου σινεμά (ταυτόχρονα με τον θάνατο του σημαντικότερου εκφραστή του).

Τόσο το βιβλίο όσο και η ταινία αποτυπώνουν τα αισθήματα που βιωναν ψυχικά οι δημιουργοί τους εν μέσω όλων των καταχρησεων που έκαναν και οι οποίες τους οδήγησαν στην ταύτιση τους με οριακές καταστάσεις. Παραμένει ωστόσο ο μόνος τρόπος εξερεύνησης και κατανοησης τέτοιων συναισθηματων(δυστυχώς) που μπορούν να μεταφερθούν αυτούσια σαν τέχνη.

Ο Fassbinder εξερευνά τα ανθρώπινα όρια έστω και υπό το πρίσμα του αμαρτωλού ερωτισμού και μας παραδίδει ένα ριζοσπαστικό όσο και αμφιλεγόμενο έργο ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας.

Each man kills the thing he loves

Κείμενο Παναγιώτης Τουρατζώφ