Κάρολος και Έρμαν Σπίρερ: Το παράδειγμα δύο φιλελλήνων
Είναι γνωστή στους περισσότερους η μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Η Λίστα του Σίντλερ» με τον Λίαμ Νίσον να ενσαρκώνει τον Όσκαρ Σίντλερ (Oskar Schindler, 28 Απριλίου 1908 – 9 Οκτωβρίου 1974), έναν Γερμανό επιχειρηματία, που έσωσε τις ζωές χιλίων Πολωνών Εβραίων από το Ολοκαύτωμα, προσλαμβάνοντάς τους στα εργοστάσια του.
Είναι όμως άγνωστη στους περισσότερους η «Λίστα του Σπίρερ», ή για την ακρίβεια των λόγων «οι Λίστες των αδελφών Σπίρερ», του Καρόλου (1883 – 1952) και του Έρμαν (4 Οκτωβρίου 1887 – 18 Μαρτίου 1927), που κατάφεραν να διασώσουν χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας από την κόλαση της καταστροφής το 1922.
Στα τέλη του καλοκαιριού του 1922, όταν ξεκίνησε η μεγάλη σφαγή στην πρωτεύουσα της Ιωνίας, τη Σμύρνη, και οι μανάδες έτρεχαν αλλόφρονες πάνω κάτω στην προκυμαία με τα μωρά στην αγκαλιά και οι Σύμμαχοι παρακολουθούσαν αμέτοχοι από τις ναυαρχίδες τους, όταν η Σμύρνη φαινόταν εγκαταλελειμμένη, ένα χέρι σωτηρίας απλώθηκε για να κρατήσει όσους περισσότερους μπορούσε στη ζωή.
Ήταν το χέρι που άπλωσε ο Έρμαν Σπίρερ
Γεννημένος στη Σμύρνη το 1887 από γονείς Εβραίους ελβετικής καταγωγής, ο Σπίρερ ήταν από τους μεγαλύτερους καπνέμπορους της εποχής. Διατηρούσε ιδιόκτητες καπναποθήκες στη Σμύρνη και καπνομάγαζα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Όταν ξέσπασε η καταστροφή, δεν δίστασε να ανοίξει τις αποθήκες του και να προσφέρει άσυλο σε εκατοντάδες γυναικόπαιδα, που διαφορετικά θα είχαν γίνει θηράματα των τουρκικών στρατευμάτων.
Οι αποθήκες, φέροντας την ελβετική σημαία, ήταν απροσπέλαστες στους Τούρκους και για αρκετές μέρες τούς κράτησε εκεί προστατευμένους, αψηφώντας κάθε κίνδυνο, παρέχοντάς τους τροφή και ό,τι άλλο χρειάζονταν, ενώ ολόγυρα η Σμύρνη καιγόταν. Κι εντέλει, με δικά του έξοδα ναύλωσε πλοία για να τους φυγαδεύσει στην Ελλάδα.
Όμως, η μεγαλοψυχία του ανθρώπου δεν σταμάτησε εδώ. Όχι μόνο κατάφερε να φυγαδεύσει έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων στην Ελλάδα σε πόλεις όπως ο Βόλος, η Καβάλα, η Δράμα, αλλά τους στήριξε και στα πρώτα τους βήματα, προσφέροντάς τους εργασία στα καπνεργοστάσια και τα καταστήματά του σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Έρμαν Σπίρερ: Ο «μέγας ευεργέτης» των Ελλήνων
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Σμύρνης και μετέπειτα εθνομάρτυρας Χρυσόστομος συνήθιζε να αποκαλεί τον Έρμαν Σπίρερ «μέγα ευεργέτη» των Ελλήνων. Επίσης, σημαντικό στοιχείο της μεγάλης φιλανθρωπικής προσφοράς αποτελεί μια νεκρολογία για αυτόν, που έγραψε λίγες ημέρες μετά το θάνατό του (18 Μαρτίου 1927) ο τότε Μητροπολίτης Φιλίππων Χρυσόστομος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, 1962-1967).
Ως τέκνο κι αυτός της Μικράς Ασίας και Μητροπολίτης Εφέσου μέχρι το 1922, γνώριζε τον Χέρμαν και πριν αναλάβει τη Μητρόπολη Φιλίππων το 1924. Η νεκρολογία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Απόστολος Παύλος», που εξέδιδε ο ίδιος ο μακαριστός μητροπολίτης.
Επιπλέον, σε μαρτυρίες της η κόρη του Χέρμαν Σπίρερ, Έλενα, ανέφερε: «Κάποιοι πρόσφυγες είχαν την εικόνα του πατέρα μου μαζί με τις εικόνες των αγίων όταν ήρθαν από τη Σμύρνη στην Ελλάδα».
Έρμαν Σπίρερ: Ένας εμπνευσμένος επιχειρηματίας
Εμπνευστής και δημιουργός του καπνεμπορικού οίκου Spierer και από τους σημαντικότερους παράγοντες της παγκόσμιας καπναγοράς ο Ελβετός εβραϊκής καταγωγής Έρμαν Σπίρερ έρχεται στην Καβάλα το 1902 και εργάζεται επί 10 χρόνια στις εγκαταστάσεις μεγάλου εμπορικού οίκου της καπνεμπορικής δραστηριότητας των Αλλατίνι.
Με την πολύτιμη εμπειρία που αποκτά, επιστρέφει το 1912 στη γενέτειρά του και ιδρύει μαζί με τον μεγάλο του αδελφό Κάρολο, μια ακμαία και δυναμική επιχείρηση. Ευφυής, εργατικός και άριστος γνώστης των καπνικών ζητημάτων του ανατολικού καπνού, αποκτά σε σύντομο χρόνο διασυνδέσεις με διεθνείς κύκλους καπνεμπόρων.
Άμεση προτεραιότητά του υπήρξε η ανέγερση νέων εργοστασίων στις καπνουπόλεις της Βόρειας Ελλάδας, σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές και με καινοτόμο εξοπλισμό σε μηχανήματα και εξαρτήματα, για τη διασφάλιση υψηλών ποιοτικών κριτηρίων. Ενδεικτική του πρωτοποριακού αυτού πνεύματος είναι και η πρόβλεψη εγκατάστασης ανελκυστήρα για την κατακόρυφη μεταφορά των δεμάτων- πρωτοφανής επιλογή για την εποχή και τα ελληνικά δεδομένα.
Κάρολος Σπίρερ: Η ανθρωπιστική προσφορά
Ανάλογη ανθρωπιστική δράση ανέπτυξε και ο αδερφός του Κάρολος στην Καβάλα και τη Δράμα, κατά τη δεύτερη βουλγαρική κατοχή 1916-1918. Ως επιχειρηματίας αλλά και ως άτομο, παρείχε συστηματικά θέσεις εργασίας προκειμένου να αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι της Καβάλας την πείνα και την εξαθλίωση.
Μισθοδοτούσε συστηματικά τους εργάτες και μάλιστα διπλασίασε τον μισθό των οικογενειαρχών, κατά τη διάρκεια της μαρτυρικής τους ομηρίας στη Βουλγαρία, ενώ παράλληλα μεριμνούσε για τις οικογένειές τους παρέχοντάς τους άλευρα και τρόφιμα. Με το κύρος και την αυθεντία του, παρενέβη και έσωσε εκείνους τους ομήρους που ρίχτηκαν στις βουλγαρικές φυλακές.
Υπήρξε πατέρας στοργικός για τις οικογένειες των ομήρων που έχασαν τη ζωή τους, χορηγώντας ως σύνταξη πλέον ολόκληρο τον μισθό σε χήρες και ορφανά. Ενίσχυε το ταμείο του Δήμου Καβάλας προκειμένου να λειτουργεί συσσίτιο, ενώ γενναίες υπήρξαν οι προσφορές χρημάτων προς το ορφανοτροφείο της πόλης
Όπως επισημαίνει μάλιστα ο ιστορικός Κυριάκος Λυκουρίνος «η κατάθεσή του στη Διεθνή Διασυμμαχική Επιτροπή το 1919 για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχτηκαν από τα Βουλγαρικά στρατεύματα στην Ανατολική Μακεδονία κατά την περίοδο αυτή, μαζί με τις αναφορές και τις ανακρίσεις που διεξήχθησαν, είναι αποκαλυπτική».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η μεταμόρφωση της καπναποθήκης Έρμαν Σπίρερ στη Δράμα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
Ακολουθείστε το Cityportal.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλα τα τελευταία νέα
Cityportal.gr Live ενημέρωση: O κορωνοϊός λεπτό προς λεπτό στην Ελλάδα και παγκοσμίως