Σχολιασμός – κριτική του βιβλίου «Οι Ανυπάκουες» της Djaili Amadou Amal (Ντζαϊλί Αμαντού Αμάλ) σε μετάφραση Άγγελου Μουταφίδη – εκδόσεις «Θίνες»
«…..Υπομονή κόρες μου! Munyal – Στο αξιακό σύστημα του μουσουλμανικού αφρικανικού πληθυσμού Πελ, η λέξη «munyal» σημαίνει υπομονή, εγκαρτέρηση, αυταπάρνηση και εγκράτεια και ορίζει τη συνολική στάση της γυναίκας απέναντι στον άνδρα, η οποία πρέπει να διέπεται από υπακοή, σεβασμό και απροϋπόθετη διαθεσιμότητα…….»
Ανθρώπινα εκθέματα οι γυναίκες στη λωρίδα του Σαχέλ* κινούνται ως πολυάριθμοι ίσκιοι στο φως που εκπέμπουν μόνο και απόλυτα οι επιθυμίες των ανδρών, ως σύζυγοι, ως πατέρες, ως διαθέσεις, ως όντα. Επάνω στο παλίμψηστο των παραδόσεων της μουσουλμανικής θρησκείας και ενός ράθυμου μέλλοντος αλλαγών που δεν επιθυμεί ούτε να έρθει αλλά ούτε και να διαφοροποιήσει τίποτε από το παρελθόν, η ειμαρμένη που τις περιμένει είναι η ίδια με αυτή των μητέρων, των θείων και των γιαγιάδων τους, με μια σπαταλημένη και γεμάτη ακυρώσεις ζωή στον βωμό των «θέλω» του αρσενικού.
«Munyal κόρες μου! Υπομονή!» μόνιμη επωδός σε όλα
Τρεις σπονδυλωτές ιστορίες γυναικών που παύουν να υπάρχουν αλλά απλώς υφίστανται από την στιγμή που ο πατέρας αποφασίζει, ο σύζυγος επιλέγει, ο επιβήτορας επιθυμεί. Με μία απλή φαινομενικά αλλά με ασθματικό ρυθμό πρωτοπρόσωπη γραφή ο αναγνώστης «δυτικόστροφης σκέψης» μπαίνει σε αυτό το κλίμα αποφοράς, σκαιού τρόμου, ζοφερής σιωπής από την πλευρά των γυναικών μπροστά στο θέλω του άνδρα, με την μοίρα τους να ορίζεται κάτω από το καθεστώς ιδιοκτησίας και μουσουλμανικών προϋποθέσεων, με ρήτρες και όρους επάνω στα σώματα και στις ζωές τους.
«Munyal κόρες μου!
Να υποταχθείτε στο σύζυγό σας.
Να αποτάξετε κάθε παραπλανητική σκέψη.
Να είστε γι’ αυτόν δούλη, και αυτός θα είναι αιχμάλωτός σας.
Να μην δυσανασχετείτε.
Να μην περιφρονείτε κανένα δώρο, να μην το επιστρέφετε.
Να μην είστε οξύθυμες, φλύαρες. Να μην είστε απρόσεκτες.
Να μην εκλιπαρείτε, να μην ζητάτε τίποτε.
Να είστε σεμνές, ευγνώμονες, καρτερικές και διακριτικές.
Να συντρέχετε το σύζυγό σας, να προστατεύετε την περιουσία του, να διαφυλάσσετε την αξιοπρέπειά του, να συντηρείτε την όρεξή του.
Είθε να μην πεινάσει ποτέ εξαιτίας της οκνηρίας σας, της κακοκεφιάς σας ή ακόμη της κακής μαγειρικής σας.
Να φροντίζετε την όραση, την ακοή, την όσφρησή του.
Είθε τα μάτια του να μην αντικρίσουν ποτέ οτιδήποτε λερό στην τροφή ή το σπίτι σας.
Είθε τα αυτιά του να μην ακούσουν ποτέ αισχρότητες ή ύβρεις από το στόμα σας.
Είθε η μύτη του να μην εισπνεύσει ποτέ οτιδήποτε βρόμικο στο κορμί ή στο σπιτικό σας, να μην μυρίζει παρά μόνο ευωδιά και λιβάνι».
Οικογενειακές σχέσεις, συζυγικοί δεσμοί, αναγκαστικός γάμος
Οικογενειακές σχέσεις, συζυγικοί δεσμοί, αναγκαστικός γάμος και διαχείριση των παραμέτρου αυτού, συναινετικότητα, βιασμός (δεν υφίσταται αυτή η συνθήκη στο βιβλίο αλλά ούτε και στην εκεί κοινωνία «Δεν είναι βιασμός! Είναι μια νόμιμη πράξη αγάπης και συζυγικό καθήκον» ), πολυγαμία, αποδοχή, εκτραχηλισμός, οικονομικός εξευτελισμός, χρήση ουσιών, εκπαίδευση, κατάρες, ξόρκια, μαγγανείες, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες είναι μόνον κάποια από τα θέματα που εισπράττει ο «δυτικός» αναγνώστης και προσπαθεί να εξιχνιάσει το πώς λειτουργούν αυτά τα πρόσωπα ως μονάδες αλλά και ως ψηφίδες ενός κοινωνικού καμβά σε μια κοινωνία που τίποτε από τα προλεχθέντα δεν θεωρούνται αποτρόπαιη βαρβαρότητα καθώς δεν υπάρχει άλλο κριτήριο για την αλήθεια και την λογική από το παράδειγμα και το πρότυπο των γνωμών και των συνηθειών της χώρας όπου ζουν. Και εκεί ζουν!!!
«Munyal κόρες μου!Υπομονή! »
Μια άλαλη οργή μέσα στο μολυβένιο σκοτάδι των ημερών τους, οι γυναίκες της λωρίδας του Σαχέλ κινούνται ανάμεσα από ταξίδια στο Ντουμπάϊ, χρυσαφικά να τις καλύπτουν αλλά που θα τα φορούν κατόπιν αδείας του συζύγου τους μόνον γι’ αυτόν και στη συντροφιά των υπολοίπων γυναικών του, απολεπίζουν τα όνειρα τους ως φύλλα χρυσού μέσα στα οποία θάβουν τις εφιαλτικές προοπτικές των ζωών τους, με αποδοχή, χωρίς την παραμικρή δυνατότητα διεξόδου καθώς αυτές υπάρχουν χωρίς να υπάρχουν…….
«Munyal κόρες μου! Υπομονή! Στο τέρμα της υπομονής σε περιμένει ο παράδεισος» αδιάφορο αν η διαδρομή μπορεί να αποβεί και κόλαση.
«Munyal! Υπομονή! Munyal! Υπομονή! Είναι δύσκολη η ζωή της γυναίκας, κόρη μου. Είναι σύντομες οι στιγμές ανεμελιάς. Δεν έχουμε παιδική ηλικία. Λίγες είναι οι χαρές μας. Την ευτυχία μας την καλλιεργούμε εμείς οι ίδιες εκεί που βρίσκουμε. Εσύ θα βρεις τον τρόπο να κάνεις τη ζωή σου υποφερτή. Ή μάλλον, να την κάνεις ανεκτή. Πρέπει να ποδοπατήσεις τα όνειρά σου, όπως εγώ για να αποδεχτείς πιο εύκολα τις υποχρεώσεις σου. Munyal! Υπομονή!».
Σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης, βιβλία όπως αυτό της συγγραφέως Djaili Amadou Amal (Νταζαϊλί Αμαντού Αμάλ) από το Καμερούν, το οποίο απέσπασε το βραβείο Κονκούρ της Ελλάδος, ίσως (!) να αποτελούν μία μικρή αλλά υπαρκτή αχτίδα ελπίδας σε ένα μεγάλο, μακρύ, ερεβώδες τούνελ που ενδεχομένως να ελλοχεύει την αλλαγή……
Σχολιασμός βιβλίου Ανδρομάχη Καρανίκα – Δημητριάδου Οκτώβριος 2024
*Σαχέλ ονομάζεται η στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα, στην Αφρική. Εκτείνεται, από δυτικά προς ανατολικά, από την βόρεια Σενεγάλη, συνεχίζει νότια Μαυριτανία, κεντρικό Μάλι, βόρεια Μπουρκίνα Φάσο, κεντρικό Νίγηρα, βόρεια Νιγηρία, κεντρικό Τσάντ, κεντρικό Σουδάν, μια μικρή έκταση στα βόρεια του Νοτίου Σουδάν και καταλήγει στην βόρεια Ερυθραία στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας.
Κατοικείται από πλέον των 40 εκατομμυρίων ανθρώπων, έχει κεντρικά ελεγχόμενη πολιτική αλλά και στρατιωτική δομή, αντλώντας επιρροές από το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα. Στις τάξεις της, τα τελευταία 10 χρόνια, έχει ενσωματωθεί και ένας μεγάλος αριθμός τζιχαντιστών που ανήκουν στη λεγόμενη Μουσουλμανική Αδελφότητα.
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
