Ιστορικά αγάλματα της Θεσσαλονίκης - Άγαλμα Παύλου Μελά

Ανάμεσα στον Λευκό Πύργο και την Λέσχη Αξιωματικών στην Θεσσαλονίκη στέκει το μνημείο ενός ήρωα, του οποίου το όνομα είναι ταυτισμένο με τον Μακεδονικό αγώνα . Ο Παύλος Μελάς θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές και ηρωικές φιγούρες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Εξαιτίας των ενεργειών του στα πλαίσια του Μακεδονικού Αγώνα  έγινε η πιο χαρακτηριστική προσωπικότητα της περιόδου αυτής.

Το μπρούτζινο άγαλμα του Παύλου Μελά με την παραδοσιακή φορεσιά που ατενίζει περήφανα την ελευθερία φιλοτέχνησε η ίδια η εγγονή του Παύλου Μελά, η γλύπτρια Ναταλία Μελά. Βρίσκεται μικρό πάρκο στις συμβολές των οδών Παύλου Μελά, Εθνικής Αμύνης και Λεωφόρου Νίκης.

Κάθε χρόνο στην επέτειο των εορτασμών του Μακεδονικού Αγώνα γίνονται εκδηλώσεις τιμής για την ηρωική δράση του Παύλου Μελά.

Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου του 1870 στη Μασσαλία, όπου ο πατέρας του Μιχαήλ Μελάς (1833-1897) δραστηριοποιούταν ως έμπορος. Το 1886 εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων και εξήλθε ως ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού  το 1891.

Υπήρξε δραστήριο μέλος της Εθνικής Εταιρείας, μιας  οργάνωσης, που είχε ως σκοπό την αναζωπύρωση του εθνικού φρονήματος και την απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων με κάθε θυσία, και έπαιξε αρνητικό ρόλο στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897. Με την έκρηξη του πολέμου μάχεται στα μέτωπα της Θεσσαλίας, ως διοικητής  της 2ης Πεδινής Πυροβολαρχίας. Σε ένα γράμμα προς τους γονείς του αναφέρει:  «…Αν ο θεός μας βοηθήση ολίγον, σύντομα θα λάβετε γράμμα μου από την Θεσσαλονίκην. Ώστε θάρρος, αγαπητοί μου γονείς, θάρρος και πεποίθησιν• διότι και αν φέρη ο διάβολος, να νικηθώμεν, θα νικηθώμεν παλικαρίσια…».

Για τις ακριβείς συνθήκες του θανάτου του Μελά υπάρχουν πολλές εκδοχές, ωστόσο οι περισσότερες συγκλίνουν στο γεγονός ότι ο Παύλος Μελάς προσπάθησε να διαφύγει από  κρησφύγετο που είχε περικυκλώσει  οθωμανικό απόσπασμα και  τραυματίστηκε θανάσιμα. Οι μαρτυρίες ποικίλουν για το αν ο Μελάς τραυματίστηκε από βόλι του τουρκικού αποσπάσματος ή  από εκπυρσοκρότηση  όπλου συμπολεμιστή του.

Μετά τον τραυματισμό του ο Παύλος Μελάς ζήτησε από τους συντρόφους του να παραδώσουν το σταυρό του στη σύζυγό του, το τουφέκι του στο γιο του και το κωνσταντινάτο του στην Έφη Καλλέργη. Σύμφωνα με μια αφήγηση των συμβάντων που διαδόθηκε από τις εφημερίδες της εποχής, αλλά δεν τεκμηριώνεται από καμία μαρτυρία, πέθανε στα χέρια του φίλου του, Γεώργιου Στρατινάκη κι η τελευταία του φράση πριν ξεψυχήσει ήταν «Βούλγαρος να μη μείνει».

Το κεφάλι του αποκόπηκε από τους συμπολεμιστές του και τάφηκε στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο Πισοδέρι. Το σώμα του παραδόθηκε από τις οθωμανικές αρχές στον μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό  και τάφηκε στον βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών στην Καστοριά, όπου αναπαύεται και η κάρα του από το 1950.

Παύλου Μελά 1, 54625, Θεσσαλονίκη Δείτε τον χάρτη