Την ονομασία Καραολή Δημητρίου την ξέρουν πολλοί. Ότι πρόκειται για δύο ονόματα και όχι ένα, αυτό το ξέρουν λιγότεροι. Και όμως ο Καραολής και ο Δημητρίου βρίσκονται παντού. Σε δρόμους και πλατείες σε πολλές πόλεις. Μόνο που, ελάχιστοι πια γνωρίζουν το γιατί.
Γιατί τόσοι δρόμοι πήραν το όνομα τους;
Ποια είναι η ιστορία αυτών των δύο νεαρών ανδρών;
Ποιοι ήταν οι Καραολής – Δημητρίου, η ένδοξη ιστορία τους
Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιοχώρι Πιτσιλιάς Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας, υπήρξε δημόσιος υπάλληλος και αθλητής του ΑΠΟΕΛ. Ήταν από τα πρώτα μέλη της ΕΟΚΑ. Στις 28 Αυγούστου 1955, μαζί με τον συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου σκότωσαν τον αστυνομικό Ηρόδοτο Πουλλή,ο οποίος ήταν μέλος του Ειδικού Κλάδου (Special Branch) της Αστυνομίας. Το συγκεκριμένο κλιμάκιο είχε αναλάβει για λογαριασμό των Βρετανών, τη συλλογή πληροφοριών για την ΕΟΚΑ . Ο Παναγιώτου διέφυγε, ενώ ο Καραολής συνελήφθη σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις και φυλακίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας.
Οι Άγγλοι ήταν έξαλλοι με τον Μιχαλάκη Καραολή , αλλά όχι γιατί ήταν αυτός που σκότωσε τον ελληνοκύπριο αστυνομικό. Η σφαίρα προέρχοταν από το όπλο του Παναγιώτου. Καθ όλη τη διάρκεια της ανάκρισης αρνήθηκε να καταδώσει τους συνεργάτες του. Οι Αγγλοι αυτό, δεν του το συγχώρησαν ποτέ. Μετά από τις καταθέσεις δύο Τουρκοκυπρίων αστυνομικών αποφασίστηκε η εσχάτη των ποινών. Ο Καραολής καταδικάστηκε σε θάνατο δι’απαγχονισμού.
Σε γράμμα του προς την οικογένεια του, ο Καραολής έγραφε:
Τα ελληνόπουλα δεν ξέρουν
μόνο πως πρέπει να ζουν
Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν
Kαι πως την πατρίδα να τιμούν.
Αντιδράσεις από όλη την Ευρώπη – Άλμπερ Καμύ
Σημαντικές προσωπικότητες από την Ευρώπη αντέδρασαν στην απόφαση του δικαστηρίου και ζήτησαν την ακύρωση της εκτέλεσης. Ανάμεσα τους ο Άλμπερ Καμύ, ο οποίος σε άρθρο του με τίτλο “Το ελληνόπουλο” που δημοσιεύτηκε στη γαλλική εφημερίδα Λ Εξπρές, έγραφε:
“ Για μια ακόμη φορά, η τυφλή καταπίεση προηγήθηκε της εξέγερσης. […] Τώρα έρχεται η ώρα των μαρτύρων που ακούραστοι, όπως και οι καταπιεστές, κατορθώνουν να επιβάλουν σε έναν αδιάφορο κόσμο τη διεκδίκηση ενός λαού ξεχασμένου από όλους, εκτός από τον εαυτό του. […] Οι φίλοι της Αγγλίας την καλούν πρώτοι να σώσει, κατά πρώτο λόγο, τον Μιχαήλ Καραολή και ύστερα να του αποδώσει ελεύθερη την τρισχιλιετή πατρίδα του..
Ο Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 στον Άγιο Μάμα Λεμεσού και καταγόταν από πάμπτωχη πολυμελή οικογένεια. Φοίτησε για τρία χρόνια στο Νυχτερινό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και στη συνέχεια έπιασε δουλειά. Νεαρός αγωνιστής της ΕΟΚΑ, πρωτοστάτησε στην αρπαγή οπλισμού από τις κατοχικές αρχές της Αμμοχώστου. Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά. Στις 22 Νοεμβρίου 1955 κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο έναν πράκτορα της «Ιντέλιτζενς Σέρβις». Συνελήφθη και καταδικάσθηκε και αυτός σε θάνατο. Μετά την ανακοίνωση της απόφασης είπε:
«Λυπάμαι που δε θα δω την Κύπρο μας ελεύθερη. Όμως δε με φοβίζει ο θάνατος, γιατί η ζωή είναι περιττή μέσα στην σκλαβιά. Γεια σας.»
Η καταδίκη σε θάνατο και εκτέλεση των Καραολή Δημητρίου
Την παραμονή της εκτέλεσής τους, όλοι οι κρατούμενοι τους έκαναν συντροφιά, τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο.
Στις 10 Μαΐου 1956, ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου απαγχονίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Η γενναία στάση τους μπροστά στους δημίους τους και το γεγονός της θανάτωσής τους προκάλεσαν παγκόσμια αντίδραση και κατακραυγή. Τα σώματά τους δεν παραδόθηκαν ποτέ στις οικογένειες τους, οι Άγγλοι τά έθαψαν κάπου μέσα στη φυλακή .
O 23χρονος Μιχαλάκης Καραολής και ο 22χρονος Ανδρέας Δημητρίου ήταν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού Αγώνα, τα πρώτα μέλη της ΕΟΚΑ, που εκτελέστηκαν δι’ απαγχονισμού από τους άγγλους στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας.
Προς τιμήν των δύο ηρώων, πολλοί δρόμοι στην Ελλάδα και την Κύπρο φέρουν το όνομά τους.
