Ριάλιτι; Από μένα είναι «ΟΧΙ». Δαγκωτό

Ένα μεγάλο «Όχι» σε κάθε είδους ριάλιτι. Εμπορικό και πολιτικό. Κακοστημένα και βαρετά και τα δυο. Απίθανα τυπάκια αρσενικά και θηλυκά συσσωρεύονται μπροστά από τις κάμερες και γελοιοποιούνται ετσιθελικά. Απίθανοι λόγοι εκφωνούνται σε αίθουσες πριν και μετά από εγκαίνια εγχώριας ή διεθνούς έκθεσης ειδών και ιδεών. Απίθανες απαντήσεις σε- κατά κανόνα – «προκάτ» ερωτήσεις. Απίθανα σχόλια σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πού γέρνει το συμφέρον ή το κόλλημα με το κόμμα, εκεί και η επευφημία και στο απέναντι το ανάθεμα.
Διάβασα αστεία πράγματα, άκουσα γελοιότητες, είδα την κατάντια να παρελαύνει στη μικρή οθόνη και στο ίντερνετ. Κατάσταση απελπισίας.

Τα ριάλιτι ποντάρουν απροκάλυπτα στην υποτίμηση και στον εξευτελισμό των παικτών, ξυπνούν τα ελαττώματά τους, ακόμα και αν αυτά κρύβονται πίσω από φοινικόδεντρα ή από τους αχνούς μιας κατσαρόλας. Την εποχή που τόσος λόγος γίνεται για τα δικαιώματα των ανθρώπων, οι δεκάδες εκπομπές σκληρού ανταγωνισμού και καθόλου συναγωνισμού, κάνουν το bullying από κριτές και κρινόμενους (συναμεταξύ τους), διασκέδαση για τον τηλεθεατή.

Τεράστια ευθύνη έχουν οι θεατές που συντηρούν εκπομπές της ξεφτίλας, οι θεατές οπαδοί – κλακαδόροι ενός πολιτικού που αραδιάζει θηριώδη ψέματα ως μελλοντικά σχέδια διάσωσης του λαού από εικονική ή πραγματική κατρακύλα. Αλλά αυτή χειροτερεύει. Και οικονομικά και αισθητικά και μορφωτικά και κοινωνικά.

Ανηλεής χειραγώγηση πολιτών

Μια ανηλεής χειραγώγηση πολιτών από κάθε χειριστικό τιτλούχο είτε επελαύνει μέσω τηλεόρασης είτε μέσω άλλου βήματος, γιγαντώνεται χρόνο με τον χρόνο. Πλέον, κάθε κανάλι που σέβεται τον εαυτό του έχει διαγωνισμό φαγητού, διαγωνισμό χορού, ομορφιάς, μυϊκής δύναμης, ψυχικής αντοχής, αμετροέπειας, big αηδίας, νυφοπάζαρου και λάσπης. Μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Μια καταναγκαστική υποχρέωση αρχηγών κομμάτων εξουσίας, που έχει συνδεθεί με ψεύτικες υποσχέσεις, αληθινές διαμαρτυρίες και χειροκροτήματα, είναι θεσμός, είναι πλέον παράδοση, είναι και προεκλογική καμπάνια. Οι μεγάλες αλήθειες γλιστράνε από τις τσέπες των πολιτών και φωλιάζουν στα ράφια των μαγαζιών και στα ταμεία των υπηρεσιών. «Αγαθά και άγια» μήτε στις εξαγγελίες διάφορων «θα» μήτε στα δελτία ειδήσεων.

Καθημερινά στην prime time ζώνη, λόγια και έργα στις τηλεοπτικές συχνότητες συναγωνίζονται στον μύθο. Πιο απλά, στα παραμύθια.

Κρατάει χρόνια αυτή η βρωμιά, που μάταια καμουφλάρεται πίσω από ακριβές «κολόνιες» – παραγωγές, επειδή η μπόχα τους συνεχίζει να γεμίζει σαλόνια πολυτελή και καθιστικά – κουζίνες – υπνοδωμάτια, τρία σε ένα. Υπάρχει και το family room, όπου γονείς, συγγενείς και φίλοι επικροτούν την «επιτυχία» του παιδιού που πανηγυρίζει μ’ ένα βροντερό «πέρασα»! Πού πέρασε, άραγε; Ποιος θυμάται την περσινή (για να μην πάω πιο πίσω) νικήτρια του «the voice” ; Κανείς. Η φωνή χάθηκε. Λάμψη ήταν για την κοπελίτσα ,τη φώτισε μια νύχτα, έσβησε. Για πάντα.

Οι σύντομες εκρήξεις ευχαρίστησης του κοινού που παρακολουθεί κι ακολουθεί τις επιταγές του μέσου χειραγώγησης του, καταλαγιάζουν άμεσα και μεταμορφώνονται σε αποχαύνωση. Έπεται η διάβρωση προσωπικότητας και η αλλοίωση της κριτικής ματιάς. Χειρότερη παρενέργεια, η απάλειψη θέσπισης σημαντικών στόχων και η απουσία ψυχραιμίας στις απογοητεύσεις που κερνάει η ζωή.

Κοινωνική αδικία

Για την όποια επιτυχία πρέπει να δουλέψουμε. Είναι εφικτό, εάν λειτουργήσουν οι διανοητικές διεργασίες κι όχι ένα φευγαλέο αίσθημα ευδαιμονίας που μπορεί να μας δωρίσει μια εικόνα, ένα επεισόδιο ριάλιτι, ένα λογύδριο κατασκευασμένο από πληρωμένο συγγραφέα, επί τούτου.

Άρα, η ευχαρίστηση βασίζεται σε μια νοητικά κατευθυνόμενη σύγκριση: Πόσο συνδέονται οι στόχοι που θέσαμε με αυτό που έχουμε πετύχει; Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι οι αξιώσεις μας; Αν ανοίγεται μεγάλο κενό, τότε είναι δύσκολο να αναπτυχθεί μια σταθερά θετική στάση απέναντι στη ζωή. Η ψευδαίσθηση ότι η «δράση» που βλέπουμε απέναντι από τον καναπέ μας είναι στάση ζωής, κλείνει δρόμους, σαρώνει συναισθήματα, ξεριζώνει αξίες και μας κάνει συνένοχους στην αθλιότητα των παραγωγών.

Ακόμη, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την κοινωνική αδικία. Ο κυριότερος λόγος της είναι ότι αυτές οι εκπομπές δεν απαιτούν ιδιαίτερα προσόντα, σπουδές, ενασχόληση, κόπο, ταλέντο. Η μεγαλύτερη απόδειξη αυτού του επιχειρήματος, είναι ότι στελεχώνονται από άτομα με εντελώς διαφορετικό πνευματικό και σωματικό υπόβαθρο. Μάλιστα, δεν απαιτείται προϋπηρεσία, ιδιαίτερες γνώσεις και ποικιλία προσόντων. Το αντίθετο συμβαίνει στον στίβο εργασίας. Οι εργοδότες επιλέγουν ανάμεσα σε πολλά βιογραφικά το άτομο που πληροί τις περισσότερες προδιαγραφές, που έχει όρεξη και θέληση να εργαστεί, αλλά και δύναμη, προκειμένου να ανταπεξέλθει σε εξουθενωτικές καταστάσεις.

Οι ιθύνοντες νόες, οι ηνίοχοι του άρματος που φέρνει στα κανάλια το χρήμα και σε μας την αποβλάκωση, επιχαίρουν για την κατάντια μας. Δεν είναι ό,τι καλύτερο θέλουμε.
Από μένα, λοιπόν, στο ριάλιτι είναι «όχι». Δαγκωτό.

Κείμενο Παύλος Λεμοντζής | cityportal.gr

Φωτογραφία Gerd Altmann