Ριμάζει το «Παλατάκι» της Θεσσαλονίκης

Καθιερώθηκε ως «Παλατάκι», παρόλο που η βασιλική οικογένεια έμεινε σ’ αυτό μόλις μία νύχτα. Λέγεται αλλιώς και «Κυβερνείο», αλλά ποτέ δεν λειτούργησε ως τέτοιο.

Χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως κατοικία των μη Θεσσαλονικιών υπουργών Μακεδονίας – Θράκης (και παλαιότερα Βορείου Ελλάδος), ενώ προτιμούσε να διαμένει σ’ αυτό ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη, τόσο ως πρωθυπουργός όσο και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Το επιβλητικό διώροφο, που σήμερα ρημάζει εγκαταλελειμμένο στη φθορά του χρόνου και της υγρασίας, βρίσκεται στο καλύτερο ίσως «οικόπεδο» της Θεσσαλονίκης, πάνω στο Καραμπουρνάκι ή Μικρό Εμβολο. Από εκεί βλέπει ολόκληρη την πόλη και το παραλιακό της μέτωπο, «επιβλέπει» τη ναυσιπλοΐα στον Θερμαϊκό Κόλπο και ατενίζει δυτικά και νότια τις κορυφογραμμές των Πιερίων, του Ολύμπου και του Πηλίου.

Μια «αυτοψία» στο εσωτερικό του προκαλεί θλίψη στον επισκέπτη, αφού θυμίζει ελάχιστα την παλιά του αίγλη. Τοίχοι και ταβάνια έχουν «φουσκώσει» από την υγρασία, η σκουριά αλλοιώνει τα μέταλλα στις πόρτες και όσα έπιπλα έχουν απομείνει είναι πακεταρισμένα σαν έτοιμα για μετακόμιση.

Ο,τι πολύτιμο κοσμούσε το σπίτι, όπως πίνακες, χαλιά, έργα τέχνης και αντικείμενα μουσειακής αξίας, έχει απομακρυνθεί και βρίσκεται φυλαγμένο σε αποθήκες ή μουσεία.

Το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, που είναι διαχειριστής του ακινήτου, έχει αναλάβει τα λειτουργικά έξοδα της φύλαξης του χώρου, αλλά αδυνατεί να ανταποκριθεί στο υψηλό κόστος ανακαίνισης, ενώ θολό είναι διαχρονικά το τοπίο και ως προς τον τρόπο αξιοποίησής του.

Ο Δήμος Καλαμαριάς, στα διοικητικά όρια του οποίου βρίσκεται το «Παλατάκι», έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη μετατροπή του σε πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής, σε συνδυασμό με το παρακείμενο πρώην στρατόπεδο Κόδρα. Στη δεκαετία του ’80 και στο κλίμα της εποχής ακούστηκαν προτάσεις ακόμα και για μετατροπή του σε νηπιαγωγείο και παιδικό σταθμό.

Επί σειρά ετών φιλοξένησε την επίσημη δεξίωση για τα εγκαίνια της ΔΕΘ, ενώ το 1997 έγινε εκεί η μεγάλη έκθεση έργων του Καραβάτζιο, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Θεσσαλονίκης, Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Το 2006, όταν το Κυβερνείο έκλεισε για να ανακαινιστεί, υπογράφηκε προγραμματική σύμβαση με την τότε Νομαρχία Θεσσαλονίκης για κάποιες μόνο εργασίες επισκευής (ηλεκτρολογικά, υδραυλικά κ.ά.), με κόστος 3.800.000 ευρώ. Το έργο δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Ο σημερινός υπουργός, Θ. Καράογλου, χτύπησε την πόρτα του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», αναζητώντας κονδύλια για την ανακαίνιση του χώρου, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση. «Επειδή ο προϋπολογισμός του ΥΜΑ-Θ είναι πενιχρός, ετοιμάζουμε σε συνεργασία με το ΑΠΘ προτάσεις αναφορικά με το κόστος αποκατάστασης των φθορών για να δούμε σε ποιο χρηματιστηριακό πλαίσιο, ευρωπαϊκό ή άλλο, μπορούμε να το εντάξουμε», δήλωσε ο ίδιος στο ΑΠΕ.
 
Η ιστορία του ακινήτου ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν άρχισε να κατασκευάζεται από το υπουργείο Δημοσίων Εργων σε έκταση που παραχωρήθηκε από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, προοριζόταν για Κυβερνείο.

Το κτίσμα έχει συνολικό εμβαδό 1.200 τ.μ. σε δύο επίπεδα συν το υπόγειο, όπου λειτουργούσαν μαγειρεία, πλυσταριό και αποθήκες. Βασίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Χριστόπουλου και θεωρείται ως χαρακτηριστικό δείγμα «ανακτορικής» νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, με προπύλαιο και περιστύλιο αποτελούμενο από ιωνικούς κίονες.

Στο οικόπεδο, εμβαδού περίπου 15 στρεμμάτων, δημιουργήθηκαν κήποι, εκκλησάκι, ελικοδρόμιο και πρόσβαση στη θάλασσα, όπου υπήρχε μικρή μαρίνα ελλιμενισμού.

Το 1962 με νόμο παραχωρήθηκε για χρήση ως κατοικία του εκάστοτε υπουργού Βορείου Ελλάδος, αλλά έναν χρόνο μετά δόθηκε για χρήση στη βασιλική οικογένεια. Εγινε ειδική μελέτη από το υπουργείο Δημοσίων Εργων με την οποία μετατράπηκε σε βασιλικό ανάκτορο, αλλά χρησιμοποιήθηκε από τη βασιλική οικογένεια μόνο για μία διανυκτέρευση, καθώς προτιμούσε το ξενοδοχείο «Μεντιτερανέ» στην παλιά παραλία.

Το 1968 δόθηκε πίσω η χρήση του ακινήτου στο υπουργείο Βορείου Ελλάδος. Ο πιο «πιστός» ένοικος του Κυβερνείου ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος έδειχνε ιδιαίτερη προτίμηση και διανυκτέρευε σ’ αυτό κάθε φορά που ανέβαινε στη Θεσσαλονίκη, είτε ως πρωθυπουργός είτε ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ο ίδιος επιθυμούσε, για θεσμικούς λόγους, να διαμένουν εκεί οι εκάστοτε υπουργοί Μακεδονίας – Θράκης. Αυτό το έκαναν κατά σειρά οι Ν. Μάρτης, Β. Ιντζές, Ι. Παπαδόπουλος, Γ. Πασχαλίδης και Ν. Τσιαρτσιώνης.

Ο εκ Κοζάνης υπουργός της κυβέρνησης Καραμανλή Ν. Τσιαρτσιώνης και η οικογένειά του έγιναν αποδέκτες κριτικής για χλιδή και επίδειξη που δεν άρμοζαν στο δόγμα «σεμνά και ταπεινά» του τότε πρωθυπουργού, με αποτέλεσμα να καταγραφεί ως ο τελευταίος ένοικος του Κυβερνείου.
 
Ο διάδοχός του, Γ. Καλαντζής, «σφράγισε» το σπίτι το 2006 για την ανακαίνιση, η οποία, ωστόσο, δεν έγινε ποτέ.

Πηγή Έθνος