Ο Σέρτζιο Λεόνε (3 Ιανουαρίου 1929 – 30 Απριλίου 1989) ήταν Ιταλός σκηνοθέτης, ένας από τους πιο γνωστούς της εποχής του, που έμεινε στην ιστορία ως πατέρας των αποκαλούμενων «σπαγγέτι γουέστερν» καθώς και για τον τρόπο κινηματογράφησης του, που χαρακτηριστικά αντιπαρέθετε κοντινά πλάνα, γκρο πλαν, (close-ups) με μακρινές λήψεις (long shots).
Τα πρώτα βήματα
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη. Ο πατέρας του, Βιτσέντζο Λεόνε, ήταν από ένας τους πρώτους σκηνοθέτες του Ιταλικού κινηματογράφου (κυκλοφορούσε με το ψευδώνυμο Ρομπέρτο Ρομπέρτι) και η μητέρα του ηθοποιός. Άρχισε να δουλεύει στον κινηματογράφο σε ηλικία 18 ετών. Ξεκίνησε γράφοντας σενάρια στη δεκαετία του ’50 για τα επονομαζόμενα «πέπλα», τα οποία ήταν ψευδοϊστορικά έπη χαμηλού προϋπολογισμού και απολάμβαναν μεγάλη δημοφιλία εκείνη την εποχή. Επιπλέον εργάστηκε σαν βοηθός σκηνοθέτη σε γνωστές Χολιγουντιανές παραγωγές που γυρίστηκαν στα περίφημα στούντιο της Τσινετσιτά, μεταξύ των οποίων τα Κβο Βάντις (1951) και Μπεν Χουρ (1959).
Η μεγάλη του ευκαιρία ήρθε το 1959, όταν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Οι Τελευταίες Μέρες της Πομπηίας ο βασικός σκηνοθέτης Μάριο Μπονάρντ αρρώστησε βαριά και οι παραγωγοί ζήτησαν από το Λεόνε, που εργάζονταν σαν βοηθός σκηνοθέτη, να ολοκληρώσει την ταινία. Όταν δυο χρόνια αργότερα κλήθηκε να σκηνοθετήσει τον Κολοσσό της Ρόδου είχε ήδη την εμπειρία για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τέτοιων παραγωγών.
Σέρτζιο Λεόνε και Σπαγγέτι Γουέστερν
Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60 η απήχηση των ιστορικών επών εκφυλίστηκε. Ευτυχώς ο Λεόνε είχε την τύχη να βρίσκεται ανάμεσα στους πρωτοπόρους που ασχολήθηκαν με το ανερχόμενο τότε είδος των γουέστερν. Η ταινία του Για Μια Χούφτα Δολάρια (Per un pugno di dollari, 1964) υπήρξε μια από τις πρώτες ταινίες στο είδος του «σπαγγέτι γουέστερν». Βασισμένο στο ιαπωνικό ιστορικό έπος του Ακίρα Κουροσάβα, το περίφημο Γιοζίμπο / Yojimbo (1961), ο Λεόνε μετέπειτα είχε νομικές διαμάχες με τον Ιάπωνα δημιουργό. Έμεινε επίσης στην ιστορία ως η ταινία που καθιέρωσε τον Κλιντ Ίστγουντ, έναν άγνωστο μέχρι τότε τηλεοπτικό ηθοποιό, σαν παγκόσμιο αστέρα.
Η ατμόσφαιρα της ταινίας, εν μέρει και λόγω του μικρού προϋπολογισμού αλλά και των ισπανικών τοπίων που χρησιμοποιήθηκαν, παρουσίασε ένα τραχύ, βίαιο και ηθικά περίπλοκο όραμα της Αμερικανικής Δύσης, που παρόλου που αποτελούσε φόρο τιμής στα παραδοσιακά Αμερικανικά γουέστερν, διαφοροποιούνταν αισθητά από αυτά σε επίπεδο ιστορίας, πλοκής, διάθεσης και σκιαγράφησης των χαρακτήρων.
Ένας Ιταλός, που δεν μίλαγε Αγγλικά ο πατέρας των «σπαγγέτι γουέστερν»
Ο Λεόνε επάξια αναγνωρίζεται σαν ο αναμορφωτής του σύγχρονου γουέστερν δημιουργώντας ένα ρεύμα που επηρέασε όλα τα μελλοντικά γουέστερν αλλά και διαφορετικά είδη ταινιών. Στα κλασσικά γουέστερν οι ήρωες των ταινιών, καλοί και κακοί, παρουσιάζονταν πάντα ατσαλάκωτοι και καθαροί, ενώ η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ήθος του καθενός ήταν πάντα τονισμένη και ευδιάκριτη. Ακόμα και ενδυματολογικά, οι καλοί φορούσαν πάντα άσπρο καπέλο, ενώ οι κακοί μαύρο.
Οι χαρακτήρες του Λεόνε αντιθέτως υπήρξαν πολύ πιο “ρεαλιστικοί” και περίπλοκοι. Συνήθως ήταν μοναχικά-αντικοινωνικά όντα, που σπάνια πλένοταν ή ξυρίζονταν, έδειχναν βρώμικοι και είχαν βεβαρημένο παρελθόν. Ο αμφίσημος χαρακτήρας τους ανάλογα με τις περιστάσεις μετατρέπονταν από συμπονετικός και γενναιόδωρος σε βάρβαρο, κυνικά εγωιστή και καιροσκοπικό. Αυτή η αίσθηση ρεαλισμού επηρεάζει ακόμα και σήμερα τα γουέστερν που γυρίζονται. Πολλοί αποκάλεσαν ειρωνεία το γεγονός ότι ένας Ιταλός, που δεν μίλαγε Αγγλικά και δεν είχε ποτέ του αντικρίσει την Αμερικάνική Δύση μπόρεσε σχεδόν μεμιάς να αλλάξει για πάντα την αρχετυπική εικόνα του «καουμπόι».
Οι δύο επόμενες ταινίες του, Μονομαχία Στο Ελ Πάσο (1965) και Ο Καλός, Ο Κακός και ο Άσχημος (1966), ολοκλήρωσαν την τριλογία, με την κάθε μια να είναι εμπορικά πιο επιτυχημένη και τεχνικά αρτιότερη από την προηγούμενη. Τη μουσική και στις τρεις αυτές ταινίες υπογράφει ο παραγωγικότατος συμπατριώτης του Λεόνε και θρύλος σήμερα της μουσικής, Ένιο Μορικόνε. Ο Λεόνε είχε αναπτύξει έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο κινηματογράφησης γυρίζοντας τις σκηνές των ταινιών του με υπόκρουση τη μουσική του Μορικόνε.
Κάποτε στη Δύση
Με εφαλτήριο την επιτυχία της τριλογίας του, το 1967 εκλήθη στην Αμερική προκειμένου να σκηνοθετήσει αυτό που ήλπιζε να αποτελέσει το αριστούργημα του, το φιλόδοξο για την εποχή Κάποτε στη Δύση. Γυρισμένο ως επί το πλείστον σε Ισπανία και Ιταλία και εν μέρη στο Μόνιουμεντ Βάλεϊ της Γιούτα, με πρωταγωνιστές τους Χένρι Φόντα, Τσαρλς Μπρόνσον και Κλαούντια Καρντινάλε.Την ιστορία έγραψαν οι Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και Ντάριο Αρτζέντο και το σενάριο υπέγραψε ο Σέρτζιο Ντονάτι. Οι υπεύθυνοι της Paramount ξαναμοντάρισαν το υλικό πριν τη διανομή του στις αίθουσες με αποτέλεσμα την εμπορική του αποτυχία στις Η.Π.Α. Στην Ευρώπη η ταινία έγινε επιτυχία και σήμερα θεωρείται από πολλούς ως η κορυφαία ταινία του δημιουργού.
Ο Σέρτζιο Λεόνε μετά τα γουέστερν
Το 1971 ο Λεόνε σκηνοθέτησε την ταινία A Fistful of Dynamite (Giù la testa), έκανε την παραγωγή σε έναν μικρό αριθμό ταινιών και δημιούργησε βραβευμένα τηλεοπτικά σποτ. Είχε απορρίψει την πρόταση να σκηνοθετήσει το Νονό για χάρη μιας άλλης γκανγκστερικής ιστορίας που είχε συλλάβει μερικά χρόνια πριν. Αφιέρωσε περισσότερα από δέκα χρόνια σε αυτή την παραγωγή που βασίζονταν στο βιβλίο του Harry Grey, “The Hoods” και εξιστορούσε τη ζωή τεσσάρων εβραϊκής καταγωγής γκάνγκστερ στη Νέα Υόρκη της εποχής του μεσοπολέμου.
Το Κάποτε στην Αμερική (1984) με πρωταγωνιστές τους Ρόμπερτ Ντε Νίρο και Τζέημς Γουντς ήταν ακόμα μια φιλοσοφική ματιά πάνω σε έναν Αμερικανικό μύθο, το ρόλο της απληστίας και της βίας στη δύσκολη συνύπαρξη τους με έννοιες όπως εθνική καταγωγή και φιλία. Για μία ακόμη φορά το τελικό αποτέλεσμα κρίθηκε υπερβολικά μεγάλο σε διάρκεια από τους παραγωγούς και πολύ δηκτικό για τα στάνταρ του στούντιο, με αποτέλεσμα την δραστική περικοπή σκηνών (για την Αμερικανική αγορά μόνο) και την εμπορική αποτυχία. Στον υπόλοιπο κόσμο η ταινία προβλήθηκε χωρίς περικοπές στην πλήρη διάρκεια της (4 ώρες) και αποτέλεσε τόσο εμπορική όσο και καλλιτεχνική επιτυχία.
Ο Λεόνε ήταν διαβόητος για την ακόρεστη όρεξη του, κάτι που τον οδήγησε στην παχυσαρκία, παράγοντας που πιθανότατα συντέλεσε στο θάνατο του από έμφραγμα του μυοκαρδίου το 1989.
Οι κριτικοί αρχικά δεν εκτίμησαν το έργο του, εξαιτίας της αρνητικής προκατάληψης απέναντι στα σπαγγέτι γουέστερν, σήμερα όμως η αξία του Λέονε αναγνωρίζεται παγκοσμίως και συχνά αποκαλείται ως ο «πατέρας των γουέστερν».
► Καθημερινά ΟΛΕΣ οι ταινίες που παίζουν στην τηλεόραση. Οποιαδήποτε μέρα του χρόνου και αν μπείτε σ αυτό το άρθρο, ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ: Οι σημερινές Ταινίες στην τηλεόραση ΚΑΙ ΘΑ δείτε τις ταινίες ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΥΝ την τρέχουσα ημέρα
Διαβάστε επίσης:
Φωτογραφία Από Obbino
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
Ακολουθείστε το Cityportal.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλα τα τελευταία νέα
Cityportal.gr Live ενημέρωση: O κορωνοϊός λεπτό προς λεπτό στην Ελλάδα και παγκοσμίως