Τον Ιούλιο πήγαμε σε ένα μικρό νησί στα Δωδεκάνησα. Σε διάφορες παραλίες που πηγαίναμε βλέπαμε παραπεταμένα δεκάδες σωσίβια και παντόφλες στην ακτή, από τους Σύριους που έρχονταν κατά εκατοντάδες κάθε μέρα. Στον γυρισμό ήμασταν στο καράβι περίπου 1500 άτομα, οι 1000 ήταν Σύριοι που είχαν ξεβραστεί στο νησί και πήγαιναν στην Αθήνα για να πάρουν χαρτιά. Κοιμηθήκαμε το βράδυ σε ένα χολ 40 τετραγωνικών στο κατάστρωμα περίπου 20 άτομα, ο ένας πάνω στον άλλον κυριολεκτικά. Σε κάποια φάση μέσα στο βράδυ ξυπνάω επειδή ο διπλανός μου Σύριος αλλάζει πλευρό και με σκουντάει και λέω να βγάλω φωτογραφία την όλη φάση. Διαπιστώνω ότι το σακίδιο μου (που μέσα είχα την μηχανή) το χρησιμοποιούν για μαξιλάρι 2 Σύριοι, οπότε δεν τους ξυπνάω.
Ακολουθούν κάποιες σκέψεις που έκανα κατά την διάρκεια του ταξιδιού μαζί τους. Τα συναισθήματα ήταν έντονα, ανάμεικτα και αντικρουόμενα.
Το πρώτο συναίσθημα που ένιωσα ήταν λύπη και θέληση για αλληλεγγύη-βοήθεια. Έβλεπα μικρά παιδιά ή βρέφη στην αγκαλιά των μανάδων ή να κοιμούνται πάνω σε χαρτόνια στα πατώματα. Ένα συγκεκριμένο περίπου 2 ετών είχε γύψο και στα 2 πόδια του, ήταν σακατεμένο γενικώς, πολύ χλωμό και φαινόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Λέμε στους υπευθύνους να του δώσουν καμπίνα και αυτοί μάλλον το έκαναν (γενικά μου φάνηκε εντυπωσιακή η καλή θέληση των ανθρώπων του συγκεκριμένου Blue Star). Κάποια στιγμή μέσα στο βράδυ περνάνε τρέχοντας 2 μέλη του πληρώματος με γάντια στα χέρια και τους ακούω να λένε «του κάνουν ανάνηψη τώρα», δεν ξέρω αν μιλάνε για το παιδάκι αυτό ή για κάποιον άλλον, δεν θέλω να ρωτήσω. Σκέφτομαι τις εικόνες από την Αθήνα, με τους εξαθλιωμένους μετανάστες στοιβαγμένους στις πλατείες και με πιάνει κατάθλιψη.
Παρατηρώντας τους όμως καλύτερα, βλέπω ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία έχει εμφάνιση κυριλέ, με καλά ρούχα, μαλακά χεράκια και κορμιά, τα κορίτσια βάφονται στις τουαλέτες, μου θυμίζουν τους δικούς μας χαϊδεμένους πανοραμίτες / δαπίτες. Βγάζουν συνεχώς σέλφι με τα iphone τους. Σκέφτομαι ότι πιθανότατα αρκετοί από αυτούς να είναι υποστηριχτές του εκεί σάπιου καθεστώτος. Σκέφτομαι πως είναι οι πιο πλούσιοι και δυνατοί (νέοι στην παραγωγική τους ηλικία), αυτοί δηλαδή που θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει τα πράματα στην χώρα τους αν δεν είχαν φύγει.
Σκέφτομαι πως είναι οι λίγοι και εκλεκτοί που έχουν από 3.500 ευρώ ανά άτομο για να δώσουν στους λαθρέμπορους μόνο για το πέρασμα Τουρκία – Ελλάδα. Μία 4 μελής οικογένεια θέλει δηλαδή 14 χιλιάρικα μόνο για αυτό το πέρασμα, αν σκεφτείς και τα υπόλοιπα που θα τους χρειαστούν δεν είναι και λίγα. Ξέρω αρκετούς ανθρώπους στην Ελλάδα που βοηθούν μετανάστες αλλά δεν έχουν τα 14 χιλιάρικα αυτά.
Σκέφτομαι πως η πλειοψηφία τους είναι αντιδημοκράτες που καταπιέζουν τις γυναίκες τους, αρκετοί είναι θρησκόληπτοι, δηλαδή δεν τους ενδιαφέρει η δημοκρατία, η ισότητα και η ελευθερία.
Σκέφτομαι πως κάποιοι από αυτούς δεν είναι θύματα του πολέμου εκεί, αλλά κομμάτι της πολιτικής δύναμης που εκμεταλλεύεται τους φτωχότερους συμπατριώτες του και που απλά είχαν το χρήμα και τον τρόπο να φύγουν.
Σκέφτομαι πως δεν είναι ‘της γης οι κολασμένοι’, αλλά πλούσιοι, βολεμένοι Σύριοι. Σκέφτομαι πως το να βοηθάς οποιονδήποτε χωρίς διακρίσεις είναι χριστιανισμός, όχι πολιτική θέση. Είναι φιλανθρωπία, όχι αλληλεγγύη. Το ξανασκέφτομαι και αλλάζω γνώμη.
Σκέφτομαι πως αν γίνει πόλεμος στην Ελλάδα, ο πρώτος που θα φύγει θα είναι ο Κόκκαλης και ο Βαρδινογιάννης. Θα μπουν σε κάποιο ?πλοίο? και θα ζητήσουν άσυλο ως πρόσφυγες. Θα ακολουθήσει το Πανόραμα και η Εκάλη και έπειτα όποιος άλλος μπορεί. Θα μείνουν εδώ τα φτωχαδάκια για να πολεμήσουν μεταξύ τους. Έπειτα σκέφτομαι πως δεν είναι όλοι οι μετανάστες στην ίδια κατηγορία, ότι πιθανώς ακόμα και η προσπάθεια κατηγοριοποίησής τους σε καλούς και κακούς, πλούσιους και φτωχούς, θύματα ή εκμεταλλευτές, είναι άτοπη και χωρίς νόημα. Είναι και βαθιά ελιτίστικη και αντιδημοκρατική και μου θυμίζει καθυστερημένο ΚΝίτη.
Τα συναισθήματά μου ξαναμπερδεύονται όταν καταλαβαίνω πως δεν γίνεται να είμαστε δικαστές των πάντων πριν τους βοηθήσουμε. Πόσο μάλλον όταν ως δυτικός κόσμος έχουμε τεράστιο μερίδιο ευθύνης για αυτό που τους συμβαίνει. Ούτε να τους ζητάμε πιστοποιητικό πολιτικών φρονημάτων για να τους δείξουμε αλληλεγγύη. Ξεκινάω να σκέφτομαι τι θα έκανα εγώ στην θέση τους (για κάποιο λόγο σκέφτομαι πως η ερώτηση αυτή πάντα με βοηθάει, αλλά έχω αρχίσει να αμφιβάλω και για αυτό). Θα έμενα να πολεμήσω ή να ζήσω κάπου αν δεν υπήρχε καμία προοπτική – ατομική ή συλλογική, ή θα την έκανα για Ευρώπη? Το μυαλό μου κολλάει.
Αξίζει να πολεμάει κανείς όταν καταλαβαίνει ότι οι δυνάμεις με τις οποίες πάει να τα βάλει είναι απείρως μεγαλύτερες από αυτόν και ότι το παιχνίδι είναι στημένο? Υπάρχει περίπτωση να αλλάξουμε τα μυαλά των προσφύγων που έρχονται στην χώρα μας? Να πείσουμε όσους δέρνουν τις γυναίκες τους να γίνουν δημοκράτες? Χλωμό το βλέπω. Εδώ δεν καταφέραμε να πείσουμε τους εαυτούς μας και τους συμπολίτες μας, θα πείσουμε αυτούς?
Καλό τέλος καλοκαιριού,
Αγάπη,
Άρης Χατζηνικολάου
