Στον κύριο μας με αγάπη

Στον κύριο μας με αγάπη | για τον Κώστα Π. Γράφει ο Ζιώγας Απόστολος

Στον ‘Αλέξη Ζορμπά’ ο Καζαντζάκης βάζει τον ήρωα του να ζει τα θεμελιακά προβλήματα της ζωής σαν άμεσες επείγουσες ανάγκες, όπου γράφει: « Όπως το παιδί, βλέπει κι αυτός τα πάντα για πρώτη φορά, κι όλο ξαφνιάζεται και ρωτάει, κι όλα του φαίνονται θάμα, και κάθε πρωί που ανοίγει τα μάτια του και βλέπει τα δέντρα, τη θάλασσα, τις πέτρες, ένα πουλί, μένει με το στόμα ολάνοιχτο. Τι ’ναι το θάμα ετούτο; φωνάζει. Τι θα πει δέντρο , θάλασσα, πέτρα, πουλί; » ˙ πρόσφατα βίωσα κι εγώ μια αποκαλυπτική εν είδει έκστασης εμπειρία που μου θύμισε την προαναφερθείσα του Καζαντζάκη.

Είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε ένα επιδοτούμενο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ηλεκτρονικών υπολογιστών με θέμα “Ψηφιακές Δεξιότητες”. Ήταν ένα πρόγραμμα που αφορούσε τις βασικές εφαρμογές όσον αφορά την χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, στο οποίο πρόγραμμα έλαβε μέρος ένα γκρουπ από ενήλικες, με διαφορετική ηλικία και κατάρτιση ο καθένας τους. Φυσικά υπήρχε κι ένας εκπαιδευτής. Ένας δάσκαλος δηλαδή. Έτσι, όλοι μας ακολουθήσαμε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ωρών, όπου τα μαθήματα γινόντουσαν είτε δια ζώσης σε έναν σύγχρονο εξοπλισμένο χώρο με υπολογιστές, είτε διαδικτυακά από τον υπολογιστή του καθενός στο σπίτι του. Ανάλογα προγράμματα ήδη πραγματοποιούνται με γοργό ρυθμό, ειδικά στην εποχή μετά την πανδημία ˙ προγράμματα που είναι αρκετά απαιτητικά, τόσο όσον αφορά την εκάστοτε παρακολούθηση, όσο και τον αντίστοιχο αριθμό ωρών προκειμένου να καλυφθεί η ποσότητα γνώσης.

Τώρα όσον αφορά την ποιότητα που μπορεί να παραχθεί σε μια τέτοια περίπτωση, αυτό εξαρτάται από την προσπάθεια του κάθε ενήλικα μα και από την ικανότητα του εκπαιδευτή. Και αυτό είναι το σημείο στο οποίο οφείλω να γίνω πιο σαφής, καθότι η συγκεκριμένη εκπαιδευτική εμπειρία ήταν και το έναυσμα για το εν λόγω κείμενο. Το να παρευρίσκεσαι, επομένως, σε μια ομάδα ενηλίκων οι οποίοι εκπαιδεύονται σε κάτι, αποτελεί μια πρόκληση που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Άνθρωποι διαφορετικής ηλικίας, διαφορετικής γνωστικής κατάρτισης, με διαφορετικό χαρακτήρα και νοοτροπία, έπρεπε να προσαρμοστούμε σε ένα πλαίσιο συγκεκριμένο. Πάντα βεβαίως υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτή μας.

Όπως εύλογα γίνεται κατανοητό, οι πιο πολλοί ενήλικες είναι φορτωμένοι με πολλές υποχρεώσεις και φροντίδες, οικογενειακού τύπου κυρίως. Αυτό σημαίνει πως η διάθεση μα και η διαθεσιμότητα των συμμετεχόντων, καθώς και η ομαλή διεξαγωγή του κάθε μαθήματος, επαφίονταν σε διάφορους παράγοντες που έχουν σχέση με το πώς κυλούσε η καθημερινότητα ξεχωριστά για τον καθένα, εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτή. Δεν είναι κάτι απλό αυτό, ούτε κάτι δεδομένο εξαρχής: άλλος είχε έγνοια για τα παιδιά του, άλλος για την εργασία του, άλλος για την φροντίδα κάποιου συγγενή, άλλος δυσκολευόταν να κατανοήσει την ύλη της ψηφιακής κατάρτισης, άλλος παρουσίαζε κόπωση σωματική, κτλ. Άλλωστε, όταν δεν είσαι μαθητής, φοιτητής ή στρατευμένος, είναι – νομίζω – λίγο δύσκολο να βρεθείς σε παρόμοια θέση, η οποία να ζητά εκ μέρους σου την προσοχή και την πειθαρχία, ενώπιων άλλων ατόμων. Μάλιστα, σε περιόδους που διανύουμε, γεμάτες ένταση, άγχος, αβεβαιότητα, το να λειτουργείς αποδοτικά όντας μέλος μιας εκπαιδευτικής ομάδας είναι κάτι από μόνο του άξιο θαυμασμού.

Είχα λοιπόν την δυνατότητα να βρεθώ σε μια τέτοια ομάδα, όπου γυναίκες και άνδρες, η καθεμιά τους , ο καθένας τους, με τα προβλήματα τους, τις καθημερινές αγωνίες τους, συντονίστηκαν και προσπάθησαν για το καλύτερο αποτέλεσμα, δίχως να χαλάσουν αυτό το πνεύμα ενότητας που απαιτείται σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης. Ήταν μια έκπληξη για μένα. Είχα να το νιώσω, αυτό το ομαδικό συναίσθημα που βγάζει ωραίους καρπούς, πολλά χρόνια, ίσως και από το 2004, χρονιά των ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα με το τεράστιο και αξιοζήλευτο έργο που προσφέραμε τότε όσοι πήγαμε ως εθελοντές! Σε κάθε περίπτωση, πέρα από τα ονόματα και τα πρόσωπα που σου μένουν στη μνήμη όσον αφορά τους ενήλικες σε αυτό το πρόγραμμα ψηφιακών δεξιοτήτων, το κέντρο βάρους πέφτει στο κατεξοχήν καίριο άτομο της όλης διαδικασίας: στον εκπαιδευτή, στον δάσκαλο.

Στον άνθρωπο, με άλλα λόγια, που κατόρθωσε να δέσει την ομάδα των ενηλίκων ούτως ώστε να παραχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο εκπαιδευτής, Κ.Π., ο δάσκαλος που όχι μόνο κατέβαλε τον αντίστοιχο κόπο ώστε να φέρει εις πέρας το πολύωρο πρόγραμμα μαθημάτων, αλλά και που άμεσα και με ζηλευτή ταχύτητα συντονίστηκε με πολλούς άγνωστους μεταξύ τους ανθρώπους, αφουγκραζόμενος τις ιδιαιτερότητες όλων των μελών της ομάδας, καθιστώντας το κάθε μάθημα πλήρως κατανοητό, μα και ψυχαγωγικό, στον ύψιστο βαθμό.

Αυτό είναι κάτι που καταθέτω ενώπιον της κοινωνίας μας, έχοντας εγώ ο ίδιος πολυετή εμπειρία από μαθήματα και διδασκαλίες σε πανεπιστήμια, φροντιστήρια, σχολεία. Ο συγκεκριμένος δάσκαλος-εκπαιδευτής αποτέλεσε μια μεγάλη έκπληξη για μένα, μια και παρατήρησα με προσοχή τον τρόπο που χειρίζεται τις γνώσεις του κατά την ώρα της παράδοσης, τον τρόπο που ομιλεί μα και κινείται μέσα στην τάξη, όπως επίσης και την ειλικρίνειά του απέναντι στους εκπαιδευόμενους πάνω σε ζητήματα που αφορούσαν το εκπαιδευτικό υλικό.

Πάνω από όλα ωστόσο, αυτό που ήταν εμφανές έχει να κάνει με την υπομονή του και τη μεθοδικότητα του όσον αφορά τη συμπεριφορά του σε όλη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος. Το να στέκεται ζωντανός με κέφι και μεράκι ο δάσκαλος μπροστά σου, εκφράζοντας σθεναρά την επιθυμία του να σε εκπαιδεύσει καταλλήλως, ακόμα και αποδεχόμενος ορισμένες φορές την αδυναμία του να απαντήσει σε κάποια απορία ή να διευθετήσει ένα τεχνικό ζήτημα, είναι κάτι αποκαλυπτικά , εκστατικά όμορφο. Διότι δεν αποτελεί κανόνα πλέον μα εξαίρεση, καθότι η περίοδος – γεμάτη πολεμικές αναταραχές, οικονομικές εξαθλιώσεις, εγκληματικά ολισθήματα κ.ά. – βαραίνει ανομολόγητα πάνω στις συνειδήσεις των περισσοτέρων, εξανεμίζοντας κάθε διάθεση για χαρά και ζωή, λογικό άλλωστε.

Άρα, ο δάσκαλος, ο εκπαιδευτής, όχι μόνο ο Κ.Π. αλλά ο κάθε άνθρωπος που δίνει την ψυχή του κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, δημιουργεί θαυμασμό πέραν του παιδαγωγικού αποτελέσματος, θαυμασμό διότι διαισθάνεσαι ότι γίνεσαι μάρτυρας ενός ατόμου που ξεχνά τα όποια προβλήματα μπορεί να τον απασχολούν προκειμένου να γίνει αποδοτικός ενώπιον σου : πρόκειται για ζήτημα άκρας ψυχραιμίας και νηφαλιότητας. Ένας άνθρωπος που ξέρει να ισορροπεί. Ο καιρός άραγε δεν απαιτεί τέτοιους ανθρώπους; Εξάπαντος, στον πλατωνικό διάλογο ‘Φαίδων’ διαβάζουμε πως «ουδέν άλλο έχουσα ες Άδου η ψυχή έρχεται πλην της παιδείας και τροφής», δηλαδή, η ψυχή έρχεται στον Άδη χωρίς να κουβαλάει τίποτε άλλο πέρα από την παιδεία της και την αγωγή της.

Στον κύριο μας με αγάπη | για τον Κώστα Π. Άρθρο του Ζιώγα Απόστολου [βιολόγος]