Margarita Tupitsyn
Επιμελήτρια μαζί με τον Vicente Todoli της επιτυχημένης έκθεσης «Rodchenko και Popova: Ορίζοντας τον Κονστρουκτιβισμό», η οποία παρουσιάζεται στην πόλη μας μετά την Tate Modern του Λονδίνου και πριν φύγει για τη Μαδρίτη -και η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της βασίζεται στη συλλογή Κωστάκη-, μας αποκαλύπτει τα μυστικά της Ρωσικής Πρωτοπορίας
Τι θα δούμε στην έκθεση του Rodchenko κα της Popova; Ποιας περιόδου ακριβώς είναι τα εκθέματα; Ξεκινά φυσικά με την Ρωσική Επανάσταση, με πίνακες που έκανε η Popova πριν την Επανάσταση, οι οποίοι είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που άρχισε να κάνει μετά την Επανάσταση και επίσης νομίζω ότι υπάρχουν λίγες εκθέσεις με έργα που να έκανε η Popova πριν την Επανάσταση. Σπάνια οι άνθρωποι ξεκινούν εκθέσεις την περίοδο της Επανάστασης, την ίδια εποχή, για να δείξουν πόσο σημαντική ήταν εκείνη η περίοδος, εκείνη η πολιτική στιγμή για την Ιστορίας της Ρωσίας… Και τελειώνει γύρω στα μέσα του1920 επειδή η Popova πεθαίνει το 1924, ενώ ο Rodchenko πεθαίνει το 1956 και έτσι αν επεκτεινόταν πολύ παραπέρα η έκθεση θα γινόταν το show του Rodchenko… Έτσι αποφασίσαμε να την πάμε μέχρι το 1925, υπάρχουν βέβαια και έργα που είναι από το 1927-28 αλλά κυρίως προσπαθήσαμε να την σταματήσουμε γύρω στο θάνατο της Popova.
Η τοποθέτηση των έργων στο χώρο έχει ως στόχο να αναδείξει τις διαφορές και τις ομοιότητες των δυο καλλιτεχνών, ως άνδρα – γυναίκα, αλλά και να τονίσει τη διαφορετική οπτική τους απέναντι στην τέχνη; Εγώ προσπάθησα περισσότερο να δείξω τις ομοιότητες, όχι τις διαφορές τους. Και ο λόγος που οι ομοιότητες είναι πιο σημαντικές εδώ από τις διαφορές, είναι ότι είναι δύο διαφορετικοί άνθρωποι και φυσικά διαφορετικού φύλου. Συνηθίζουμε να λέμε ότι οι γυναίκες είναι διαφορετικοί καλλιτέχνες από τους άντρες και συχνά συμβαίνει αυτό, αλλά συχνά είναι διαφορετικοί επειδή η κοινωνία τους τοποθετεί σε μια σχέση διαφορετικότητας όχι γιατί πραγματικά οι γυναίκες νιώθουν ότι κάνουν διαφορετική δουλειά απ’ ότι οι άνδρες και αυτό που με επηρέασε εδώ είναι πόσο όμοιοι είναι αυτοί οι δύο καλλιτέχνες, ότι ενδιαφέρονταν για ίδια μορφικά και θεωρητικά ζητήματα και μάλιστα την ίδια περίοδο κι αυτό είναι εκπληκτικό και γι’ αυτό και τοποθετήσαμε παρόμοια έργα ίδιας περιόδου μαζί… Και μάλιστα, πόσο μάλλον που πρόκειται για άνδρα και γυναίκα καλλιτέχνη και αυτή η αντιπαράθεση καθιστά ακόμη πιο ενδιαφέρουσα την έκθεση.
Τι ακριβώς περιλαμβάνει η έκθεση εκτός από ζωγραφική; Ο τίτλος της έκθεσης είναι «Ορίζοντας τον Κονστρουκτιβισμό» που στην ουσία ξεκινά από τη ζωγραφική στον τρισδιάστατο χώρο, οπότε η ιδέα ήταν να δείξουμε πώς έγινε, πώς ξεκίνησε κυριολεκτικά όλο αυτό, το 1921, όταν o Rodchenko, η Popova και άλλοι καλλιτέχνες οργάνωσαν μια έκθεση 5×5, γιατί ήθελαν να πειραματισθούν με τις πρακτικές της ζωγραφικής, επειδή οι υπάρχουσες πρακτικές δεν έβγαζαν νόημα στο πλαίσιο της κοινωνίας εκείνης της εποχής μέσα στην οποία εργάζονταν. Υπάρχουν φυσικά design, graphic design, έργο τους στη φωτογραφία, στο σινεμά και τη διαφήμιση. Και πάλι η ομοιότητα της προσέγγισης τους στο πώς προσέγγιζαν το χώρο του design φαίνεται και στα διαφορετικά πεδία με τα οποία ασχολήθηκαν, στη φωτογραφία, στη διαφήμιση, στο σινεμά και φυσικά στο graphic design, .
Σε ποιον τομέα της τέχνης πιστεύετε ότι είναι περισσότερο πρωτοπόροι οι δύο αυτοί καλλιτέχνες; Πιστεύω ότι είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι ήταν πρωτοπόροι σε κάθε πεδίο με το οποίο ασχολήθηκαν και αυτό είναι φανταστικό! To γεγονός ότι ο Κωστάκης διάλεξε τα πιο πρωτοποριακά ζωγραφικά έργα της Popova, που περιείχαν περίεργα υλικά ακόμη και σκουπίδια -ο αδερφός της μάλιστα χρησιμοποιούσε έναν πίνακα της για να προστατεύσει την οροφή!-, αυτό μας επιτρέπει να δούμε πόσο πρωτοποριακή ήταν η Popova τόσο στη δυσδιάστατη όσο και στην τρισδιάστατη τέχνη και το γεγονός ότι ο Kωστάκης επέλεξε για τη συλλογή του τα έργα με μαύρο υπόβαθρο που για την εποχή ήταν πολύ καινοτόμο, στην Αμερική το μαύρο χρώμα στη ζωγραφική άρχισαν να το χρησιμοποιούν τη δεκαετία του 1950 – 1960 και αυτό θεωρήθηκε μια πολύ σημαντική δραματική αρχή για τη ζωγραφική…
Είναι τελικά o Rodchenkο και η Popova οι πρωτοπόροι του κινήματος του Κονστρουκτιβισμού, οι πιο χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι του; Φυσικά, αν και δεν μου αρέσουν αυτοί οι γενικοί ορισμοί, υπάρχουν πιστεύω και άλλοι πολλοί καλλιτέχνες σπουδαίοι ή ακόμη και πιο σπουδαίοι, αρχιτέκτονες κ.ά. που ασχολούνταν και με το αρχιτεκτονικό design όπως και ο Rodchenko, αλλά όπως είπα και πριν, το γεγονός ότι υπήρχε μια τέτοια δραματική και όμορφη αντιπαράθεση μεταξύ γυναίκας και άνδρα καλλιτέχνη στο Κίνημα του Κονστρουκτιβισμού, ήταν ο λόγος που επιλέχθηκαν αυτοί οι δύο κι όχι γιατί δεν υπήρχαν κι άλλοι σημαντικοί καλλιτέχνες…
Το πιο σημαντικό που ήθελαν να κάνουν μέσα από την τέχνη τους ήταν πιστεύετε να την τοποθετήσουν στην καθημερινή ζωή και στον τομέα της παραγωγής αλλά και να προσπαθήσουν να αλλάξουν προς το καλύτερο την καθημερινότητα τους; Ναι, επειδή άλλαζαν οι συνθήκες ζωής τους, η κοινωνία, ήθελαν να αλλάξουν τη καθημερινότητα τους. Το 1917 η τέχνη βασιζόταν ακόμη σε παραδοσιακές μεθόδους και φόρμες, φυσικά λοιπόν και ήθελαν να αλλάξουν την καθημερινότητα τους, αλλά επίσης η τέχνη τους έδινε και σημαντική δύναμη, δύναμη να επηρεάζουν τους ανθρώπους. Για μας η τέχνη σήμερα είναι απλώς καθαρή διασκέδαση, δεν το έχουμε αυτό, τη δύναμη σήμερα την έχουν οι συλλέκτες περισσότερο και οι επιμελητές νομίζω , δεν λέω αν είναι καλύτερο ή χειρότερο αυτό, αλλά αυτή είναι η κατάσταση, ενώ με το κίνημα του Κονστρουκτιβισμού το ενδιαφέρον είναι ότι ήταν ένα κίνημα συνεργασίας μεταξύ κριτικών, αρχιτεκτόνων, θεωρητικών, καλλιτεχνών, σχεδιαστών και αυτό το κάνει πολύ σημαντικό και ασυνήθιστο γιατί σήμερα βλέπω ότι οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν μεταξύ τους… Δεν υπάρχει επικοινωνία, απλώς κάνουν τη δουλειά τους, τόσο οι καλλιτέχνες όσο και οι επιμελητές, ενώ παλιά η ανταλλαγή ιδεών, η συνεργασία, ήταν ο πυρήνας της δημιουργίας των καλλιτεχνών.
Η Popova προσπαθεί μέσα από την τέχνη της να σχολιάσει και το θέμα της ισότητας των φύλων; Δεν νομίζω ότι αυτό ήταν σημαντικό γι’ αυτούς τους καλλιτέχνες τότε. Αυτή η προπαγάνδα έρχεται μετά τον πόλεμο στην Αμερική αλλά και πιο πριν, όπου οι έμποροι τέχνης και οι επιμελητές άρχισαν να βλέπουν τους άνδρες καλλιτέχνες ως star. Νομίζω λοιπόν ότι όλο αυτό ερχόταν από έξω, μέσα στο ίδιο το κίνημα της πρωτοπορίας δεν υπήρχε αυτό, να δείξουν δηλαδή ότι οι γυναίκες δεν ήταν τόσο καλές όσο οι άνδρες, δεν υπήρχε αυτό παλαιά, αυτό προέρχεται από την ιδέα της δημιουργίας και επιβολής ενός καλλιτεχνικού στερεώματος, από την ιδέα του να βγάλεις λεφτά μέσα από την τέχνη και τους καλλιτέχνες, γιατί ήταν πιο εύκολο τότε να βγάλεις λεφτά από τους άνδρες καλλιτέχνες, το οποίο όμως νομίζω ότι ήρθε πολύ αργότερα με τη βιομηχανία της κουλτούρας, το να κάνεις δηλαδή χρήματα μέσα από την τέχνη, τότε αυτοί οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονταν να βγάλουν λεφτά μέσα από την τέχνη, δεν το σκέφτονταν αυτό, την εποχή της Πρωτοπορίας τουλάχιστον δεν ήταν αυτός ο στόχος τους…
Πώς είδαν οι Βρετανοί τη συγκεκριμένη έκθεση; Την λάτρεψαν! Δεν άκουσα ούτε ένα αρνητικό σχόλιο όπως και ούτε μια αρνητική κριτική.
Και φυσικά έπαιξε σπουδαίο ρόλο η συλλογή Κωστάκη για την πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης… Α, εγώ τον ήξερα από παιδί , όπως είπε και η Μαρία Τσαντσάνογλου, δεν θα μπορούσε να γίνει αυτή η έκθεση χωρίς τη συλλογή του Κωστάκη.
Τέλος, γιατί θα προτείνατε σε κάποιον να επισκεφτεί την έκθεση; Για να αντιληφθούν πραγματικά αυτήν την απίστευτη καλλιτεχνική αυθεντικότητα που δεν υπάρχει πια σ
σχετικά νέα
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
