Συνέντευξη του Μπάμπη Τσέρτου

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές του ελληνικού τραγουδιού, έχει κατορθώσει στην μακρόχρονη πορεία του να παραμείνει συνεπής στις ποιοτικές επιλογές του, διευρύνοντας διαρκώς το ρεμπέτικο και λαϊκό ηχόχρωμα μέσα από τις προσωπικές του αναζητήσεις και συνεργασίες. Ανεβαίνει στη σκηνή της Αίγλης για να παρουσιάσει ένα πρόγραμμα, στο πρώτο μέρος αφιερωμένο στον Μιχάλη Σουγιούλ, ενώ στο δεύτερο θα παρουσιάσει επιλεγμένα λαϊκά, ρεμπέτικα και παραδοσιακά τραγούδια.


Γεννηθήκατε, μεγαλώσατε στα Τρόπαια της Αρκαδίας. Τι μουσικές, τι τραγούδια θυμάστε από το περιβάλλον, το οικογενειακό και το ευρύτερο, όπου μεγαλώσατε; Ήμουν τυχερός που μεγάλωσα σε οικογενειακό περιβάλλον όπου όλοι τραγουδούσαν ή έψελναν, ο δε πατέρας έπαιζε και μαντολίνο. Επίσης τα Τρόπαια ήταν και είναι εμπορικό-πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερη περιοχής, που σημαίνει ότι ακούγονταν όλα σχεδόν τα είδη του ελληνικού τραγουδιού. Τυχερός λοιπόν και στο ευρύτερο περιβάλλον, έχοντας ζήσει αξέχαστα γλέντια στα οποία συνυπήρχαν αρμονικά τα δημοτικά της περιοχής μας αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας με αστικά τραγούδια, ρεμπέτικα και ελαφρά, αλλά και ξένα.

Πότε και πώς πλέον αποφασίσατε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με τη μουσική; Σπουδάζοντας στο Φυσικό Αθηνών από το 1974, έζησα την αναβίωση του ρεμπέτικου τραγουδιού μαθαίνοντας μπουζούκι και τραγουδώντας. Συμμετείχα ως τραγουδιστής στο συγκρότημα του πανεπιστημίου τραγουδώντας ρεμπέτικα, έντεχνα λαϊκά, αντάρτικα και άλλα τραγούδια της εποχής. Ήταν όμως μακριά από μένα η σκέψη για επαγγελματική ενασχόληση. Αυτό προέκυψε πολύ αργότερα σαν φυσική συνέπεια του τρόπου ζωής μου και όταν άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα ρεμπετάδικα, άρχισα το Δεκέμβριο του 1982 να παίζω στην ταβέρνα «Οι φίλοι» στην Κυψέλη.

Στο ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι τι είναι αυτό που σας συγκινεί; Είναι η αμεσότητα η αλήθεια, η τόλμη και η αντιεξουσιαστική του στάση, αλλά και οι καταπληκτικές μελωδίες μου. Είναι ίσως στο χώρο της τέχνης, ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το σημαντικότερο επίτευγμα του νεοελληνικού μας πολιτισμού. Ένα μουσικό γένος, όπως λέει κι ο Κουνάδης, που εξέφρασε και εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο τους ανθρώπους των πόλεων. Είναι το λαϊκό αστικό τραγούδι.

Το ρεμπέτικο τραγούδι πιστεύετε ότι μπορεί και σήμερα να εκφράζει τους νέους ανθρώπους; Θεωρώ ότι όλα τα σημαντικά δημιουργήματα τέχνης είναι διαχρονικά. Μάλιστα το ρεμπέτικο τραγούδι είναι και στα πιο πολλά θέματά του σύγχρονο ακόμα, αφού αναφέρεται στους ανθρώπους των πόλεων, αλλά κυρίως στις μουσικές τους φόρμες εξακολουθεί πολύ πιο έντονα να επηρεάζει άμεσα όλα τα είδη του ελληνικού τραγουδιού.

Με τι κριτήριο επιλέγετε το ρεπερτόριο που ερμηνεύετε τόσο στις συναυλίες, στις εμφανίσεις σας όσο και στην προσωπική σας δισκογραφία; Το πρώτο είναι να μου αρέσουν αυτά που θα ερμηνεύσω. Επειδή ασχολούμαι πλέον με πολλά είδη του ελληνικού τραγουδιού, τα κριτήρια είναι πολλά ανάλογα με το τι δίσκο κάνω, σε τι συναυλία συμμετέχω κτλ. Στις επανεκτελέσεις προσπαθώ να αναδεικνύω τραγούδια ξεχασμένα που θεωρώ ότι και σήμερα μπορούν να εκφράσουν τους νέους ανθρώπους. Προσπαθώ να ηχογραφώ ανέκδοτα παραδοσιακά τραγούδια, κυρίως της πατρίδας μου. Τραγουδώ καινούρια τραγούδια που μου εμπιστεύονται νέοι αλλά και νεώτερα, ήδη δισκογραφημένα τραγούδια που θεωρώ ότι η δική μου προσέγγιση έχει να προσθέσει κάτι διαφορετικό. Και ο κατάλογος είναι μακρύς.

Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε ένας δίσκος σας με τραγούδια του Σουγιούλ. Πώς προέκυψε και ποια η σχέση σας με τα τραγούδια του Σουγιούλ; Ο Μιχάλης Σουγιούλ είναι ένας απ? τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες όλων των εποχών. Είναι ένας μελωδός που μας χάρισε αξέχαστες μελωδίες, αξεπέραστες επιτυχίες. Είναι ο συνθέτης του Ελαφρού τραγουδιού που καθιέρωσε το 1948, μέσα από την επιθεώρηση «?νθρωποι άνθρωποι» και το «Τραμ το τελευταίο», τα Αρχοντορεμπέτικα. Μαζί με τον Γιαννίδη, τον Αττίκ και άλλους ενσωμάτωσε στην ελληνική μουσική πραγματικότητα το ταγκό, τα βαλς, τα σουίνγκ, κάνοντας τα μέρος του αστικού μας πολιτισμού. Είναι ο τρυφερός και ρομαντικός συνθέτης που εξέφρασε, όπως και οι συνάδελφοί του, του ρεμπέτικου, τους Έλληνες της εποχής του. Είναι ο συνθέτης που έγραψε σπουδαία ζεϊμπέκικα, χασάπικα αλλά διασκεύασε και έγραψε και δημοτικά ή δημοτικοειδή. Προσωπικά τραγουδώ Μιχάλη Σουγιούλ από τον πρώτο μου δίσκο, που είχε και τον τίτλο «?τιμη τύχη», απ? το δικό του τραγούδι. Απέκτησα στενή φιλική σχέση με τις κόρες του, οι οποίες με παρότρυναν να τραγουδήσω αποκλειστικά δικά του τραγούδια, όχι μόνο αρχοντορεμπέτικα αλλά και τα ελαφρά του. Έτσι προέκυψε αυτός ο δίσκος στην επέτειο των 50 χρόνων από τον θάνατό του. Όπως καταλαβαίνετε, αυτή η αποδοχή εκ μέρους της οικογένειας Σουγιούλ, με κάνει ευτυχισμένο και περήφανο.

Ο Μιχάλης Σουγιούλ, είναι ένας δημιουργός που εκτιμήθηκε πολύ και στην εποχή του και μέχρι τις μέρες μας; Αξίζει να επαναπροσεγγίσουμε και σήμερα το έργο του; Είναι αλήθεια είναι ότι είναι από τους λίγους συνθέτες που εκτιμήθηκε και αναγνωρίστηκε στην εποχή του αλλά και αργότερα, μπορώ να πω μέχρι σήμερα, αν κρίνω από το πώς υποδέχεται και σήμερα ο κόσμος το έργο του. Βέβαια είναι τόσο πλούσιο και τόσο ζωντανό έργο που πάντα πιστεύω θα έρχεται στην επικαιρότητα από τους νέους ανθρώπους, ειδικά σε αυτές τις στείρες εποχές που ζούμε. Θα αποτελεί για τους ειδικούς πηγή γνώσης και έμπνευσης και για τους πολλούς πηγή συγκίνησης και χαράς.

Το να έχει το τραγούδι σήμερα αλήθεια είναι μια δύσκολη υπόθεση; Σε μια εποχή που η υποκρισία κυριαρχεί σε όλους τους τομείς της ζωής μας, σε μια εποχή που αντί -με τον πολλαπλασιασμό των ΜΜΕ- να έχουμε πολυφωνία, έχουμε σχεδόν μια άποψη να κυριαρχεί, στο κατώτατο επίπεδο, η αλήθεια είναι πλέον ζητούμενο, είναι θα έλεγα «επαναστατικό» καθήκον. Είναι όντως δύσκολη υπόθεση η αλήθεια και υπάρχει και στην κοινωνία και στην τέχνη, μόνο που αυτή η «πολυφωνία» του συστήματος την πολεμάει συνειδητά.

Προσωπικά, τι θεωρείτε σημαντικότερο όλα αυτά τα χρόνια που ασχολείστε με το τραγούδι; Το σημαντικότερο είναι ότι κατορθώνω εδώ και είκοσι επτά χρόνια να κάνω το κέφι μου και να εκφράζω την αλήθεια μου.
Τι προσπαθήσατε και τι προσπαθείτε να αποφύγετε στο χώρο σας, τι εκτιμάτε και γιατί αισθάνεστε περισσότερο περήφανος; Απέφυγα και αποφεύγω οποιαδήποτε σχέση και συναλλαγή που δεν έχει σκοπό συναφή με αυτά που κάνω, αλλά αποσκοπεί κυρίως σε κάποιο κέρδος και προσωπικό και άλλων. Αισθάνομαι λοιπόν υπερήφανος και ευτυχής που μέσα σε αυτό το γκρίζο περιβάλλον της δουλειάς μας, καταφέρνω να είμαι αξιοπρεπής και να μην προδίδω τις αρχές μου. Βέβαια αυτό οφείλεται και στον κόσμο που στηρίζει αυτές τις προσπάθειες και αυτός ο κόσμος είναι αρκετός αφού σαν κι εμένα υπάρχουν πολλοί ακόμη συνάδελφοι.

info:
Αίγλη, Αγ. Νικολάου 3 και Κασσάνδρου, T: 2310 270016
15 και 16 Μαΐου, 22 και 23 Μαΐου