Τα Μαθήματα της Μπλάγκα (2023) | Κριτική

Τα Μαθήματα της Μπλάγκα (2023) | “Blaga’s Lessons” Κοινωνικό δράμα, βουλγάρικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Στέφαν Κομαντάρεφ, με τους Έλι Σκόρτσεφα, Άσεν Μπλαντέτσκι, Γκερασίμ Γκεοργκίεφ κα.

Ο Στέφαν Κομαντάρεφ, κλείνοντας την τριλογία του για την ηθική κατάπτωση στην Βουλγαρία, η οποία ακολουθεί πιστά, ίσως και πιο φανατικά από πολλές χώρες, κανόνες και αρχές, που στέλνουν πλήθος ανθρώπων στο περιθώριο, θα παραδώσει ένα συνταρακτικό κοινωνικό δράμα, που θα το συνδυάσει έξοχα με την εγκληματική φύση του ανθρώπου.

Βλέποντας τη χώρα του, έπειτα από την κατάρρευση του αυστηρού κομμουνιστικού καθεστώτος, να ακολουθεί με πρωτοφανή ενθουσιασμό τον πιο ακραίο καπιταλισμό – η Βουλγαρία έχασε την ευκαιρία να γνωρίσει τον λεγόμενο «ευρωπαϊκό καπιταλισμό», με κοινωνική πρόνοια και αν μη τι άλλο μιας συνεχούς διαπραγμάτευσης με το μεγάλο κεφάλαιο – , ο Κομαντάρεφ θα αναδείξει τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών και τις επιπτώσεις που έχουν επιφέρει στους οικονομικά ασθενέστερους και φυσικά στους πιο ευάλωτους, τους ηλικιωμένους, που πλέον θεωρούνται σχεδόν ένα βάρος που πρέπει να εξαλειφθεί.

Η εβδομηντάχρονη Μπλάγκα, συνταξιούχος καθηγήτρια, έχει βυθιστεί στο πένθος λόγω της πρόσφατης απώλειας του συζύγου της. Το ενδιαφέρον της έχει πλέον επικεντρωθεί στο να προσφέρει ένα περίτεχνο μνήμα στον εκλιπόντα και έχει αρχίσει τα παζάρια, για να τον αποκτήσει. Όμως, όλα θα πάνε στραβά, όταν θα πέσει θύμα μίας τηλεφωνικής απάτης, χάνοντας όλες τις αποταμιεύσεις της. Η αγορά του τάφου, όπως τις λέει ο υπεύθυνος, ακολουθεί τους νόμους της αγοράς και πλέον φαίνεται απίθανο να τον αποκτήσει. Η Μπλάγκα, θα ταπεινωθεί περαιτέρω όταν η αστυνομία της ζητά να πει την ιστορία της σε ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο, σχετικά με τις τεχνικές που ακολουθούν οι απατεώνες. Και όχι μόνο, καθώς την επομένη θα δει το πρόσωπό της σε μία εφημερίδα με ακόμη έναν πιο υποτιμητικό τίτλο γι’ αυτήν. Έτσι, μέσα στην απελπισία της και αφού της αρνήθηκαν ένα μικρό δάνειο, έχοντας ενημερωθεί από την αστυνομία για τη δράση των απατεώνων, θα πάρει την απόφαση να περάσει απέναντι και να αρχίσει να συμμετέχει σε παρανομίες, όπως αυτή που έπεσε θύμα η ίδια.

Ο Κομαντάρεφ, περισσότερο από μία ρεαλιστική αποτύπωση της πραγματικότητας στην Βουλγαρία και ειδικά για την απαξίωση της ζωής των ηλικιωμένων – δεδομένης και της σχετικής υπερβολής που ακολουθεί την ιστορία – θα σκιαγραφήσει ζηλευτά έναν κινηματογραφικό χαρακτήρα, μιας ασυμβίβαστης γυναίκας, που δεν το βάζει κάτω. Αλλά πάνω απ’ όλα θα αποτυπώσει δεξιοτεχνικά το κακό που φωλιάζει σε κάθε άνθρωπο, αλλά και πώς αυτό απελευθερώνεται ευκολότερα από το κοινωνικό γίγνεσθαι, τις κυρίαρχες λογικές και τις πολιτικές επιλογές, όπως το έχουμε δει στο έργο του σπουδαίου ανατόμου της ανθρώπινης φύσης Μίχαελ Χάνεκε.

Ταυτόχρονα, όμως, ο σκηνοθέτης διατηρεί το σασπένς στα ύψη, όχι μόνο με τις μηχανορραφίες ή την εγκληματική δράση της Μπλάγκα, αλλά και με το ερώτημα αν το κίνητρό της είναι η εκδίκηση ή αν έχει γίνει πλέον μέρος του εγκλήματος.

Η παλαίμαχη ηθοποιός Έλι Σκόρτσεφα, που επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη έπειτα από 30 χρόνια, δείχνει μία γνήσια ζωντάνια, ως φορέας της γνώσης και της ευαισθησίας, που στη σημερινή εποχή δεν εκτιμάται, δημιουργώντας μία αλησμόνητη περσόνα, κρατώντας στις πλάτες τις όλη την ταινία, που κέρδισε το Μέγα Βραβείο στο φεστιβάλ της Ρώμης, αλλά και τα βραβεία καλύτερης ταινίας και φυσικά ερμηνείας στο Κάρλοβι Βάρι.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Η εβδομηντάχρονη Μπλάγκα, συνταξιούχος καθηγήτρια, έχει βυθιστεί στο πένθος λόγω της πρόσφατης απώλειας του συζύγου της. Όλη της η ύπαρξη έχει πλέον επικεντρωθεί στο να προσφέρει στον νεκρό ένα περίτεχνο μνήμα, ώσπου μια τηλεφωνική απάτη θα της κλέψει τις αποταμιεύσεις. Απεγνωσμένη, προκειμένου να πετύχει τον στόχο της, θα περάσει στην απέναντι όχθη: μεθοδικά, γίνεται και η ίδια απατεώνας.

Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ – Χάρης Αναγνωστάκης