Τα πλάνα για Αιολικά πάρκα στα καμένα του Έβρου και η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ

Έντονη η κινητικότητα σχετικά με τις αναφορές για αιολικά πάρκα στα καμένα του Έβρου μετά από την καταγγελία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για αδειοδοτήσεις.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης μιλώντας στο ραδιόφωνο του Real fm υποστήριξε πως η συγκεκριμένη αδειοδότηση για αιολικά πάρκα δόθηκε πριν από την φωτιά στον Έβρο και τόνισε πως δεν θα τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες στα καμένα. Παρέπεμψε δε σε ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος.

«Υπήρξε επικοινωνία με το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο θα εκδώσει και ανακοίνωση. Η συγκεκριμένη αδειοδότηση, ενώ υπήρχε αρνητική γνωμοδότηση, δόθηκε πριν από τις πυρκαγιές στον Έβρο ωστόσο, όπως θα προκύψει από την ανακοίνωση για να μην υπάρξουν παρερμηνείες, θα υπάρχει μια οριζόντια απόφαση για την ευρύτερη περιοχή πλήρους αναστολής για τις επενδυτικές αυτές δραστηριότητες», ανέφερε ο Παύλος Μαρινάκης.

Επέμεινε δε περί δεδομένης διάταξης ότι περιοχές οι οποίες υφίστανται αυτές τις φυσικές καταστροφές «δεν μπορούν στη συνέχεια σε αυτές να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες».

Η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ

Αναστέλλονται από το ΥΠΕΝ οι οικονομικές δραστηριότητες στην πληγείσα από την πυρκαγιά δασική περιοχή του Έβρου

Με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα που αφορούν στην ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων[1] εντός του εξωτερικού περιγράμματος της δασικής καμένης περιοχής από την πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχει να αναφέρει τα ακόλουθα:

Λόγω της πολύ μεγάλης έκτασης της συγκεκριμένης πυρκαγιάς, απαιτείται ιδιαίτερη πρόνοια σε ό,τι αφορά στην προστασία της πανίδας και της χλωρίδας του συγκεκριμένου δασικού οικοσυστήματος. Κάτι που οδηγεί το ΥΠΕΝ, να υιοθετήσει την (προβλεπόμενη και από το Ευρωπαϊκό δίκαιο) αρχή της προφύλαξης[2] στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Κατόπιν τούτων, με εντολή του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρου Σκυλακάκη, αναστέλλεται για μέχρι ένα έτος, η υλοποίηση των έργων και εργασιών, οι οποίες αν και είναι επιτρεπτές επεμβάσεις από τις διατάξεις της δασικής και λοιπής νομοθεσίας, είναι δυνατόν λόγω της φύσης τους να επιφέρουν δυσμενείς συνέπειες στην ευνόητα, πλέον, ευαίσθητη οικολογικά χλωρίδα και πανίδα της εν λόγω περιοχής, έως την ολοκλήρωση σχετικής μελέτης, που θα ανατεθεί άμεσα και θα διερευνήσει στοχευμένα το θέμα αυτό.

Σε ό,τι αφορά στη βόσκηση, η οποία δεν είναι δυνατή στα αναγεννώμενα δάση, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία (ΥΠΑΑΤ), θα ενισχυθούν, άμεσα, οι πληττόμενοι για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους εκτός της υπό αναδάσωση περιοχής.

Η σχετική απόφαση είχε ληφθεί στις 9/8 από το Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης. Γεγονός, που αποτυπώθηκε στη σχετική Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) στις 20.9.2023.

Η αρχή της προφύλαξης είναι μια προσέγγιση για τη διαχείριση κινδύνων, σύμφωνα με την οποία, εάν υπάρχει πιθανότητα, δεδομένη πολιτική ή δράση να προκαλέσει ζημιά στον άνθρωπο ή το περιβάλλον και εάν δεν υπάρχει ακόμα επιστημονική συναίνεση για το ζήτημα, δεν θα πρέπει να επιδιωχθεί η εν λόγω πολιτική ή δράση. Ωστόσο, η πολιτική ή η δράση μπορεί να επανεξεταστεί όταν διατίθενται περισσότερες επιστημονικές πληροφορίες. Η αρχή ορίζεται στο άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Ανακοίνωση της Επιτροπής για την αρχή της προφύλαξης: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52000DC0001

Η καταγγελία της Ορνιθολογικής Εταιρείας

Μοιάζει πραγματικά απίστευτο, αλλά είναι γεγονός: λιγότερο από 20 ημέρες από τη στιγμή που έσβησε η τεράστια σε καταστροφικές συνέπειες πυρκαγιά του Έβρου, της μεγαλύτερης σε έκταση που συνέβη ποτέ σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜ-Θ) προχώρησε πριν λίγες ημέρες (20/09) στην αδειοδότηση Αιολικού Σταθμού (ΑΣΠΗΕ) εντός της καμένης έκτασης και μέσα στην περιοχή NATURA (Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ΖΕΠ) GR1110009 «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου»!

Η αδειοδότηση, μάλιστα, βασίστηκε στην ομόφωνα θετική εισήγηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Θράκης, το οποίο παρέκαμψε προκλητικά την αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ (Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς) για το συγκεκριμένο έργο. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης του ΠΕΣΠΑ, η θετική εισήγηση βασίστηκε απλά σε μία σχετική ερώτηση του Προέδρου του ΠΕΣΠΑ προς τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ, ο οποίος «ανέφερε ότι το ΥΠΕΝ είναι θετικό με την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου», χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση και αντίκρουση των θέσεων του ΟΦΥΠΕΚΑ, έστω και για τα μάτια του κόσμου!

Ενώ η κοινωνία είναι ακόμα μουδιασμένη από το γεγονός ότι μέσα σε 2 διαδοχικές χρονιές κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του μοναδικού Εθνικού Πάρκου Δαδιάς, η κυνικότητα και η αδιαφορία από τις υπηρεσίες της Διοίκησης που είναι υπεύθυνες για την αδειοδότηση έργων, τα οποία τεκμηριωμένα είναι επιβαρυντικά για την ορνιθοπανίδα, είναι σοκαριστική αλλά και εξοργιστική. Τη στιγμή που ο κρίσιμος βιότοπος του Μαυρόγυπα στο Δάσος Δαδιάς έχει υποστεί τόσο σοβαρό πλήγμα και υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον του μοναδικού πληθυσμού του στην Ελλάδα, δεν νοείται το ΥΠΕΝ να μην έχει προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια για τη ρύθμιση, σε τοπικό επίπεδο, μίας δραστηριότητας (εγκατάσταση ανεμογεννητριών) η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για όλα τα είδη γυπών.

Το ΥΠΕΝ έχει στα χέρια του όλες τις απαραίτητες επιστημονικές μελέτες και τα νομοθετικά εργαλεία για τη βέλτιστη ρύθμιση της συγκεκριμένης δραστηριότητας προς την κατεύθυνση της προστασίας των απειλούμενων γυπών, ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις όχι απλά δεν τις συμβουλεύεται, αλλά ακόμα και τις καταστρατηγεί!

Παράλληλα, αυτή η έκδοση ΑΕΠΟ είναι κρίκος μία ανησυχητικά αυξανόμενης αλυσίδας αδειοδοτήσεων, κυρίως έργων ΑΠΕ, που λαμβάνουν χώρα ενώ υπάρχει αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διενέργεια της δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων των έργων στις περιοχές NATURA και τα προστατευτέα αντικείμενα αυτών. Ενδεικτικά και μόνο, αναφέρονται οι εξής περιπτώσεις αδειών ΑΣΠΗΕ που εκδόθηκαν αυτό το καλοκαίρι και έχουν αρνητικές γνωμοδοτήσεις από τον ΟΦΥΠΕΚΑ:

– ΑΣΠΗΕ «ΘΡΟΝΟΣ», «ΜΟΝΟΔΕΝΔΡΙ», «ΠΕΝΘΙΜΟΝ» στην Π.Ε. Ροδόπης, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Κομψάτου
– ΑΣΠΗΕ «ΛΟΦΟΣ-ΠΟΥΛΙΑ» στην Π.Ε. Ροδόπης, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Φιλιούρη»
– ΑΣΠΗΕ «ΜΑΤΙ-ΚΟΣΚΙΝΑ», «ΦΟΥΝΤΟΥΚΙΑ-ΚΟΡΦΟΒΟΥΝΙ», «ΣΚΟΠΙΑ-ΒΡΑΧΑΚΙ» στις Π.Ε. Ροδόπης και Έβρου, εντός της ΖΕΠ «Κοιλάδα Φιλιούρη»
– ΑΣΠΗΕ ΖΥΓΟΥΡΟΛΙΒΑΔΟ στην Π.Ε. Καρδίτσας, εντός της ΖΕΠ «Όρη Άγραφα»

Με λίγα λόγια, φαίνεται πως οι γνωμοδοτήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ έχουν πλέον διακοσμητική αξία για τη ΓΔΠΠ του ΥΠΕΝ και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, παρά το γεγονός πως για την πλειοψηφία των έργων ο ΟΦΥΠΕΚΑ είναι η μοναδική υπηρεσία που ασχολείται με τη δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων τους στις περιοχές NATURA.

Θεωρούμε αυτονόητο πως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης θα ανακαλέσει άμεσα την ΑΕΠΟ για τον ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 & 2 εντός της καμένης έκτασης του Έβρου. Παρ’ όλα αυτά, τα ερωτήματα προς την ηγεσία του ΥΠΕΝ (που έχει και την κύρια ευθύνη για τα έργα που βρίσκονται εντός ή επηρεάζουν άμεσα τις περιοχές NATURA) που προκύπτουν αβίαστα και απαιτούν ξεκάθαρες απαντήσεις –και κυρίως ενέργειες- είναι τα εξής:

Ø Συνεχίζει το ΥΠΕΝ να είναι θετικό για την περιβαλλοντική αδειοδότηση του ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 και 2; Θα παρέμβει για την ανάκληση της έκδοσης ΑΕΠΟ μέσα στην καμένη έκταση του Έβρου;

Ø Σε ποιες πρόσθετες ενέργειες θα προβεί ως προς την προστασία του Μαυρόγυπα, του Όρνιου, του Ασπροπάρη και των άλλων αρπακτικών του Έβρου σε σχέση με την αδειοδότηση ΑΣΠΗΕ; Η αναστολή έκδοσης οποιασδήποτε νέας άδειας εγκατάστασης στην Π.Ε. Έβρου και εντός των κρίσιμων βιότοπων των γυπών στη Θράκη, η ανάκληση των ΑΕΠΟ για έργα με αρνητική δέουσα εκτίμηση, καθώς και η αναστολή εκτέλεσης οποιωνδήποτε εργασιών εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ είναι απολύτως απαραίτητες ενέργειες για τη διασφάλιση των γυπών!

Ø Θα φροντίσει άμεσα να μπει τέλος στην απαράδεκτη πρακτική αδειοδότησης έργων με αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, δηλαδή με αρνητική δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων για τις περιοχές ΝATURA και τις Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά;

Εικ.1: Ο ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 – ΜΥΤΑΚΑΣ 2 που αδειοδοτήθηκε πριν 5 ημέρες βρίσκεται μέσα στη φετινή καμένη έκταση του Έβρου

Εικ. 2: Περίπου το 85% της έκτασης της περιοχής NATURA (ΖΕΠ) GR1110009 «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου», εντός της οποίας αδειοδοτήθηκε ο ΑΣΠΗΕ, εμπίπτει εντός της καμένης έκτασης από τη φετινή πυρκαγιά του Έβρου!

Σημειώσεις

[1] Το έργο που αδειοδοτήθηκε είναι ο ΑΣΠΗΕ ΜΥΤΑΚΑΣ 1 & 2, με τις θέσεις των ανεμογεννητριών να βρίσκονται εντός της καμένης έκτασης του Έβρου, όπως προκύπτει από τα χαρτογραφικά δεδομένα του Εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του ΑΠΘ

[2] Η περιοχή NATURA (Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ΖΕΠ) «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου» βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς και έχει ως κύριο προστατευτέο είδος (είδος χαρακτηρισμού) τον Μαυρόγυπα. Κατά τη φετινή πυρκαγιά κάηκε περίπου το 85% της συνολικής έκτασης της ΖΕΠ!

[3] Δείτε ΕΔΩ το απόσπασμα των πρακτικών της συνεδρίασης του ΠΕΣΠΑ (9/8/23)

[4] Το ΥΠΕΝ έχει στα χέρια του όλες τις απαραίτητες επιστημονικές μελέτες και τα νομοθετικά εργαλεία [για την βέλτιστη ρύθμιση της συγκεκριμένης δραστηριότητας προς την κατεύθυνση της προστασίας των απειλούμενων γυπών.

Ενδεικτικά αναφέρουμε:

– Χαρτογράφηση ευαισθησίας για τον Μαυρόγυπα
– Προσδιορισμός κρίσιμων ενδιαιτημάτων (χαρτογράφηση ευαισθησίας) του Όρνιου στην Ελλάδα
– Υπουργική Απόφαση «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα πτωματοφάγα είδη ορνιθοπανίδας Γυπαετό (Gypaetus barbatus), Όρνιο (Gyps fulvus) και Μαυρόγυπα (Aegypius monachus) στην Ελλάδα.
– Υπουργική https://dasarxeio.com/wp-content/uploads/2017/10/43236_1053_2017.pdf”>Απόφαση «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Ασπροπάρη» (Neophron percnopterus) στην Ελλάδα.

[5] Πριν λίγες εβδομάδες, αδειοδοτήθηκε (από την ΑΔΜ-Θ και με σύμφωνη γνώμη του ΥΠΕΝ) ΑΣΠΗΕ που εμπίπτει εντός της θεσμοθετημένης ζώνης αποκλεισμού 5 χλμ. γύρω από τις φωλιές Ασπροπάρη, βλ. κοινό ΔΤ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ – Εταιρείας Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης (ΕΠΒΘ)

[6] Ως «δέουσα εκτίμηση» ορίζεται η διαδικασία αξιολόγησης των επιπτώσεων ενός έργου, αυτοτελώς και σε συνδυασμό με άλλα έργα, στις περιοχές NATURA και στα προστατευτέα αντικείμενα αυτών και η διενέργειά της καθίσταται υποχρεωτική από την Ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Αρνητική δέουσα εκτίμηση σημαίνει ότι η υλοποίηση ενός έργου μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ακεραιότητα και τη διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου της περιοχής NATURA.

Περιβάλλον 26 Σεπτεμβρίου 2023      Πηγή ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ