Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη στον τομέα της ενδοσκόπησης του πεπτικού συστήματος έχει ανοίξει νέους ορίζοντες πρακτικών εφαρμογών και έχει προσφέρει πλήθος θεραπευτικών επιλογών.
Η βελτίωση των ενδοσκοπίων με κάμερες υψηλής ευκρίνειας και με εφαρμογές που μπορούν να διακρίνουν με πολύ μεγάλη ακρίβεια τις αλλοιώσεις του βλεννογόνου αποτελεί ισχυρό διαγνωστικό και ταυτόχρονα θεραπευτικό εργαλείο στα χέρια των σύγχρονων γαστρεντερολόγων. Παράλληλα, εξίσου σημαντική είναι η βελτίωση και εξέλιξη όσον αφορά τα διαθέσιμα υλικά και εργαλεία μέσω των οποίων η ενδοσκόπηση του πεπτικού συστήματος μπορεί και θεραπεύει πληθώρα παθολογικών καταστάσεων, που λίγα χρόνια πριν αντιμετωπίζονταν χειρουργικά.
Ως επεμβατική ή θεραπευτική ενδοσκόπηση ορίζεται μια σειρά από τεχνικές και μεθόδους που έχουν ως βάση την ενδοσκόπηση. Η θεραπευτική ενδοσκόπηση αποτελεί την πρώτη θεραπευτική επιλογή σε οξείες και χρόνιες παθήσεις του πεπτικού συστήματος, καλοήθεις και κακοήθεις, αντικαθιστώντας ή τροποποιώντας σε μεγάλο ποσοστό τις ενδείξεις των χειρουργικών επεμβάσεων.
Πεδία εφαρμογής
Οι συνηθέστερες καταστάσεις στις οποίες βρίσκει εφαρμογή η θεραπευτική ενδοσκόπηση είναι οι:
- αιμορραγία ανωτέρου και κατωτέρου πεπτικού
- αφαίρεση ξένων σωμάτων
- αφαίρεση πολυπόδων και λοιπών προκαρκινικών βλαβών οισοφάγου στομάχου, λεπτού και παχέος εντέρου
- απολίνωση και σκληροθεραπεία κιρσών οισοφάγου και στομάχου
- διαστολές και διάνοιξη καλοήθων και κακοήθων στενώσεων του πεπτικού
- τοποθέτηση ενδοπροσθέσεων (stents) σε καλοήθεις και κακοήθεις στενώσεις
- τοποθέτηση γαστροστομίας και νηστιδοστομίας.
Σπανιότερες, αλλά πολύ πιο σύνθετες επεμβατικές ενδοσκοπικές πράξεις είναι οι:
- Ενδοσκοπική βλεννογονεκτομή (ΕΜR)
- Ενδοσκοπικός υποβλεννογόνιος διαχωρισμός (ESD)
- Ενδοσκοπική μυοτομή (POEM)
- Καυτηριασμός-καταστροφή οισοφάγου Barrett με ραδιοσυχνότητες.
Η επεμβατική ενδοσκόπηση φαίνεται να έχει θέση επίσης στην θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας και της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρομικής νόσου, ωστόσο οι τεχνικές που εφαρμόζονται δεν αποτελούν επί του παρόντος καθημερινή πρακτική, απαιτούν εξειδικευμένα κέντρα και πολλές εξ αυτών βρίσκονται σε επίπεδο έρευνας. Τα νοσήματα χοληφόρων-παγκρέατος αποτελούν ένα δύσβατο πεδίο διαγνωστικής προσέγγισης και συχνά δεν επιτυγχάνεται σαφής διάγνωση, ακόμη και με τη βοήθεια των πιο εξελιγμένων απεικονιστικών τεχνικών αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας.
Διαγνωστικές και θεραπευτικές μέθοδοι
Η ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία (EUS-Endoscopic Ultra Sound) με τη δυνατότητα της κατευθυνόμενης λήψης υλικού για κυτταρολογική μελέτη (FNA – Fine Needle Aspiration) ή για ιστολογική εξέταση (FNB-Fine Needle Biopsy) είναι εξαιρετικά χρήσιμη και συχνά συμπληρώνει τον απεικονιστικό έλεγχο, ιδιαίτερα σε βλάβες του παγκρέατος. Η προσφορά της μεθόδου είναι ανεκτίμητη στη διαγνωστική αλλά και θεραπευτική προσπέλαση μεγάλου αριθμού νοσημάτων και βλαβών μεσοθωρακίου, οισοφάγου, στομάχου, δωδεκαδακτύλου, παγκρέατος και των πέριξ ανατομικών δομών.
Πρόκειται για ενδοσκόπια τελευταίας τεχνολογίας που στο άκρο τους, εκτός από τη video-camera, διαθέτουν και κεφαλή υπερήχου. Έτσι με τη βοήθεια της ενδοσκοπικής εικόνας τοποθετείται το άκρο του ενδοσκοπίου στην επιθυμητή θέση και σαρώνεται υπερηχογραφικά η περιοχή όπου εστιάζεται το ενδιαφέρον μας. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν να εντοπιστούν βλάβες μικρού μεγέθους που δεν έχουν αναδειχθεί στην αξονική ή μαγνητική τομογραφία, να διερευνηθούν βλάβες που είναι ήδη γνωστές και να διενεργηθεί κατευθυνόμενη λήψη υλικού για κυτταρολογική ή ιστολογική μελέτη. Επιπλέον σημαντική είναι η εφαρμογή της ενδοσκοπικής υπερηχοτομογραφίας στην παροχέτευση παγκρεατικών ψευδοκύστεων με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο.
Από την άλλη μεριά, η ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) κατέχει σημαντική θέση στη διαγνωστική, αλλά κυρίως στη θεραπευτική προσέγγιση των παθήσεων των χοληφόρων. Πρόκειται για επεμβατική μέθοδο που γίνεται εξ ολοκλήρου από το στόμα με ειδικά εύκαμπτα ενδοσκόπια πλάγιας όρασης και απαιτεί ταυτόχρονη ακτινοσκόπηση. Η ERCP παρέχει τη δυνατότητα για πλήθος επεμβατικών πράξεων στην περιοχή, όπως αφαίρεση λίθων από τον χοληδόχο ή τον παγκρεατικό πόρο, διαστολή ή τοποθέτηση ενδοπροσθέσεων (stents) σε καλοήθεις ή κακοήθεις στενώσεις των χοληφόρων, θεραπεία μετεγχειρητικών κακώσεων, αφαίρεση αδενωμάτων φύματος Vater (φυματεκτομή) κ.α.
Συμπερασματικά, η επεμβατική ενδοσκόπηση στις μέρες μας αποτελεί σημαντική θεραπευτική επιλογή, δίνοντας λύσεις σε κλινικά προβλήματα με λιγότερο επεμβατικό τρόπο, λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις, σημαντικά μικρότερες πιθανότητες επιπλοκών και με άριστη θεραπευτική αποκατάσταση.
INFO!
Ανδρέας Νάκος
Γαστρεντερολόγος Ηπατολόγος
Συνεργάτης Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης
Διαβάστε επίσης: Διαταραχές κατάποσης: Ενδοσκοπική μελέτη κατάποσης και δυσφαγία
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα | Ενημερωθείτε
