Θοδωρής Γκόνης (καλλ. διευθυντής Φεστιβάλ Καβάλας - Φιλίππων)

Ξεκινώντας με ένα νεανικό πάρτι, συνεχίζει με παραστάσεις, θεατρικά αναλόγια, παρουσιάσεις, παράσταση χορού,  συναυλίες, ειδικές παραγωγές μόνο για αυτό και ένα σημαντικό αφιέρωμα  στο Γιώργο Χειμωνά, το Φεστιβάλ Καβάλας-Φιλίππων αναδεικνύεται και φέτος σε ένα φεστιβάλ με άποψη. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θοδωρής Γκόνης, μίλησε  στην Αναστασία Γρηγοριάδου και το περιοδικό CITΥ για κάποιους από τους άξονές του.

Δεύτερη χρονιά στο τιμόνι του Φεστιβάλ Φιλίππων, πώς είναι οι συνθήκες φέτος;
Οι συνθήκες είναι δυσκολότερες από πέρσι, άρα, πιο προκλητικές, πιο θηλυκές, σε αναγκάζουν να γεννάς πράγματα, γεννάει και η εποχή πράγματα και είναι έτοιμος κανείς να κολυμπήσει σε αυτή τη δυσκολία. Δεν τη φοβάμαι αυτή τη δυσκολία. Φέτος στην Καβάλα, προχωράμε, παρόλο που δυστυχώς δεν αυτονομήθηκε το φεστιβάλ, υπήρχαν γραφειοκρατικά πράγματα κι άλλες καθυστερήσεις και μοιραία το φεστιβάλ μη αυτονομημένο δεν μπορεί να βρει το βηματισμό του όπως θα έπρεπε. Παρόλα αυτά φτιάξαμε ένα πρόγραμμα που είναι πρωταγωνιστές πάλι η Καβάλα και οι Φίλιπποι, σε ύψος όχι σε μήκος, πατάει δυνατά κι ανεβαίνει. Είναι μια συγκυρία  φέτος, είναι δέκα χρόνια από το θάνατο του Χειμωνά. Η καταγωγή του Χειμωνά είναι από την Καβάλα, αυτό από μόνο του δημιουργεί μια επιθυμία η γενέτειρα του να κάνει κάτι για αυτόν. Όχι σαν μνημόσυνο φυσικά, τέτοιοι μεγάλοι συγγραφείς και τέτοια έργα δεν χρειάζονται μνημόσυνα παρά μόνο επισκέψεις στο έργο τους.

Ποιους διάλεξες να επισκεφτούν το έργο του;
Έχουμε δυο μεγάλες εκδηλώσεις. Πρώτα απ’ όλα η Λούλα Αναγνωστάκη, που έγραψε  ένα καινούριο κείμενο, «Ο Γιώργος ως Άμλετ» που θα παίξει η Ρένη Πιττακή.  Είναι για μας πολύ σπουδαίο που εμπλέκονται τέτοιας ποιότητας άνθρωποι με το φεστιβάλ. Η Λούλα Αναγνωστάκη ήταν η σύντροφος, η σύζυγος του Χειμωνά, η Πιττακή έχει παίξει εξαιρετικά σε όλα σχεδόν τα έργα της Αναγνωστάκη. Μετά, ανεβάζουμε τον «Άμλετ» στη μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, η μετάφραση του πάνω σε αυτό το κείμενο του Σαίξπηρ είναι ένα σπουδαίο έργο. Είμαι πολύ ευτυχής που μαζί με τον Γιάννη Λεοντάρη σκηνοθετούμε αυτό το έργο, με την ομάδα Κανιγκούντα, τον Γιάννη, την Μαρία Κεχαγιόγλου αλλά και τη Λυδία Φωτοπούλου που συμπράττει, θα ανεβάσουμε αυτήν την παράσταση στο Κάστρο της Καβάλας. Είναι σημαντικό για μας που θα ακουστεί ο λόγος του Χειμωνά, ο λόγος του Άμλετ εκεί. Επίσης, υπάρχουν δυο θεατρικοί μονόλογοι που γράφουν δυο Καβαλιώτες συγγραφείς, ο  Κοσμάς Χαρπαντίδης «Ο Γιώργος Χειμωνάς περιηγείται στο Όρος Σύμβολο» και ο Διαμαντής Αξιώτης «Βασιλιάς της Ασίας», με την Μαρία Πρωτόπαπα και τον Θανάση Δήμου.  Υπάρχει και ένα θεατρικό αναλόγιο, όπου ο Ευριπίδης Γαραντούδης που έχει ασχοληθεί με το έργο του Χειμωνά έκανε μια ανθολόγηση κειμένων του και η Εύα Στεφανή και οι Nova Melancholia φτιάχνουν ένα θέαμα στο Απεντομωτήριο, στο λιμάνι της Καβάλας. Είναι και μια παρουσίαση ενός βιβλίου του Γρηγόρη Πεντζίκη για τον Χειμωνά. Θα μιλήσουν για αυτό ο Δημήτρης Μαρωνίτης, ο Παρασκευάς Καρασούλος και η Γεωργία Τριανταφυλλίδη.

Το φεστιβάλ απλώνεται και φέτος σε πολλούς χώρους;
Ναι. Με πολύ κόπο, θέλω να πω πόσο πολύ βοηθάνε ο δήμαρχος Καβάλας και Φιλίππων και οι τεχνικοί του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, ξανακάνουμε αυτό το πείραμα και φέτος, σε πολλούς χώρους, στο Ιμαρέτ, στο Λιμάνι, στο Κάστρο, στην Παλιά Μουσική, στους κήπους, το θεατράκι του  Μωχάμετ Άλη, στο παλιό αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα, στο Forum, στις Κρηνίδες και φυσικά στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, όπου φέτος θα παίξουν μόνο παραστάσεις αρχαίου δράματος.

Και μια ειδική παράσταση για τον Εγγονόπουλο;
Ναι, η βασική ιδέα της παράστασης, οργανωμένης από το τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης  στηρίζεται στο ζωγραφικό έργο του Εγγονόπουλου και τις επιστολές που έστελνε στη σύζυγό του Λένα, την εποχή που σκηνογραφούσε το έργο «Ιππόλυτος» σε σκηνοθεσία του Καραντινού, στο ΚΘΒΕ, το 1964. Είναι επιστολές που αν τις διαβάσει κανείς είναι σαν να μιλάει γι’ αυτά που ζούμε και σήμερα. Δημοσιογράφοι τοπικοί οι οποίοι λοιδορούσαν τον Εγγονόπουλο, αστειότητες, κάποιοι άνθρωποι που δεν είχαν την ικανότητα να αντιληφθούν ποιος ήταν ο Εγγονόπουλος και το έργο του.

Ποιες άλλες είναι οι αποκλειστικές παραγωγές του φεστιβάλ;
Ο Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, από τους τελευταίους σπουδαίους πεζογράφους που έχουμε, έγραψε ένα κείμενο, το «Συγκοπή Πλατάνου», ειδικά για το φεστιβάλ και θα το αφηγηθεί ο Στέλιος Μάινας. Για όσους δεν το ξέρουν, ήταν στρατιωτικός γιατρός τη δεκαετία του ’60 στην Καβάλα, υπεύθυνος της Κινηματογραφικής Λέσχης της Καβάλας, σε δύσκολους καιρούς. Ανεβάζουμε και τον «Βορρά», όπου πέντε συγγραφείς με βόρεια καταγωγή, όπως ο Σερέφας, ο Φάις, ο Γρηγοριάδης, ο Αντώνης και ο Κωνσταντίνος Κούφαλης γράφουν κείμενα που θα παρουσιαστούν ειδικά στο φεστιβάλ.

Το φεστιβάλ δημιουργεί μια παρακαταθήκη παραγωγών, έργων και κειμένων που ανεβαίνουν και γράφονται ειδικά για αυτό;
Ναι, αλλιώς είναι ψευδεπίγραφο. Ας το πούμε επιτέλους, φεστιβάλ δεν είναι «ανοίξαμε και σας περιμένουμε». Φεστιβάλ σημαίνει παράγουμε, παραγγέλνουμε, έρχονται πράγματα ειδικά για μάς, το κάθε πανηγύρι δεν είναι φεστιβάλ. Τα σοβαρά φεστιβάλ έχουν δικό τους ειδικό πρόγραμμα και πρόταση. Φαντάζεσαι το φεστιβάλ Αθηνών, ή της Αβινιόν ή του Εδιμβούργου να υποδέχονται μόνο έτοιμες εκδηλώσεις που περιοδεύουν; Εμείς φυσικά υπολειπόμεθα πολύ, πώς αλλιώς; Όταν το μπάτζετ του φεστιβάλ Αθηνών είναι 6,5 εκατομμύρια ευρώ και το δικό μας με το ζόρι 300.000. Τα πράγματα γίνονται με δυσκολίες με καθυστερήσεις. Ενώ η επαρχία έχει φοβερή δυναμική, επιμένω, οι παράγοντες, 95%, δεν έχουν καθόλου το μυαλό τους σε αυτά τα πράγματα, είναι αλλού ντ΄αλλού, γι’ αυτό έχει φτάσει η χώρα μας εδώ που έχει φτάσει. Φυσικά έχουμε ευθύνες κι εμείς, όπως υπάρχουν και λαμπρές εξαιρέσεις, οι δήμαρχοι Καβάλας και Φιλίππων είναι λαμπρές εξαιρέσεις, επιθυμούν να αλλάξουν πράγματα, δεν είναι εύκολο ούτε γι’ αυτούς. Ενώ ήθελαν πάρα πολύ δεν μπόρεσαν να αυτονομήσουν το φεστιβάλ.

Η περσινή επιτυχία του φεστιβάλ βοήθησε τη φετινή διοργάνωση;
Η περσινή επιτυχία δυσκόλεψε το φετινό, γιατί στην πατρίδα μας όπως πάντα, είναι κάτι συνηθισμένο, όταν καταφέρνεις κάτι μεγαλώνουν τα εμπόδια μετά.

Γιατί;
Γιατί πραγματικά νομίζω οι άνθρωποι δεν αντέχουν, δεν αντέχουμε ίσως όλοι τη συνέχεια στο θετικό. Από το ποδόσφαιρο, μέχρι το χορό, την πολιτική, σαν κάτι να θέλει να πει η ζωή με αυτό.

Το έχεις ζήσει πολλές φορές αυτό;
Πάρα πολλές. Πλέον δεν απορώ. Έχω μάθει πια ότι παράγων σημαίνει εμπόδιο, ότι εμείς είμαστε εκεί για να ξεπερνάμε τα εμπόδια, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά βοηθάνε, γιατί πέρσι ο κόσμος της Καβάλας αγκάλιασε το φεστιβάλ, με την παρουσία του, με το εισιτήριό του, πώς να το ξεχάσω αυτό; Και αυτό είναι το σημαντικό. 

Δεν σου έλεγαν κάποιοι, μήπως σχεδιάζεις πρόγραμμα που «δεν θα το καταλάβει ο κόσμος»;
Κοίταξε, εγώ είμαι υπέρ των ρήξεων, ακόμα και κάθετες ρήξεις να κάνει κάποιος, δεν είμαι των μασημένων συνταγών, να κάνουμε μία από τα ίδια. Σε πόλεις μεγάλες όπως η Καβάλα, τα Γιάννενα, οι Σέρρες, και με μεγάλη δυναμική, οι παράγοντες 95% πραγματικά υποτιμούν τον τόπο τους. Ο κόσμος καταλαβαίνει και παρακαταλαβαίνει. Τι εννοούν δηλαδή, ότι η μάνα μου, η θεία μου, η γυναίκα μου, το παιδί μου είναι καθυστερημένοι λόγω τηλεόρασης; Αυτό λανθάνει; Αυτό θέλουν να πουν; Γιατί υποτιμούν τόσο πολύ τους δικούς τους ανθρώπους; Η Καβάλα αποδεικνύει ότι είναι μια πόλη που θέλει πολύ σπουδαία πράγματα. Και μακάρι να προχωρήσει.

Ιδιαίτερα στις φετινές ακόμα πιο δύσκολες οικονομικές συνθήκες, πώς μπορείς να είσαι πιο τολμηρός και πιο ανοικτός; 
Φυγή προς τα εμπ