Το άρχειν ήδιστον

Το είπε ο Αριστοτέλης, το δίδαξε η μακραίωνη ιστορία, το μελέτησαν ψυχαναλυτές, το βίωσαν μικροί, μεγάλοι, μέγιστοι, το φόρεσαν τυχάρπαστοι, το νοίκιασαν αιρετοί, το στολίζουν και σήμερα – ως παράσημο – τιτλούχοι πάσης φύσεως και ηλικίας. Εσχάτως, το μεταδίδουν σταθμοί σε ζωντανή σύνδεση κάθε απόγευμα.
 

Ανθρώπινη αδυναμία. Το μέγεθος της εξουσιομανίας ή του άκρατου εγωισμού ή της ικανοποίησης ενός «ιερού» απωθημένου ή της επιβεβαίωσης μιας επίπλαστης ανωτερότητας, εξαρτάται από την παιδεία του καθενός, από αυτό που, εντέλει, φαίνεται στη συμπεριφορά του.

Στην Ελλάδα υπηρέτης σημαίνει και δούλος. Γι? αυτό τις «Υπηρέτριες» του Ζενέ ο Ελύτης τις μετέφρασε: «Δούλες» κι από τότε δεν τόλμησε κανείς να το αλλάξει.
 

Σε μια άλλη εκδοχή του το ρήμα «υπηρετώ» είναι περισσότερο λειτουργικό. Υπηρετεί κάτι ασαφές αλλά πολύ ισχυρό. Την ανάγκη να αποδείξουμε ότι υπάρχουμε, ότι θα διακριθούμε. Ικανοποιεί την αχόρταγη ανάγκη μας να φανούμε τροπαιούχοι, ηγήτορες. Κι ενώ έχουμε την τάση να επιβαλλόμαστε στον αδύναμο, έρχεται στιγμή που βρισκόμαστε εμείς υποτελείς σε κάποιον εξουσιαστή. Είναι μια διαδικασία συνυφασμένη με την ανθρώπινη φύση. Όμως, στην πολιτική οι πολιτικοί – στην πλειοψηφία τους – προσπερνούν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μονιμοποιούν στα εσώψυχά τους την προσωρινή άσκηση εξουσίας και εμφανίζουν συμπτώματα σκληρού μιλιταρισμού, μάλιστα εντελώς απενοχοποιημένα, σε δημοκρατικό πολίτευμα.
 

Η εξουσία, της οποίας η κατάκτηση είναι πάντα ένα φλέγον ζήτημα, γεννά την ψευδαίσθηση της υπεροχής, όμως σύντομα αποδεικνύεται ότι πρόκειται για μια κατάσταση εφήμερη και μάταια πασχίζει κανείς να γραπωθεί πάνω της. Έτσι λέμε εμείς, οι από κάτω, οι θεατές και, για τους πολιτικούς, οι εξουσιαζόμενοι.
 

Κακά τα ψέματα. Οι ρόλοι είναι ένα παιχνίδι τακτικής. Η απόσταση μεταξύ τους, αν και συχνά μοιάζει χιλιομετρική, μπορεί να καλυφθεί εύκολα, αν κάποιος ξέρει να παίξει σωστά τα χαρτιά του. Ο εξουσιαστής είναι αυτός που αγωνιά, που προσπαθεί να κρατήσει την δύναμη της εξουσίας του, γνωρίζοντας ενδόμυχα ότι αργά ή γρήγορα θα τη χάσει. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στο : όταν έρθει η ώρα τού εξουσιαζόμενου να πάρει τα ηνία, θα υποπέσει κι αυτός με τη σειρά του στα ίδια λάθη. Αυτό ακριβώς δικαιολογεί την ανθρώπινη αδυναμία, αυτό είναι κι ένα άλλοθι που μπορεί να προβάλει ο οποιοσδήποτε στοχοποιηθεί ως καταχραστής της όποιας μορφής εξουσίας.
 

Προχθές στρωθήκαμε στους καναπέδες μας και ακούσαμε, είδαμε, τις ανακοινώσεις – διαγγέλματα του πρωθυπουργού και αρμοδίων υπουργών, για το τι μέλλει γενέσθαι από  Μαΐου και μετά. Όσοι εξ αυτών έχουν την υποδομή και τη συνείδηση της μετριοπάθειας, στάθηκαν στο ύψος της περίστασης. Ο πρωθυπουργός κράτησε και τα προσχήματα, και έδειξε τη στιβαρότητα που αρμόζει στο αξίωμά του. Είτε συμφωνούμε με τα μέτρα είτε όχι, του αναγνωρίζουμε ότι κάλυψε τη σωστή θέση μέσα σε μια ιστορία με ήρωες και αντιήρωες. Άλλωστε, ο ιστός μιας ιστορίας και η πνευματικότητα των ηρώων είναι κομμάτι του συγγραφέα, έστω κι αν η ιστορία είναι συμβολική ή απολύτως παραστατική. Το ζητούμενο είναι ο συγγραφέας να δημιουργεί τέτοιες συνθήκες, ώστε ο αναγνώστης να παρεισφρήσει στο σώμα των ηρώων, ανεξάρτητα αν συμφωνεί με την ιδεολογική τους κατεύθυνση. Προσωπικά , παραδέχομαι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης τα κατάφερε.

Δε νομίζω ότι μπορεί κάποιος να ισχυριστεί το ίδιο και για τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων. Είναι πασιφανές ότι κάθε απόγευμα εκτελεί τα καθήκοντά του με περισπούδαστο ύφος και με την ανάγκη να αποδείξει ότι είναι ο εξουσιαστής. Ίσως, να πνίγει – προς το παρόν – μια εσωτερική ορμή τη στιγμή των ανακοινώσεών του να κουνήσει ρεαλιστικά και το δάκτυλο, τι λέω, τη γροθιά του ολόκληρη μπροστά στις κάμερες, σαν να προστάζει: «εγώ είμαι ο εκλεκτός, είμαι εγώ ο εξουσιαστής, διαβάστε το βιογραφικό μου, είμαι ο από πάνω σας, εγώ διατάζω, εσείς εκτελείτε. Τυχόν παραστράτημά σας, τιμωρείται. Αυστηρά!».

Στ αλήθεια, ένας τέτοιος άνθρωπος πιστεύει ότι δεν έχουμε το δικαίωμα οι απλοί πολίτες

να τον κρίνουμε; Αστείο δεν είναι;

Γράφει ο Παύλος Λεμοντζής